Thành Đô

Thành Đô 成都
—  Thành phố cấp phó tỉnh  —
成都市
Chuyển tự Tiếng Trung
• Chữ Hán	成都
• Bính âm	Chéngdū
Từ trên xuống: Cẩm giang và cầu An Thuận, khu trường sở Hoa Tây của Đại học Tứ Xuyên, phố Jinli, và gấu trúc lớn trong trung tâm nghiên cứu và nhân giống Thành Đô
Biểu trưng
Vị trí của Thành Đô (vàng) tại Tứ Xuyên
Thành Đô
Tọa độ: 30°39′49″B 104°04′0″Đ / 30,66361°B 104,06667°Đ / 30.66361; 104.06667
Quốc gia	Trung Quốc
Tỉnh	Tứ Xuyên
Trung tâm hành chính	Vũ Hầu
Chính quyền
• Bí thư Thành ủy	Tào Lập Quân (曹立軍)
• Thị trưởng	Vương Phụng Triều (王鳳朝)
Diện tích
• Thành phố cấp phó tỉnh	14.378,18 km^2 (555,145 mi^2)
• Đô thị[1]	3.679,9 km^2 (14,208 mi^2)
• Vùng đô thị	4.558,8 km^2 (17,602 mi^2)
• Trung tâm	465,88 km^2 (17,988 mi^2)
Độ cao	500 m (1,600 ft)
Độ cao cực tiểu	378 m (1,240 ft)
Dân số (điều tra dân số năm 2020)[2]
• Thành phố cấp phó tỉnh	20.937.757
• Mật độ	15/km^2 (38/mi^2)
• Đô thị	15.419.445
• Mật độ đô thị	420/km^2 (1,100/mi^2)
• Vùng đô thị	16.045.577
• Mật độ vùng đô thị	350/km^2 (910/mi^2)
• Dân tộc chủ yếu	người Hán
GDP[3]
• thành phố thuộc tỉnh & thành phố cấp phó tỉnh	2082 tỷ nhân dân tệ 310 tỷ USD
• Đầu người	97.893 nhân dân tệ 14.557 USD
Múi giờ	UTC+8
Mã bưu chính	610000
Mã điện thoại	028
Thành phố kết nghĩa	Linz, Montpellier, Volgograd, Palermo, Kōfu, Ljubljana, Sankt-Peterburg, Winnipeg, Koblenz, Medan, Phoenix, Mechelen, Knoxville, Łódź, Lviv, Zapopan, Sheffield, Recife, Perth, Maputo, Maastricht, Luangprabang, Lahore, La Plata, Kathmandu, Horsens, Honolulu, Hamilton, Haifa, Gomel, Gimcheon, Vlaams-Brabant, Fes, Hạt Fingal, Dalarna, Daegu, Thành phố Chiang Mai, Bonn, Bengaluru, İzmir, Valencia, City of Perth, Nashville
GDP Tổng cộng (2014)	¥ 10056 tỷ
GDP trên đầu người (2014)	¥ 71589 (US$11653)
Biển số xe	川A
Website	http://www.chengdu.gov.cn

Thành Đô
"Thành Đô" trong "hán tự"
Tiếng Trung	成都
Bính âm Hán ngữ	Chéngdū
Bính âm tiếng Tứ Xuyên	Cen^2-du^1 ([tsʰən˨˩tu˥])
Latinh hóa	Chengtu
Nghĩa đen	"Become a Capital" or "Established Capital"
Phiên âm Tiếng Hán tiêu chuẩn Bính âm Hán ngữ Chéngdū Chú âm phù hiệu ㄔㄥˊ   ㄉㄨ Quốc ngữ La Mã tự Cherngdu Wade–Giles Chʻêng^2-tu^1 IPA [ʈʂʰə̌ŋ.tú] ^ⓘ Tiếng Hán tiêu chuẩn khác Bính âm tiếng Tứ Xuyên Cen^2-du^1 ([tsʰən˨˩tu˥]) Tiếng Ngô Tiếng Tô Châu Zén-tou Tiếng Quảng Châu Latinh hóa Yale Sìhng-dōu IPA [sȅŋ.tóu] Việt bính Sing^4dou^1 Tiếng Mân Nam POJ tiếng Mân Tuyền Chương Sêng-to

Thành Đô (tiếng Trung: 成都; bính âm: Chéngdu; Wade-Giles: Ch'eng-tu, phát âm: zh-Chengdu.ogg^ⓘ), là một thành phố tại tây nam Trung Quốc, tỉnh lỵ tỉnh Tứ Xuyên, là thành phố thuộc tỉnh, đông dân thứ năm Trung Quốc (2005). Thành Đô là một trong những trung tâm giao thông vận tải và giao thương quan trọng của Trung Quốc. Hơn 4000 năm trước, nền văn hóa Kim Sa (金沙 Jinsha) thời kỳ đồ đồng được thiết lập tại khu vực này. Đồng bằng màu mỡ Thành Đô được gọi là "Thiên Phủ Chi Quốc", có nghĩa là "đất nước thiên đường".

Nói về lai lịch của Thành Đô, căn cứ vào những gì được ghi lại trong "Thái Bình Hoàn Vũ Ký^[4]", khi đó nhà Tây Chu lập thủ đô, có câu nói "Một năm thành làng, hai năm thành ấp, ba năm thành đô", vì vậy mà gọi là Thành Đô.

Lịch sử

Trong thời Tam Quốc, nhà Thục Hán (221-263) do Lưu Bị thành lập đã đặt đô ở Thành Đô.

Thời kì Ngũ đại Thập quốc, hai chính quyền Tiền Thục và Hậu Thục cùng đặt đô tại đây.

Phân chia hành chính

Thành Đô được chia ra làm 20 đơn vị hành chính cấp huyện, bao gồm 12 quận, 5 thành phố cấp huyện và 3 huyện.

• Quận: Cẩm Giang (锦江区), Thanh Dương (青羊区), Kim Ngưu (金牛区), Vũ Hầu (武侯区), Thành Hoa (成华区), Long Tuyền Dịch (龙泉驿区), Thanh Bạch Giang (青白江区), Tân Đô (新都区), Ôn Giang (温江区), Song Lưu (双流区), Bì Đô (郫都区), Tân Tân (新津区)
• Thành phố cấp huyện: Đô Giang Yển (都江堰市), Bành Châu (彭州市), Cung Lai (邛崃市), Sùng Châu (崇州市), Giản Dương (简阳市)
• Huyện: Kim Đường (金堂县), Đại Ấp (大邑县), Bồ Giang (蒲江县)

Dân số

Năm 2005, dân số thành phố Thành Đô là: 10.700.000, xếp thứ năm sau Thượng Hải, Bắc Kinh, Thiên Tân và Trùng Khánh. Thành Đô là quê hương của nhà văn nổi tiếng Ba Kim.

Kinh tế

Thành Đô là nơi có nhiều ngành công nghiệp chủ chốt của Trung Quốc. Tứ Xuyên từ lâu là thủ đô thuốc Bắc của Trung Hoa. Thành Đô ngày nay là một trung tâm sản xuất và nghiên cứu dược phẩm của Trung Quốc. Khu công nghệ cao Thành Đô thu hút nhiều dự án công nghệ cao của Intel, Microsoft, và là đại bản doanh của Lenovo.

Văn Hóa- Giải Trí

Thành Đô là tên 1 bài hát của ca sĩ kiêm nhạc sĩ Triệu Lôi .

Bài hát trong album Chẳng thể trưởng thành-Vô Pháp Trưởng Thành- 无法长大- 21 tháng 12 năm 2016.

Giao thông

Giao thông ở Thành Đô

Sân bay quốc tế Song Lưu Thành Đô lớn thứ 6 tại Trung Quốc Đại lục, sau sân bay tại Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu, Thâm Quyến. Năm 2005, lượng khách thông qua sân bay này là 13,89 triệu, xếp thứ 89 trong các sân bay toàn cầu. Thành Đô là thành phố thứ tư của Trung Quốc có các chuyến bay quốc tế.

• 
  Hồng Chiếu Bích, phía nam đường Nhân dân, Thành Đô
• 
  phía nam đường Nhân dân, Thành Đô
• 
  Đường Hồng Tinh, Thành Đô
• 
  Đường Tổng Phủ, Thành Đô
• 
  Nghê Gia Kiều, phía nam đường Nhân dân, Thành Đô
• 
  Khánh sạn Shangri-la Thành Đô
• 
  Mạng lưới vận tải đường sắt Thành Đô

Khí hậu

Dữ liệu khí hậu của Thành Đô (trung bình vào 1971–2000, cực độ 1951–2013)
Tháng	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Năm
Cao kỉ lục °C (°F)	18.0 (64.4)	22.7 (72.9)	30.9 (87.6)	32.8 (91.0)	36.1 (97.0)	36.0 (96.8)	37.3 (99.1)	37.3 (99.1)	35.8 (96.4)	29.8 (85.6)	24.9 (76.8)	20.3 (68.5)	37.3 (99.1)
Trung bình ngày tối đa °C (°F)	9.3 (48.7)	11.2 (52.2)	15.9 (60.6)	21.7 (71.1)	26.0 (78.8)	28.0 (82.4)	29.5 (85.1)	29.7 (85.5)	25.2 (77.4)	20.6 (69.1)	15.8 (60.4)	10.7 (51.3)	20.3 (68.5)
Trung bình ngày °C (°F)	5.6 (42.1)	7.5 (45.5)	11.5 (52.7)	16.7 (62.1)	21.0 (69.8)	23.7 (74.7)	25.2 (77.4)	25.0 (77.0)	21.2 (70.2)	17.0 (62.6)	12.1 (53.8)	7.1 (44.8)	16.1 (61.0)
Tối thiểu trung bình ngày °C (°F)	2.8 (37.0)	4.7 (40.5)	8.2 (46.8)	12.9 (55.2)	17.2 (63.0)	20.5 (68.9)	22.0 (71.6)	21.7 (71.1)	18.6 (65.5)	14.6 (58.3)	9.5 (49.1)	4.5 (40.1)	13.1 (55.6)
Thấp kỉ lục °C (°F)	−4.6 (23.7)	−3.5 (25.7)	−1.2 (29.8)	2.1 (35.8)	7.4 (45.3)	13.2 (55.8)	16.8 (62.2)	15.7 (60.3)	11.6 (52.9)	3.2 (37.8)	−0.1 (31.8)	−5.9 (21.4)	−5.9 (21.4)
Lượng Giáng thủy trung bình mm (inches)	7.9 (0.31)	12.1 (0.48)	20.5 (0.81)	46.6 (1.83)	87.1 (3.43)	106.8 (4.20)	230.5 (9.07)	223.7 (8.81)	131.8 (5.19)	39.4 (1.55)	15.9 (0.63)	5.2 (0.20)	927.5 (36.52)
Số ngày giáng thủy trung bình (≥ 0.1 mm)	7.0	8.5	10.9	13.0	14.7	15.2	17.6	15.8	15.6	13.1	7.7	5.2	144.3
Độ ẩm tương đối trung bình (%)	83	81	79	78	76	81	86	85	85	85	83	84	82
Số giờ nắng trung bình tháng	53.3	51.4	83.1	113.9	121.7	117.2	131.9	155.0	77.6	59.4	57.2	51.6	1.073,2
Nguồn: Cục Khí tượng Trung Quốc[5]

Tham khảo

1. 四川统计年鉴——2018 (bằng tiếng Trung). Sichuan Bureau of Statistics. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 26 tháng 12 năm 2019.
2. “China: Sìchuān (Prefectures, Cities, Districts and Counties) – Population Statistics, Charts and Map”. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 1 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 1 năm 2022.
3. “2022年GDP100强城市榜：江苏13市均超4000亿，10强有变化”. yicai.com. Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 1 năm 2024. Truy cập ngày 7 tháng 5 năm 2024.
4. https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_nh%C3%A2n_kh%E1%BA%A9u_Trung_Qu%E1%BB%91c. |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
5. “中国气象局 国家气象信息中心” (bằng tiếng Trung). Cục Khí tượng Trung Quốc. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2015.

Liên kết ngoài