Đào Trọng Khánh

Nghệ sĩ Nhân dân

Đào Trọng Khánh
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	(1940-05-09)9 tháng 5, 1940
Nơi sinh	Kiến Thụy, Hải Phòng, Liên bang Đông Dương
Mất
Ngày mất	20 tháng 9, 2023(2023-09-20) (83 tuổi)
Nơi mất	Hải Phòng
Quốc tịch	Việt Nam
Nghề nghiệp	Đạo diễn điện ảnh Nhà sản xuất Biên kịch Nhà thơ
Lĩnh vực	Điện ảnh
Danh hiệu	Nghệ sĩ nhân dân (2001)
Sự nghiệp điện ảnh
Vai trò	Đạo diễn Biên kịch Quay phim
Năm hoạt động	1965 – 2015
Đào tạo	Trường Điện ảnh Việt Nam
Thể loại	Phim tài liệu
Tác phẩm	Một phần 50 giây cuộc đời Việt Nam - Hồ Chí Minh Lửa thiêng
Giải thưởng	Giải thưởng Nhà nước (2007)
Giải thưởng
Liên hoan phim Việt Nam 1983 Biên kịch xuất sắc 1985 Đạo diễn xuất sắc 1988 Biên kịch xuất sắc 1996 Đạo diễn xuất sắc 2001 Biên kịch xuất sắc 2007 Đạo diễn xuất sắc 2015 Biên kịch xuất sắc
x • t • s

Đào Trọng Khánh (9 tháng 5 năm 1940 – 20 tháng 9 năm 2023) là một trong những đạo diễn, nhà sản xuất hàng đầu của nền điện ảnh tài liệu Việt Nam. Ông giữ kỉ lục là cá nhân đoạt nhiều giải thưởng nhất tại Liên hoan phim Việt Nam với 7 lần đoạt giải đạo diễn và biên kịch xuất sắc. Với những đóng góp cho điện ảnh Việt Nam nói chung và lĩnh vực phim tài liệu nói riêng, ông đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân (2001) và trao tặng Giải thưởng Nhà nước (2007). Ông còn được biết đến là một nhà thơ với bút danh Đào Nguyễn.

Tiểu sử

Sinh ngày 9 tháng 5 năm 1940 tại Hải Phòng, Đào Trọng Khánh trưởng thành trong giai đoạn ác liệt của hai cuộc chiến tranh giải phóng đất nước. Đầu những năm 1960, trước khi đến với điện ảnh, ông từng là công nhân làm việc trong Cảng Hải Phòng những năm chiến tranh chống Mỹ.^[1]

Bắt đầu bước vào nghề điện ảnh từ năm 1965, Đào Trọng Khánh quyết định chọn lĩnh vực phim tài liệu cho sự nghiệp nghệ thuật của mình. Ông đã trực tiếp cầm máy quay ghi lại những thước phim lịch sử về Hải Phòng trong những ngày bị máy bay Mỹ bắn phá. Nhiều năm làm việc tại Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương, ông đã đảm nhiệm qua hầu hết các vai trò của một nhà sản xuất như viết kịch bản, viết lời bình, làm đạo diễn cho hàng chục bộ phim tài liệu khác nhau. Dù làm việc ở cương vị nào thì những bộ phim ông tham gia sản xuất luôn tạo được một phong cách nghệ thuật riêng, bởi chất thơ được khéo léo sử dụng trong một thể loại điện ảnh vẫn thường được coi là khô khan, khó tiếp nhận với phần lớn khán giá như thể loại phim tài liệu.

Đào Trọng Khánh còn được biết đến là một nhà thơ với bút danh Đào Nguyễn. Cùng với Văn Cao, Thi Hoàng, Thanh Tùng... ông là một trong những người đã góp phần tạo nên một trường phái thơ đặc trưng của Hải Phòng trong những năm chiến tranh khốc liệt. Một số người bạn thân cùng thế hệ với ông sau này cũng gặt hái được nhiều thành công trong con đường nghệ thuật như nhà viết kịch Lưu Quang Vũ, nhà thơ Thi Hoàng, nhà thơ Thanh Tùng, nhà văn Nguyễn Khắc Phục và họa sĩ Lê Đại Chúc.

Hầu hết các phim ông làm đều được giải thưởng, với gần 20 giải cao cho các tác phẩm, trong đó có 7 giải cá nhân (3 giải kịch bản, 4 giải Đạo diễn xuất sắc nhất). Tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 8 (1985), ông nhận hai giải Bông sen vàng cho 2 phim tài liệu: Một phần 50 giây cuộc đời và Việt Nam - Hồ Chí Minh. Năm 2007, ông được trao giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 15 tổ chức ở Nam Định.

Năm 2000, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân.

Năm 2007, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước cho cụm phim tài liệu gồm: 1/50 giây cuộc đời; Việt Nam - Hồ Chí Minh; Vũ nữ Trà Kiệu; Truyền kỳ sự thật; Hình bóng tổ tiên; Hồ Chí Minh - hình ảnh của Người.

Sau khi về hưu (2005), ông chủ yếu sống tại quê nhà ở Hải Phòng.

Ông mất ngày 20 tháng 9 năm 2023 tại nhà riêng ở Hải Phòng, sau khi lâm trọng bệnh, thọ 83 tuổi.^[2][3][4]

Một số phim nổi bật

• 1/50 giây cuộc đời
• Việt Nam - Hồ Chí Minh
• Vũ nữ Trà Kiệu
• Hình bóng tổ tiên
• Hồ Chí Minh - hình ảnh của Người
• Truyền kỳ sự thật
• Nửa thế kỷ một ngày
• Đồng chí Phạm Văn Đồng
• Một thế kỷ, một đời người
• Lửa thiêng

Quan điểm nghệ thuật

Với tư cách là một nhà sản xuất phim tài liệu đồng thời là một nhà thơ, Nghệ sĩ Nhân dân Đào Trọng Khánh cho rằng: Thơ không thay thế cho phim tài liệu mà phim tài liệu cũng không thay thế cho thơ. Có vẻ như cũng chỉ là một. Chỉ khác nhau ở hình thức thể hiện. Làm thơ bằng phim hay làm phim như thơ, tôi nghĩ cũng là xúc cảm nghệ thuật trong một con người.

Tham khảo

1. VnExpress. “NSND Đào Trọng Khánh qua đời”. vnexpress.net. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2023.
2. NSND Đào Trọng Khánh qua đời
3. News, VietNamNet. “Báo VietnamNet”. VietNamNet News (bằng tiếng vietnamese). Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2023.
4. ONLINE, TUOI TRE (21 tháng 9 năm 2023). “Tạm biệt thi sĩ làm phim Đào Trọng Khánh”. TUOI TRE ONLINE. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2023.

Liên kết ngoài

• Đào Trọng Khánh, thơ và điện ảnh
• sĩ Nhân dân-dao-trong-khanh-va-moi-tinh-my-chau.htm Nghệ sĩ Nhân dân Đào Trọng Khánh và Mối tình Mỵ Châu^{[liên kết hỏng]}
• Nghệ sĩ Nhân dân Đào Trọng Khánh khuynh đảo Tháng Tư
• 27 tháng 5 năm 2011-dieu-quan-trong-trong-cuoc-doi-chung-ta-la-nguoi-nhu-the-nao- Điều quan trọng trong cuộc đời: chúng ta là người như thế nàoLưu trữ 2011-09-02 tại Wayback Machine