Nguyễn Văn Thông (đạo diễn)

Bài này viết về nam đạo diễn người Việt Nam. Đối với các định nghĩa khác, xem Nguyễn Văn Thông (định hướng).

Nghệ sĩ Nhân dân

Nguyễn Văn Thông
Thông tin cá nhân
Sinh
Tên khai sinh	Nguyễn Văn Thông
Ngày sinh	(1926-11-30)30 tháng 11, 1926
Nơi sinh	Hòa Vang, Quảng Nam
Mất
Ngày mất	25 tháng 9, 2010(2010-09-25) (83 tuổi)
Nơi mất	Hà Nội
Giới tính	nam
Quốc tịch	Việt Nam
Đảng chính trị	Đảng Cộng sản Việt Nam
Nghề nghiệp	Đạo diễn Biên kịch Nhà văn
Gia đình
Hôn nhân	Đàm Thanh
Lĩnh vực	Điện ảnh
Khen thưởng	Huân chương Lao động hạng Nhất  Huân chương Kháng chiến hạng Nhất  Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất  Huân chương Lao động hạng Nhì  Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhì Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng
Danh hiệu	Nghệ sĩ ưu tú (1984) Nghệ sĩ nhân dân (1993)
Sự nghiệp điện ảnh
Năm hoạt động	1962 – 1990
Đào tạo	Trường Điện ảnh Việt Nam
Thể loại	Phim truyện Phim tài liệu
Tác phẩm	Con chim vành khuyên Ngọn lửa Nghệ Tĩnh Chiến thắng Đường Chín-Nam Lào
Sự nghiệp văn học
Tác phẩm	Hương trinh nữ Lãng tử và Vũ nữ Chàm Hồn trúc
Binh nghiệp
Quân chủng	Quân đội nhân dân Việt Nam
Năm tại ngũ	1946 – 1981
Cấp bậc	Đại tá
Giải thưởng
Giải thưởng Nhà nước 2007 Văn học Nghệ thuật
Website
Nguyễn Văn Thông trên IMDb
x • t • s

Nguyễn Văn Thông (30 tháng 11 năm 1926 – 25 tháng 9 năm 2010) là một đạo diễn, nhà văn và biên kịch điện ảnh người Việt Nam, Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam.^[1] Ông nổi tiếng với nhiều bộ phim truyện và tài liệu đoạt nhiều giải thưởng lớn trong và ngoài nước như Con chim vành khuyên, Ngọn lửa Nghệ Tĩnh, Chiến thắng Đường Chín-Nam Lào. Năm 1993, ông đã được nhà nước trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân và Giải thưởng Nhà nước vào năm 2007.

Tiểu sử

Đầu đời

Nguyễn Văn Thông sinh ngày 30 tháng 11 năm 1926,^[2][3] là con cả trong một gia đình công chức trung lưu sinh sống lâu đời tại xã Trà Khê, huyện Hòa Vang, tỉnh Quảng Nam.^[a][4] Thân phụ của ông là Nguyễn Văn Hạnh, thư ký nhà ga; thân sinh ông là bà Đặng Thị Huệ, nội trợ. Dưới ông là ba người em gái, một người là nữ hộ sinh và hai người còn lại làm trong ngành giáo dục.^[5] Sau khi học xong tiểu học, ông được cha gửi ra học trường trung học Thiên Hữu, Huế dành cho những người theo đạo Thiên chúa. Tại đây, ông đã được dạy tiếng Pháp, tiếng Anh và tiếng Latinh.^[6] Tốt nghiệp trung học, Nguyễn Văn Thông tiếp tục theo học tại Đại học Văn khoa Huế.^[5]

Cuối năm 1945, khi Cách mạng Tháng Tám nổ ra, ông bỏ dở đại học năm thứ nhất rồi quay về với gia đình, làm nhiều công việc như tham gia tự vệ, tuyên truyền xung phong hay dạy bình dân học vụ. Tháng 10 năm 1946, ông gia nhập quân đội. Khoảng thời gian này Nguyễn Văn Thông đã được cử vào lớp võ Trần Quốc Tuấn, nhưng đến giữa chừng thì phải bỏ dở vì lâm bệnh nặng. Năm 1947, ông xin nhập ngũ trở lại và tham gia lớp chính trị viên đại đội. Sau khi hoàn thành lớp chính trị, ông về giảng dạy Trường Thiếu niên Quân chính Lý Tự Trọng, Quân khu 6. Một thời gian sau đó, ông lại được điều về làm cán bộ đại đội ở đơn vị Trung đoàn 210, Quân khu 5, trở thành tuyên huấn Trung đoàn, rồi phụ trách đoàn văn công quân đội Liên khu 5 từ 1952.^[7][8] Năm 1949, Nguyễn Văn Thông đã gia nhập làm đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.^[9] Năm 1954, ông cùng đoàn văn công tập kết ra Hà Nội, làm công tác tuyên huấn Sư đoàn 305, xong về Tổng cục Chính trị, cộng tác viên tạp chí Văn nghệ Quân đội.^[8] Trong thời gian trên, ông đã có truyện ngắn xuất bản lên báo chí.^[10]

Sự nghiệp sáng tác

Năm 1959, Nguyễn Văn Thông được điều về Xưởng Điện ảnh Quân đội nhân dân và được cử đi học khóa đạo diễn đầu tiên Trường Điện ảnh Việt Nam.^[11] Ông đã viết kịch bản lấy từ tình huống trong truyện ngắn Câu chuyện một bài ca do chính ông sáng tác^[b][14][15] và dựng thành phim Con chim vành khuyên, đồng đạo diễn Trần Vũ^[16] – là sản phẩm tốt nghiệp của cả hai đạo diễn và ra mắt lần đầu năm 1962. Cuốn phim sau khi ra đời nhanh chóng trở thành chủ đề bàn luận sôi nổi của giới điện ảnh và công luận Việt Nam, cũng như là một trong những bộ phim truyện đầu tiên của Điện ảnh cách mạng Việt Nam đoạt giải thưởng quốc tế lớn khi thắng giải Đặc biệt từ ban giám khảo tại Liên hoan phim quốc tế Karlovy Vary (Tiệp Khắc).^[4][17] Bộ phim đã mở đầu cho khuynh hướng thơ trong điện ảnh miền Bắc^[4][18] và ông được xem là người "có công đặt viên gạch đầu tiên cho phong cách thơ trong phim truyện Việt Nam".^[17][19]

Trong giai đoạn Chiến tranh Việt Nam, Nguyễn Thông nhiều lần tham gia vào chiến trường quân khu 4 và quân khu 5, đường 9 Nam Lào với tư cách là một nhà làm phim quân đội để quay phóng sự, tài liệu về cuộc sống chiến đấu của người dân và binh sĩ như Dòng sông quê hương (1964), Gặp các dũng sỹ diệt Mỹ (1965), Sóng hồ Tây (1967),...^[8][20] Những cuốn phim tài liệu do ông đạo diễn đã đạt thành tích cao tại các kỳ Liên hoan phim Việt Nam và quốc tế, nổi bật trong số đó có Chiến thắng Đường Chín-Nam Lào, bộ phim giành giải Bông sen vàng Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2 năm 1973 và Bồ câu vàng tại Liên hoan phim tài liệu và hoạt hình quốc tế Leipzig năm 1972.^[1][21] Từ những phim tài liệu này, Nguyễn Thông sử dụng chất liệu để làm nên các tác phẩm điện ảnh gây tiếng vang như Rừng xà nu (1968), Cuộc gặp gỡ bất ngờ (1984),...^[21] Trong số hơn 20 kịch bản phim truyện và phim tài liệu Nguyễn Văn Thông sản xuất, hầu hết đều do ông tự chắp bút viết kịch bản và làm phim.^[4][22] Năm 1963 hoặc 1964, ông tham gia đạo diễn cho phim điện ảnh chuyển thể từ vở kịch múa Ngọn lửa Nghệ Tĩnh; sau khi hoàn thành, ông cùng một số thành viên trong đoàn phim đã được đích thân Hồ Chí Minh trao tặng Huy hiệu Bác Hồ.^[23][24]

Là một nhà văn, ông đã xuất bản các tiểu thuyết như Lãng tử và Vũ nữ Chàm, Hồn trúc,...^[10][25] Năm 1981, Nguyễn Văn Thông quyết định rời khỏi quân đội ở tuổi 55 và chuyển sang làm việc cho Xưởng phim Nguyễn Đình Chiểu, Thành phố Hồ Chí Minh.^[9][21] Xuyên suốt quá trình công tác tại hãng phim, ông đã cho xuất xưởng 5 bộ phim truyện – đều là những tác phẩm nổi tiếng, tạo nên danh tiếng cho đạo diễn và hãng phim. Hai cuốn phim nổi bật trong số này có thể kể đến Bài ca không quên (1981) và Nữ thần Laksmi (1989).^[26] Đối với Bài ca không quên, nhà phê bình điện ảnh Trần Trọng Đăng Đàn đã nhận xét đây là "một phim tốt, một phim hay, một phim - thơ", ghi nhận tác phẩm góp phần vào sự phát triển của xưởng phim Nguyễn Đình Chiểu non trẻ nói chung và "bước tiến dài trong sáng tạo nghệ thuật" của Nguyễn Văn Thông nói riêng.^[27][28] Trong khi đó, tác giả Ngô Phương Lan, tại cuốn tiểu luận Đồng hành với màn ảnh, đánh giá Nữ thần Laksmi mang "những nét riêng khá độc đáo", không lặp lại những tác phẩm trước đây từ chủ đề đến cách dàn dựng. Việc bộ phim chọn điểm nhìn tường thuật từ một lính Mỹ là điều gần như đầu tiên xuất hiện trong lịch sử điện ảnh cách mạng Việt Nam, đồng thời cũng là lần đầu tiên phim không có một đối thoại nào mà thay vào đó chỉ chủ yếu là âm nhạc và tiếng động, đôi lúc có độc thoại của nhân vật.^[29] Chính đạo diễn Nguyễn Văn Thông sau này đã coi đây là bộ phim mà ông tâm đắc nhất về mặt ngôn ngữ điện ảnh và là "phim thơ" đạt đến độ "nhuần nhuyễn nhất".^[30]

Sau khi nghỉ hưu ở xưởng phim, đến năm 2005 Nguyễn Văn Thông trở về sinh sống tại Hà Nội và là Hội viên Hội điện ảnh Việt Nam.^[5][31][11] Ông đã mất ngày 25 tháng 9 năm 2010, hưởng thọ 84 tuổi; thi hài ông sau đó được hỏa táng tại Đài Hóa thân Hoàn vũ thành phố.^[21][32]

Tác phẩm

Điện ảnh

Phim truyện

Năm	Phim	Hãng sản xuất	Ghi chú	Tham khảo
1962	Con chim vành khuyên	Xưởng phim truyện Hà Nội	Kịch bản phát triển từ truyện ngắn Câu chuyện một bài ca; phó đạo diễn Trần Vũ.	[13]
1965	Ngọn lửa Nghệ Tĩnh	Xưởng Điện ảnh Quân đội nhân dân	Đồng đạo diễn Dương Minh Đẩu và Trọng Lanh; chuyển thể từ vở kịch cùng tên, là phim nghệ thuật kịch múa đầu tiên của Việt Nam.[33][34] Phim dài 8 cuốn, được quay tại một số tỉnh ở Trung Quốc từ tháng 7 đến tháng 11 năm 1964.[35] Sản xuất và công chiếu nhân dịp kỷ niệm 35 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.[36]	[37]
1968	Rừng xà nu		Chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nguyên Ngọc.[38]	[39]
1981	Bài ca không quên	Xưởng phim Nguyễn Đình Chiểu		[40]
1983	Cuộc gặp gỡ bất ngờ			[41]
1985	Tìm người trong ảnh			[39]
1989	Nữ thần Laksmi		Phim tham dự Liên hoan phim quốc tế Moskva (Liên Xô).[42] Kịch bản có tên ban đầu là Sợi dây chuyền vàng.[43]	[44]
1990	Người rừng			[45]

Phim tài liệu

Năm	Phim	Hãng sản xuất	Tham khảo
1964	Dòng sông quê hương	Xưởng Điện ảnh Quân đội nhân dân	[46]
1965	Gặp các dũng sỹ diệt Mỹ
1967	Sóng hồ Tây
1969	Chúng con nhớ Bác
1972	Chiến thắng Đường Chín-Nam Lào
1973	Lá cờ thần kỳ
1975	Thành phố bên sông Hàn		[9]
1980	Tùy bút biên giới

Tiểu thuyết

Năm xuất bản	Tựa đề	Tham khảo
—	Hương trinh nữ	[24][47]
1995	Lãng tử và Vũ nữ Chàm
1997	Hồn trúc
1999	Chuyện lành	[48]

Truyện ngắn

• Câu chuyện một bài ca, Văn nghệ Quân đội 1957-1959^[49]
• Đêm sông Hàn^[50]
• Người mẹ^[50]

Kịch/Kịch bản

• Tọa độ lửa^[51]
• Người kéo rèm^[c][52]

Đời tư

Nguyễn Thông đã nảy sinh tình cảm với Đàm Thanh, một nghệ sĩ sân khấu tuồng, khi bà đang làm người lồng tiếng cho bộ phim Con chim vành khuyên; cả hai sau đó kết hôn tại Hà Nội vào năm 1965.^[53] Trong quãng thời gian 1965-1976, hai vợ chồng ông phải ở nhờ nhà bố mẹ vợ và bạn bè thời gian dài vì khi đó chính quyền chưa cấp nhà. Mãi đến sau này, Đàm Thanh mới được cơ quan chia cho một căn hộ nhỏ, rộng 24 m². Bà từng mang thai một đứa con, nhưng đến tháng thứ bảy thì bị sảy thai, băng huyết đến suýt mất mạng. Sau này, hai người đã không có con do bà bị mắc bệnh tim và phải trải qua nhiều cuộc phẫu thuật để chống chọi với căn bệnh.^[10][31]

Giải thưởng và vinh danh

Là một cây đại thụ trong làng điện ảnh Việt Nam, một cây bút xuất sắc trong lĩnh vực văn học (truyện ngắn lẫn tiểu thuyết), một chiến sĩ với những cống hiến lớn lao trong suốt chín năm kháng chiến chống Pháp rồi chống Mỹ nhưng Nguyễn Văn Thông lúc nào cũng lặng lẽ. Chính cái lặng lẽ khiêm nhường đó đã làm cho hình ảnh về ông lại càng cao đẹp hơn…

Đặng Nhật Minh, ^[54]

Nhờ vào những đóng góp không ngừng nghỉ của mình, Nguyễn Văn Thông đã được nhà nước trao tặng Huân chương Kháng chiến hạng Nhất; Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì và Huân chương Lao động Hạng Nhất, Nhì. Ông cũng được trao tặng huy hiệu 60 năm tuổi Đảng bởi Đảng Cộng sản Việt Nam.^[55]

Ở lĩnh vục điện ảnh, đạo diễn Nguyễn Văn Thông được phong danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú đợt I vào năm 1984 và Nghệ sĩ nhân dân đợt III năm 1993.^[1][56] Ông cũng nằm trong danh sách xét tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật chuyên ngành điện ảnh, vào đợt II năm 2007.^[57] Tại Lễ trao giải Cánh diều 2010, sau khi Nguyễn Văn Thông mất, ông đã được vinh danh trên sân khấu và nhận Cúp Cánh diều cùng với hai cố đạo diễn khác là Trần Vũ và Nguyễn Ngọc Quỳnh.^[58][59]

Từ năm 1998, tác giả Hoàng Hương Việt đã biên soạn một cuốn sách về tiểu sử hoạt động điện ảnh và văn chương của Nguyễn Văn Thông, đặt tên là Từ con chim vành khuyên đến Hồn Trúc, do Nhà xuất bản Đà Nẵng ấn hành.^[60] Đàm Thanh sau đó cũng viết một cuốn sách về chồng, có tựa đề Từ điện ảnh thơ đến tiểu thuyết - Đạo diễn điện ảnh - NSND Nguyễn Văn Thông, xuất bản năm 2011.^[10][61] Cuộc đời ông từng được làm thành bộ phim tài liệu Nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Văn Thông (2004; chiếu trên Điện ảnh chiều thứ bảy) và Chân dung Nguyễn Văn Thông (đạo diễn bởi Trần Tuấn Hiệp); cả hai tác phẩm đã giành được giải Cánh diều bạc hạng mục phim tài liệu.^[62][63] Tên của ông sau này được đặt cho một con đường ở phường Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ, Đà Nẵng.^[8][64]

Năm	Giải thưởng	Hạng mục	Tác phẩm	Kết quả	Tham khảo
1962	Liên hoan phim Karlovy Vary (Tiệp Khắc)	Phim ngắn	Con chim vành khuyên	Giải Đặc biệt	[17][24]
1972	Liên hoan phim tài liệu và hoạt hình quốc tế Leipzig	Phim tài liệu	Chiến thắng Đường Chín-Nam Lào	Bồ câu vàng	[21][65]
1973	Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2			Bông sen vàng
			Ngọn lửa Nghệ Tĩnh	Bông sen bạc	[66][50]
			Chúng con nhớ Bác	Bông sen vàng	[67][24]
		Phim truyện điện ảnh (kỉ niệm 20 năm Điện ảnh cách mạng Việt Nam[68])	Con chim vành khuyên	Bông sen vàng	[17][24]
1985	Liên hoan phim Thành phố Hồ Chí Minh	Phim truyện	Bài ca không quên	Cành mai bạc	[69][42]
	Giải thưởng Bộ Quốc phòng			Bằng khen	[42][1]

Chú thích

Ghi chú

1. Huyện Hòa Vang nay đã sát nhập vào thành phố Đà Nẵng.
2. Có nguồn nói rằng bộ phim dựa trên truyện ngắn này.^[12] Nguồn khác thì nói phim dựa trên truyện ngắn Hai cha con ông lái đò, cũng của Nguyễn Văn Thông.^[13]
3. Kịch bản này đã được Ban Tuyên giáo Trung ương khen thưởng trong đợt tổng kết lần thứ nhất "Cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh".^[52]

Tham khảo

1. ^ “ĐẠI TÁ - NGHỆ SỸ NHÂN DÂN NGUYỄN VĂN THÔNG”. Điện ảnh Quân đội nhân dân. ngày 24 tháng 8 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
2. Phạm Gia Đức 1998, tr. 363-365.
3. Đàm Quốc Cường 2011, tr. 140.
4. ^ Hoàng Hương Việt 1998, tr. 7.
5. ^ Đàm Quốc Cường 2011, tr. 15.
6. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 8.
7. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 9.
8. ^ “Đặt, đổi tên đường và công trình công cộng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng - Năm 2019” (PDF). vhtt.danang.gov.vn. Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Đà Nẵng. 30 tháng 9 năm 2019. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 3 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
9. ^ Trung tâm từ điển bách khoa quân sự 1996, tr. 574.
10. ^ Bình Nguyên Trang (16 tháng 8 năm 2011). “Từ điện ảnh thơ đến tiểu thuyết”. Công an nhân dân. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
11. ^ Đặng Nhật Minh (13 tháng 3 năm 2013). “Cố nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Văn Thông: Lặng lẽ ngoài vòng danh vọng”. Tạp chí điện tử Người đưa tin. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
12. Bành Bảo 1983, tr. 165.
13. ^ Đặng Nhật Minh. “Sự hình thành một nền điện ảnh mới”. ivce.org. Viện Văn hóa và Giáo dục Việt Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
14. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 310.
15. Lê Minh Huệ (23 tháng 10 năm 2014). “"Con chim vành khuyên": Từ bài thi tốt nghiệp...”. Nông nghiệp Việt Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
16. Ngô Phương Lan (26 tháng 2 năm 2010). “Đạo diễn Trần Vũ - phim và người”. Tuổi Trẻ. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
17. ^ Nguyễn Thế Thanh (1 tháng 10 năm 2010). “Vĩnh biệt tác giả bộ phim Việt Nam đầu tiên đoạt giải quốc tế”. Thể thao & Văn hóa. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
18. Nguyễn Thị Hồng Ngát 2005, tr. 204.
19. Đàm Quốc Cường 2011, tr. 158.
20. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 10.
21. ^ Bùi Công Minh (7 tháng 10 năm 2010). “Nhớ tiếc đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Văn Thông”. Báo Đà Nẵng. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
22. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 385.
23. Ngô Vĩnh Bình (11 tháng 9 năm 2019). “"Ngọn lửa Nghệ Tĩnh" - niềm tự hào của những nghệ sĩ - chiến sĩ”. Sự kiện và Nhân chứng. Quân đội nhân dân. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
24. ^ Phạm Gia Đức 1998, tr. 364.
25. Đặng Nhật Minh (13 tháng 3 năm 2013). “Cố nghệ sĩ nhân dân Nguyễn Văn Thông: Lặng lẽ ngoài vòng danh vọng”. Tạp chí điện tử Người đưa tin. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
26. Đàm Quốc Cường 2011, tr. 213-238, 254-283.
27. Trần Trọng Đăng Đàn 2010b, tr. 433-434.
28. Lê Phúc Hỷ (13 tháng 9 năm 2022). “Bài ca không quên”. Hànộimới. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
29. Ngô Phương Lan 1998, tr. 153-160.
30. Nguyễn Thị Hồng Ngát 2005, tr. 204-205.
31. ^ Thảo Duyên (20 tháng 7 năm 2011). “NSƯT Đàm Thanh: Có một tình yêu như thế”. Công an nhân dân. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
32. Châu Tâm (28 tháng 9 năm 2010). “Tiễn đưa đạo diễn "phim thơ"”. Tuổi Trẻ. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 5 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
33. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 16.
34. Vương Hà (20 tháng 12 năm 2014). “Đại tá, NSND Lê Thi: Tư thế người làm phim cũng chính là tư thế của người lính”. Quân đội nhân dân. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
35. Đàm Quốc Cường 2011, tr. 300-301.
36. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 177.
37. Nhiều tác giả 2007a, tr. 675.
38. Ái Vân 2016, tr. 121.
39. ^ Hoàng Hương Việt 1998, tr. 263.
40. Nhiều tác giả 2007b, tr. 806.
41. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 20.
42. ^ Hoàng Hương Việt 1998, tr. 5.
43. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 55.
44. Nguyễn Thị Hồng Ngát 2005, tr. 288.
45. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 285.
46. Trần Trọng Đăng Đàn 2010a, tr. 438.
47. Hoàng Hương Việt 1998, tr. 6.
48. “Chuyện lành”. WorldCat. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
49. Đàm Quốc Cường 2011, tr. 133, 154.
50. ^ Đàm Quốc Cường 2011, tr. 17.
51. Văn nghệ Quân đội. Quân đội nhân dân Việt Nam. 1985. tr. 141. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
52. ^ Đàm Quốc Cường 2011, tr. 142.
53. Hồng Thanh Quang (16 tháng 5 năm 2012). “NSƯT Đàm Thanh: Còn một thời để nhớ”. Công an nhân dân. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
54. Đàm Quốc Cường 2011, tr. 7.
55. Đàm Quốc Cường 2011, tr. 143.
56. Bộ Văn hóa – Thông tin 2003, tr. 81.
57. U.Ly. (14 tháng 2 năm 2007). “5 giải thưởng Hồ Chí Minh và 158 giải thưởng nhà nước”. Tuổi Trẻ. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
58. Cát Khuê (14 tháng 3 năm 2011). “Đêm hội của người làm điện ảnh”. Tuổi Trẻ. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
59. Hoàng Thi (18 tháng 3 năm 2011). “Trao giải Cánh diều Vàng 2010: "Long Thành cầm giả ca" thắng lớn”. Báo Nam Định. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
60. Hoàng Hương Việt (10 tháng 2 năm 2016). “Tấm ảnh Bác Hồ”. Báo Quảng Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
61. “Từ điện ảnh thơ đến tiểu thuyết – Đạo diễn điện ảnh – NSND Nguyễn Văn Thông”. Viện phim Việt Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
62. Tạp chí Cộng sản: cơ quan lý luận và chính trị của Đảng cộng sản Việt-Nam. Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. 2004. tr. 39. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
63. Huy Hùng (11 tháng 10 năm 2013). “Đạo diễn Trần Tuấn Hiệp: Nói ra là đụng chạm…”. Báo điện tử VTV. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
64. B.Vân (8 tháng 5 năm 2021). “Đà Nẵng thêm chùm 6 ca nghi mắc Covid-19, 4 người là nhân viên Thẩm mỹ viện Amida”. Người lao động. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023. Ngày 4-5, bệnh nhân uống cà phê tại La cà phê, đường Nguyễn Văn Thông, phường Hòa Xuân, Cẩm Lệ.
65. Nguyễn Thị Hồng Ngát 2003, tr. 132.
66. Trần Trọng Đăng Đàn 2010a, tr. 439.
67. Nguyễn Thị Hồng Ngát 2003, tr. 505.
68. “Liên hoan phim Việt Nam lần thứ II- Năm 1973”. Liên hoan phim Việt Nam. 18 tháng 10 năm 2019. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
69. Trần Văn Giàu 1998, tr. 209.

Nguồn

• Ái Vân (2016). Để Gió Cuốn Đi. Hà Nội: Nhà xuất bản Hội nhà văn. ISBN 9786045359372. OCLC 951641316. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Nguyễn Thị Hồng Ngát (2003). Lịch sử điện ảnh Việt Nam, tập 1. Cục Điện ảnh. OCLC 53129383. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 4 năm 2022. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Nguyễn Thị Hồng Ngát (2005). Lịch sử điện ảnh Việt Nam, tập 2. Hà Nội: Cục Điện ảnh. OCLC 53129383. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 12 năm 2021. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Trần Văn Giàu (1998). 300 năm Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh. Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Hoàng Hương Việt (1998). Từ "Con chim vành khuyên" đến "Hồn trúc". Nhà xuất bản Đà Nẵng. OCLC 45891599. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Trung tâm từ điển bách khoa quân sự (1996). Từ điển bách khoa quân sự Việt Nam. OCLC 247760510. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Bành Bảo (1983). Lịch sử điện ảnh cách mạng Việt Nam: sơ thảo. Cục Điện ảnh. OCLC 22641634. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Phạm Gia Đức (1998). Nhà văn quân đội: kỷ yếu và tác phẩm, tập 7. Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. OCLC 40854068. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Nhiều tác giả (2007a). Vietnamese cinematography: A research journey [Điện ảnh Việt Nam: Hành trình nghiên cứu] (bằng tiếng Anh). Hà Nội: Nhà xuất bản Thế giới. OCLC 837525068. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Nhiều tác giả (2007b). Hành trình nghiên cứu điện ảnh Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa thông tin. OCLC 989966481. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 12 năm 2021. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Trần Trọng Đăng Đàn (2010a). Điện ảnh Việt Nam, Tập 1: Lịch sử - tác phẩm - nghệ sĩ điện ảnh Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến 1975. Điện ảnh Việt Nam: Lịch sử, tác phẩm, nghệ sĩ, lý luận, phê bình, nghiên cứu. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. ISBN 9786045800201. OCLC 1023455622. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 4 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Ngô Phương Lan (1998). Đồng hành với màn ảnh: tiểu luận, phê bình điện ảnh. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa thông tin. OCLC 606352645. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 2 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2023.
• Trần Trọng Đăng Đàn (2010b). Điện ảnh Việt Nam, Tập 2: Lịch sử - tác phẩm - nghệ sĩ điện ảnh Việt Nam 10 năm sau kháng chiến chống Mỹ (1976-1985). Điện ảnh Việt Nam: Lịch sử, tác phẩm, nghệ sĩ, Lý luận, phê bình, nghiên cứu. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. ISBN 9786045800218. OCLC 1023445810.
• Đàm Quốc Cường (2011). Từ điện ảnh thơ đến tiểu thuyết - Đạo diễn điện ảnh - NSND Nguyễn Văn Thông. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn hóa – Thông tin.
• Bộ Văn hóa – Thông tin (2003). Niên giám danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân và Nghệ sĩ ưu tú. Hà Nội: Nhà xuất bản Hà Nội.

Liên kết ngoài

• Các công trình liên quan hoặc của Nguyễn Văn Thông trên các thư viện của thư mục (WorldCat)
• Nguyễn Văn Thông trên IMDb