Nguyễn Khoa Điềm

Nguyễn Khoa Điềm
Chức vụ
Trưởng ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương
Nhiệm kỳ	21 tháng 4 năm 2001 – 30 tháng 4 năm 2006 5 năm, 9 ngày
Tiền nhiệm	Hữu Thọ
Kế nhiệm	Tô Huy Rứa
Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin
Nhiệm kỳ	6 tháng 11 năm 1996 – 27 tháng 6 năm 2001 4 năm, 233 ngày
Tiền nhiệm	Trần Hoàn
Kế nhiệm	Phạm Quang Nghị
Vị trí	Việt Nam
Tổng Thư ký Hội Nhà văn Việt Nam
Nhiệm kỳ	1995 – 2000
Tiền nhiệm	Vũ Tú Nam
Kế nhiệm	Hữu Thỉnh
Vị trí	Việt Nam
Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin
Nhiệm kỳ	1994 – 6 tháng 11 năm 1996
Vị trí	Việt Nam
Ủy viên Bộ Chính trị Bí thư Trung ương Đảng khóa IX
Nhiệm kỳ	22 tháng 4 năm 2001 – 25 tháng 4 năm 2006 5 năm, 3 ngày
Thông tin cá nhân
Quốc tịch	Việt Nam
Sinh	15 tháng 4, 1943 (81 tuổi) thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, Thừa Thiên Huế, Liên bang Đông Dương
Nghề nghiệp	nhà thơ, chính trị
Dân tộc	Kinh
Cha mẹ	Hải Triều
Học vấn	Đại học Sư phạm Hà Nội

Nguyễn Khoa Điềm (tên khác là Nguyễn Hải Dương; sinh 15 tháng 4 năm 1943) là một nhà thơ, nhà chính trị Việt Nam. Ông nguyên là Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng khóa IX, Trưởng ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương; Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa X, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch). Ông là cựu sinh viên của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.^[1]

Tiểu sử

Nguyễn Khoa Điềm sinh tại thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Thân sinh của ông là nhà báo Hải Triều, thuộc dòng dõi quan Nội tán Nguyễn Khoa Đăng,^[2] gốc An Dương (tỉnh Hải Dương cũ nay là Hải Phòng).^[3] Quê quán: làng An Cựu, xã Thủy An, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Lúc nhỏ Nguyễn Khoa Điềm học ở quê. Năm 1955 ông ra miền Bắc học tại trường học sinh miền Nam. Ông tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964, cùng lứa với Phạm Tiến Duật, Lê Anh Xuân.^[4]

Sau đó, ông vào miền Nam hoạt động trong phong trào học sinh, sinh viên Huế; tham gia quân đội, xây dựng cơ sở của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, viết báo, làm thơ,... cho đến năm 1965. Nguyễn Khoa Điềm từng bị giam tại nhà lao Thừa Phủ. Đến chiến dịch Mậu Thân 1968, ông được giải thoát, tiếp tục trở lại hoạt động. Vào thời điểm này, Nguyễn Khoa Điềm mới bắt đầu làm thơ.^[4]

Nguyễn Khoa Điềm trở thành hội viên Hội Nhà văn Việt Nam năm 1975. Sau 1975, ông tham gia công tác Đoàn Thanh niên Cộng sản; Chủ tịch Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế. Ông có mặt trong Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa III. Năm 1994 Nguyễn Khoa Điềm ra Hà Nội, làm Thứ trưởng Bộ Văn hoá - Thông tin. Năm 1995, ông được bầu làm Tổng Thư ký Hội Nhà văn Việt Nam khóa V.^[2][5]

Năm 1996, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VIII, Nguyễn Khoa Điềm bầu vào Ban Chấp hành Trung ương. Ông là Đại biểu Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khoá X và từ tháng 11 năm 1996 là Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin.^[6] Năm 2001, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ IX, Nguyễn Khoa Điềm trở thành Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương, Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương (2001 – 2006).^[2][7]

Hiện nay, ông đã nghỉ hưu và sống tại Thành phố Huế.

Danh mục tác phẩm

Báo động Bếp lửa rừng Bước chân - Ngọn đèn Cái nền căm hờn Cát trắng Phú Vang Chiều Hương Giang Con chim thời gian Con gà đất, cây kèn và khẩu súng Đất ngoại ô (1973) Mặt đường khát vọng (1974) Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (1986) Thơ Nguyễn Khoa Điềm (1990) Cửa thép (1972) Đất và khát vọng

Trường ca Đất nước Giặc Mỹ Gửi anh Tường Hình dung về Chê Ghêvara Hồi kết cuộc Khoảng trời yêu dấu Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ Lau Lời chào Màu xanh lên đường Mùa Xuân ở A Đời Ngày vui Nghĩ về một nhãn hiệu

Người con gái chằm nón bài thơ Nơi Bác từng qua Nỗi nhớ Tháng chạp ở Hồng Trường Thưa mẹ con đi Tiễn bạn cuối mùa đông Tình Ca Tôi lại đi đường này Trên núi sông Từ những gì các anh trao? Tuổi trẻ không yên Vỗ Hờn Xanh xanh bóng núi Xuống đường Mẹ và Quả Miền Quê

^[2][8][9]

Đã xuất bản

• Cửa thép (ký, 1972)
• Đất ngoại ô (tập thơ, 1973)
• Mặt đường khát vọng (trường ca, 1974) 9 chương
• Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (tập thơ, 1986)
• Thơ Nguyễn Khoa Điềm (1990)
• Cõi lặng (tập thơ, 2007)

Giải thưởng

• Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam với tập thơ "Ngôi nhà có ngọn lửa ấm".^[5]
• Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô (giải B) với tập thơ "Cõi lặng" - năm 2010.^[10]
• Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.^[11]

Chú thích

1. Thanh Tùng (29 tháng 4 năm 2015). “Nguyễn Khoa Điềm: Không có cuộc chiến đấu này chưa chắc tôi đã làm thơ”. Tiền Phong. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 12 năm 2016. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2017.
2. ^ Theo Báo Văn nghệ (17 tháng 11 năm 2009). “Bản sao đã lưu trữ” (bằng tiếng Việt và English). Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 11 năm 2009. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2010. Theo Báo Văn nghệ Đã định rõ hơn một tham số trong |tên bài= và |title= (trợ giúp)
3. Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo (9/02/2005 (GMT+7)). “Bản sao đã lưu trữ”. Báo VietNamNet. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 5 năm 2009. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2010. GĐ&XH Đã định rõ hơn một tham số trong |tên bài= và |title= (trợ giúp); Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |ngày= (trợ giúp)
4. ^ “Tiểu sử Nguyễn Khoa Điềm”. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 12 năm 2011. Truy cập ngày 15 tháng 12 năm 2011.
5. ^ Mạng Thi ca Việt Nam. “Bản sao đã lưu trữ”. Mạng Thi ca Việt Nam. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 6 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2010. Đã định rõ hơn một tham số trong |tên bài= và |title= (trợ giúp)
6. Văn phòng Chính phủ. “Bản sao đã lưu trữ” (bằng tiếng Việt và English). Cổng Thông tin điện tử Chính phủ. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2010. Đã định rõ hơn một tham số trong |tên bài= và |title= (trợ giúp)
7. Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam (22 tháng 12 năm 2009). “Đồng chí Nguyễn Khoa Điềm” (bằng tiếng Việt và English). Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2010. Kiểm tra giá trị |url lưu trữ= (trợ giúp)^{[liên kết hỏng]}
8. Thanh Tùng (27 tháng 3 năm 2009). “Nguyễn Khoa Điềm kể chuyện và tự bạch”. Báo Tiền Phong. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2010. Kiểm tra giá trị |url lưu trữ= (trợ giúp)
9. Cinet.Gov.vn. “Bản sao đã lưu trữ”. Cinet.Gov.vn. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2010. Đã định rõ hơn một tham số trong |tên bài= và |title= (trợ giúp)
10. P.V (28 tháng 1 năm 2010). “Bản sao đã lưu trữ”. Thể thao & Văn hóa Online. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 1 năm 2010. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2010. Đã định rõ hơn một tham số trong |tên bài= và |title= (trợ giúp)
11. Sách giáo khoa Ngữ văn 12, Bài Đất nước, trang 118.

Liên kết ngoài

• Thơ Nguyễn Khoa Điềm
• Hoàng Minh Tường (6/12/2009), Uống rượu với nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm. Tiền Phong Online.
• Trần Đăng (16:56', 27/2/2008 (GMT+7)), "Gió gọi" Nguyễn Khoa Điềm Lưu trữ 2008-05-14 tại Wayback Machine. Báo Bình Định.
• Thúy Nga (27/08/2006 03:27 (GMT+7)), Thơ Nguyễn Khoa Điềm. Tuổi trẻ Online.
• Nhà văn Nguyễn Khoa Điềm...xin rút tên khỏi danh sách đề cử Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2011 [1]