Đào Trọng Khánh

Nghệ sĩ Nhân dân
Đào Trọng Khánh
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	9 tháng 5, 1940
Nơi sinh	Kiến Thụy, Hải Phòng, Liên bang Đông Dương
Mất
Ngày mất	20 tháng 9, 2023 (83 tuổi)
Nơi mất	Hải Phòng
Quốc tịch	Việt Nam
Nghề nghiệp	Đạo diễn điện ảnh; Nhà sản xuất; Biên kịch; Nhà thơ;
Lĩnh vực	Điện ảnh
Danh hiệu	Nghệ sĩ nhân dân (2001)
Sự nghiệp điện ảnh
Vai trò	Đạo diễn; Biên kịch; Quay phim;
Năm hoạt động	1965 – 2015
Đào tạo	Trường Điện ảnh Việt Nam
Thể loại	Phim tài liệu
Tác phẩm	Một phần 50 giây cuộc đời; Việt Nam - Hồ Chí Minh; Lửa thiêng;
Giải thưởng	Giải thưởng Nhà nước (2007)
Giải thưởng
	Liên hoan phim Việt Nam ; 1983 Biên kịch xuất sắc ; 1985 Đạo diễn xuất sắc ; 1988 Biên kịch xuất sắc ; 1996 Đạo diễn xuất sắc ; 2001 Biên kịch xuất sắc ; 2007 Đạo diễn xuất sắc ; 2015 Biên kịch xuất sắc ;
	[sửa trên Wikidata]x • t • s

Đào Trọng Khánh (9 tháng 5 năm 1940 – 20 tháng 9 năm 2023) là một trong những đạo diễn, nhà sản xuất hàng đầu của nền điện ảnh tài liệu Việt Nam. Ông giữ kỉ lục là cá nhân đoạt nhiều giải thưởng nhất tại Liên hoan phim Việt Nam với 7 lần đoạt giải đạo diễn và biên kịch xuất sắc. Với những đóng góp cho điện ảnh Việt Nam nói chung và lĩnh vực phim tài liệu nói riêng, ông đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân (2001) và trao tặng Giải thưởng Nhà nước (2007). Ông còn được biết đến là một nhà thơ với bút danh Đào Nguyễn.

Tiểu sử

Sinh ngày 9 tháng 5 năm 1940 tại Hải Phòng, Đào Trọng Khánh trưởng thành trong giai đoạn ác liệt của hai cuộc chiến tranh giải phóng đất nước. Đầu những năm 1960, trước khi đến với điện ảnh, ông từng là công nhân làm việc trong Cảng Hải Phòng những năm chiến tranh chống Mỹ.^[1]

Bắt đầu bước vào nghề điện ảnh từ năm 1965, Đào Trọng Khánh quyết định chọn lĩnh vực phim tài liệu cho sự nghiệp nghệ thuật của mình. Ông đã trực tiếp cầm máy quay ghi lại những thước phim lịch sử về Hải Phòng trong những ngày bị máy bay Mỹ bắn phá. Nhiều năm làm việc tại Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương, ông đã đảm nhiệm qua hầu hết các vai trò của một nhà sản xuất như viết kịch bản, viết lời bình, làm đạo diễn cho hàng chục bộ phim tài liệu khác nhau. Dù làm việc ở cương vị nào thì những bộ phim ông tham gia sản xuất luôn tạo được một phong cách nghệ thuật riêng, bởi chất thơ được khéo léo sử dụng trong một thể loại điện ảnh vẫn thường được coi là khô khan, khó tiếp nhận với phần lớn khán giá như thể loại phim tài liệu.

Đào Trọng Khánh còn được biết đến là một nhà thơ với bút danh Đào Nguyễn. Cùng với Văn Cao, Thi Hoàng, Thanh Tùng... ông là một trong những người đã góp phần tạo nên một trường phái thơ đặc trưng của Hải Phòng trong những năm chiến tranh khốc liệt. Một số người bạn thân cùng thế hệ với ông sau này cũng gặt hái được nhiều thành công trong con đường nghệ thuật như nhà viết kịch Lưu Quang Vũ, nhà thơ Thi Hoàng, nhà thơ Thanh Tùng, nhà văn Nguyễn Khắc Phục và họa sĩ Lê Đại Chúc.

Hầu hết các phim ông làm đều được giải thưởng, với gần 20 giải cao cho các tác phẩm, trong đó có 7 giải cá nhân (3 giải kịch bản, 4 giải Đạo diễn xuất sắc nhất). Tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 8 (1985), ông nhận hai giải Bông sen vàng cho 2 phim tài liệu: Một phần 50 giây cuộc đời và Việt Nam - Hồ Chí Minh. Năm 2007, ông được trao giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 15 tổ chức ở Nam Định.

Năm 2000, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân.

Năm 2007, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước cho cụm phim tài liệu gồm: 1/50 giây cuộc đời; Việt Nam - Hồ Chí Minh; Vũ nữ Trà Kiệu; Truyền kỳ sự thật; Hình bóng tổ tiên; Hồ Chí Minh - hình ảnh của Người.

Sau khi về hưu (2005), ông chủ yếu sống tại quê nhà ở Hải Phòng.

Ông mất ngày 20 tháng 9 năm 2023 tại nhà riêng ở Hải Phòng, sau khi lâm trọng bệnh, thọ 83 tuổi.^[2]^[3]^[4]

Một số phim nổi bật

1/50 giây cuộc đời
Việt Nam - Hồ Chí Minh
Vũ nữ Trà Kiệu
Hình bóng tổ tiên
Hồ Chí Minh - hình ảnh của Người
Truyền kỳ sự thật
Nửa thế kỷ một ngày
Đồng chí Phạm Văn Đồng
Một thế kỷ, một đời người
Lửa thiêng

Quan điểm nghệ thuật

Với tư cách là một nhà sản xuất phim tài liệu đồng thời là một nhà thơ, Nghệ sĩ Nhân dân Đào Trọng Khánh cho rằng: Thơ không thay thế cho phim tài liệu mà phim tài liệu cũng không thay thế cho thơ. Có vẻ như cũng chỉ là một. Chỉ khác nhau ở hình thức thể hiện. Làm thơ bằng phim hay làm phim như thơ, tôi nghĩ cũng là xúc cảm nghệ thuật trong một con người.

Tham khảo

^ VnExpress. “NSND Đào Trọng Khánh qua đời”. vnexpress.net. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2023.
^ NSND Đào Trọng Khánh qua đời
^ News, VietNamNet. “Báo VietnamNet”. VietNamNet News (bằng tiếng vietnamese). Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2023.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
^ ONLINE, TUOI TRE (21 tháng 9 năm 2023). “Tạm biệt thi sĩ làm phim Đào Trọng Khánh”. TUOI TRE ONLINE. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2023.

Liên kết ngoài

Bài viết tiểu sử liên quan đến nhân vật Việt Nam này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

[1] VnExpress. “NSND Đào Trọng Khánh qua đời”. vnexpress.net. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2023.

[2] NSND Đào Trọng Khánh qua đời

[3] News, VietNamNet. “Báo VietnamNet”. VietNamNet News (bằng tiếng vietnamese). Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2023.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)

[4] ONLINE, TUOI TRE (21 tháng 9 năm 2023). “Tạm biệt thi sĩ làm phim Đào Trọng Khánh”. TUOI TRE ONLINE. Truy cập ngày 25 tháng 9 năm 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

x t s Giải thưởng Liên hoan phim Việt Nam cho "Đạo diễn xuất sắc"
Phim truyện điện ảnh	Bùi Đình Hạc / Trần Vũ / Phạm Kỳ Nam (1973) Trần Vũ (1975) Nguyễn Khắc Lợi (1977) Nguyễn Hồng Sến / Hải Ninh (1980) Trần Phương (1983) Đặng Nhật Minh / Huy Thành (1985) Xuân Sơn / Lê Đức Tiến (1988) Việt Linh (1990) Lê Xuân Hoàng / Lưu Trọng Ninh (1993) Đặng Nhật Minh (1996) Đặng Nhật Minh (1999) Nguyễn Thanh Vân (2001) Nguyễn Thanh Vân (2004) Nguyễn Võ Nghiêm Minh (2007) Bùi Thạc Chuyên (2009) Vũ Ngọc Đãng (2011) Victor Vũ (2013) Victor Vũ (2015) Vũ Ngọc Đãng (2017) Leon Lê (2019) Trịnh Đình Lê Minh (2021) Bùi Thạc Chuyên (2023)
Phim truyện video	Lê Hoàng Hoa (1993) Trần Mỹ Hà (1996) Đào Bá Sơn / Vũ Châu (1999) Khải Hưng (2001) Võ Tấn Bình (2004) Đặng Thái Huyền (2009) Trần Trung Dũng (2013) Đặng Thái Huyền (2015)
Phim tài liệu	Nguyễn Ngọc Quỳnh (1973) Phạm Kỳ Nam (1977) Trần Văn Thủy (1980) Lê Mạnh Thích / Nguyễn Vũ Đức (1983) Đào Trọng Khánh (1985) Trần Văn Thủy (1988) Thanh An / Đào Trọng Khánh (1996) Lê Mạnh Thích / Trần Văn Thủy (1999) Văn Lê (2001) Lê Hồng Chương (2004) Đào Trọng Khánh (2007) Lê Hồng Chương (2009) Lưu Văn Quỳ (2011) Nguyễn Mộng Long / Uông Thị Hạnh (2013) Đào Thanh Tùng (2015) Nguyễn Hoàng Lâm (2017) Trần Tuấn Hiệp (2019) Tạ Quỳnh Tư (2021) Hà Lệ Diễm (2023)
Phim khoa học	Lương Đức (1973) Nguyễn Như Ái (1980) Lương Đức (1988) Phạm Khắc (1996) Nguyễn Văn Hướng (2007) Trịnh Quang Tùng / Bùi Thị Phương Thảo (2011) Nguyễn Hoàng Lâm (2013) Nguyễn Hoàng Lâm (2015) Phùng Ngọc Tú (2017) Trịnh Quang Tùng (2021) Nguyễn Thị Thu (2023)
Phim thiếu nhi	Anh Thái (1988) Nguyễn Khánh Dư (1993)
Phim hoạt hình	Hồ Quảng (1975) Hồ Quảng / Nguyễn Thị Nghiêm Dung (1977) Phạm Minh Trí (1980) Đặng Hiền (1983) Phạm Minh Trí / Hồ Đắc Vũ (1985) Lê Thanh (1988) Bảo Quang (1990) Phạm Minh Trí (1993) Nguyễn Phương Hoa (2001) Nguyễn Phương Hoa (2004) Huỳnh Vĩnh Sơn (2009) Phạm Hồng Sơn (2011) Trần Khánh Duyên (2013) Phùng Văn Hà (2015) Trịnh Lâm Tùng (2017) Vũ Duy Khánh (2019) Trần Khánh Duyên (2021) Nguyễn Quang Trung (2023)

x t s Giải thưởng Liên hoan phim Việt Nam cho "Biên kịch xuất sắc"
Phim truyện điện ảnh	Bành Châu, Bùi Đình Hạc / Vũ Lê Mai (1973) Bành Bảo, Trần Vũ (1977) Nguyễn Quang Sáng / Bành Bảo (1980) Đặng Nhật Minh / Huy Thành (1983) Nguyễn Mạnh Tuấn (1985) Trịnh Thanh Nhã / Đoàn Trúc Quỳnh (1988) Lê Hoàng / Nguyễn Thị Hồng Ngát (1993) Lê Ngọc Minh (1996) Sơn Trang (1999) Nguyễn Quang Lập (2001) Nguyễn Mạnh Tuấn (2004) Lê Ngọc Minh (2007) Đặng Nhật Minh (2009) Hoàng Nhuận Cầm (2011) Nguyễn Anh Dũng (2013) Đinh Thiên Phúc / Nguyễn Thu Dung, Đặng Thái Huyền (2015) Bùi Kim Quy, Lương Đình Dũng (2017) Nhất Trung (2019) Trấn Thành, Bùi Trương Hữu Nhi, Hồ Thúc An (2021) Lưu Huỳnh (2023)
Phim truyện video	Nguyễn Hữu Phần / Lê Hoàng (1993) Phạm Thanh Phong (1996) Gia Vũ (2001) Thảo Phương (2004) Huy Thành (2009) Nguyễn Thu Dũng, Trần Trung Dung, Nguyễn Trực (2013)
Phim tài liệu	Phạm Khánh Toàn (1977) Đào Trọng Khánh (1983) Trần Đình Văn, Văn Lê (1985) Đào Trọng Khánh, Lưu Xuân Thư (1988) Văn Lê (1993) Văn Lê (1996) Đào Trọng Khánh (2001) Phan Thanh Tú (2004) Đào Thanh Tùng (2007) Phan Huyền Thư (2009) Đào Thanh Tùng (2013) Đào Trọng Khánh (2015) Đào Thanh Tùng (2017) Tạ Thị Huệ (2019) Nguyễn Hạnh Lê (2021) Đặng Thị Linh (2023)
Phim khoa học	Nguyễn Khắc Viện (1983) Nguyễn Khắc Viện / Lại Văn Sinh (1985) Lại Văn Sinh (1988) Nguyễn Thu Tuyết (2011) Nguyễn Hoàng Lâm (2013) Tạ Thị Huệ (2015) Lê Thị Thanh Bình (2017) Lê Danh Trường (2019) Lê Danh Trường (2021) Trịnh Quang Bách (2023)
Phim hoạt hình	Cao Thụy, Trần Ngọc Thanh (1975) Trần Quang Hân (1977) Hồ Quảng (1980) Trần Hoài Dương / Trần Ngọc Thanh (1983) Nguyễn Thị Vân Anh (1985) Lâm Quang (1990) Đinh Tiếp (1999) Phạm Sông Đông (2001) Hồ Quảng (2004) Phong Thu (2007) Huyền Vũ, Mỹ Linh (2009) Nguyễn Thu Trang (2011) Nguyễn Thu Trang (2013) Phạm Thị Thanh Hà, Phạm Đình Hải (2015) Hoàng Phương Thảo, Phạm Sông Đông (2017) Phạm Thị Thanh Hà (2019) Bùi Hoài Thu (2021) Nguyễn Quang Thiều (2023)