Gitega (trước đây là Kitega) là thủ đô và là một trong những thành phố lớn nhất ở Burundi.[2] Thành phố này nằm ở trung tâm của đất nước, trên khu vực cao nguyên trung tâm Burundi,[3] cách khoảng 62 kilômét (39 mi) về phía đông của Bujumbura (thủ đô cũ và là thành phố lớn nhất). Gitega là kinh đô của Vương quốc Burundi cho đến khi bị xóa bỏ vào năm 1966.[4][note 1] Vào cuối tháng 12 năm 2018, Tổng thống BurundiPierre Nkurunziza tuyên bố rằng, ông sẽ thực hiện lời hứa năm 2007, trả lại cho Gitega vốn là thủ đô chính trị trước đây,[4] còn Bujumbura vẫn là thủ đô và trung tâm kinh tế thương mại.[5] Một cuộc bỏ phiếu của Quốc hội Burundi đã chính thức thay đổi vào ngày 16 tháng 1 năm 2019, tất cả các cơ quan của chính phủ dự kiến sẽ di chuyển trong vòng hơn ba năm từ Bujumbura về Gitega.[6]
Gitega đồng thời cũng là thủ phủ của tỉnh Gitega, một trong số 18 tỉnh của Burundi. Nó nằm ở trung tâm của đất nước, cùng vĩ độ với thủ đô kinh tế Bujumbura và Hồ Tanganyika ở phía tây. Nó nằm trên một cao nguyên rộng lớn được bao quanh bởi những ngọn đồi, cách hợp lưu của sông Ruvyironza và sông Rurubu vài km về phía tây nam.[7]Vườn quốc gia Ruvubu, công viên lớn nhất của đất nước, nằm cách Gitega 26 km (16 mi) về phía đông.[8]
Người Đức thành lập đô thị Gitega vào năm 1912.[9]
Vào tháng 3 năm 2007, Tổng thống BurundiPierre Nkurunziza thông báo rằng quốc gia này đang có kế hoạch đưa thủ đô trở lại Gitega, nói rằng nó nằm ở một vị trí tốt hơn so với Bujumbura.[10]
Vào ngày 24 tháng 12 năm 2018, Nkurunziza cho biết rằng Gitega sẽ trở thành thủ đô của Burundi, chỉ còn chờ Quốc hội phê duyệt.[4][11] Quốc hội (do đảng CNDD-FFD của tổng thống chiếm đa số trong cả hai viện) đã thông qua một cuộc bỏ phiếu vào ngày 16 tháng 1 năm 2019.
Thành phố có Sân bay Gitega, đồng thời bao gồm bốn quốc lộ (Routes Nationales, RN). RN2 nối Gitega với Bujumbura, qua các tỉnh Bujumbura Rural và Muramvya. RN15 dẫn đến phía bắc của đất nước, hướng tới Ngozi và đi tiếp đến Rwanda. RN12, tách khỏi RN15 ở ngoại ô Gitega, đi về phía đông bắc để đến các tỉnh Karuzi và Muyinga. Cuối cùng là RN3, đi theo hướng tây nam về phía Rumonge và Hồ Tanganyika.[14]
^Từ năm 1922 trở đi, Usumbura (nay là Bujumbura) đã hoạt động như một thủ đô thứ hai, vừa là thủ đô hành chính và kinh tế của đất nước; nó thực sự trở thành thủ đô chính trị duy nhất của đất nước từ khi bãi bỏ chế độ quân chủ vào năm 1966 cho đến tháng 1 năm 2019.
^ abcAgence France-Presse (ngày 22 tháng 12 năm 2018). “Burundi names Gitega as new capital”. The EastAfrican. Nation Media Group. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2018.
^“Burundi to change its capital city”. BBC World News. British Broadcasting Company. ngày 17 tháng 1 năm 2019. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2018. The vote took place on Wednesday and the leader of parliament said the move would take place over three years.
^Hughes, R.H.; Hughes, J.S. (1992). A Directory of African Wetlands. Cambridge, United Kingdom: International Union for Conservation of Nature. tr. 97. ISBN2-88032-949-3.
Chrétien, Jean-Pierre (2015). Gitega, capitale du Burundi: une ville du Far West en Afrique orientale allemande, 1912-1916. Paris: Éditions Karthala. ISBN9782811115098.