Động vật miệng thứ sinh

Động vật miệng thứ sinh
Thời điểm hóa thạch: kỷ Ediacara – Gần đây TiềnЄ Є O S D C P T J K Pg N
Từ trái sang phải Ngành Chordata, Ngành Hemichordata, Ngành Saccorhytida, Ngành Echinodermata
Phân loại khoa học
Liên vực (superdomain)	Neomura
Vực (domain)	Eukarya
Giới (regnum)	Animalia
Phân giới (subregnum)	Eumetazoa
Nhánh	ParaHoxozoa
Nhánh	Bilateria
Nhánh	Nephrozoa
Liên ngành (superphylum)	Deuterostomia Grobben, 1908
Các ngành
Chordata Phân ngành Cephalochordata Nhánh Olfactores Phân ngành Urochordata Phân ngành Vertebrata Phân thứ ngành Gnathostomia Phân thứ ngành Agnatha Nhánh Ambulacraria Hemichordata Echinodermata Cambroernida † Vetulicolia † Saccorhytida †

Động vật miệng thứ sinh /ˌdjuːtərəˈstoʊmi.ə/; là miệng thứ hai trong tiếng Hy Lạp cổ đại)^[1][2] (danh pháp: Deuterostomia) là một liên ngành động vật đa bào chính thức đối xứng hai bên có xoang cơ thể, có miệng và hậu môn với miệng hình thành từ phía đối diện của miệng phôi, hậu môn hình thành ở chỗ miệng phôi. Cơ thể gồm 3 đốt nguyên thủy và 3 đôi túi thể xoang.

Phát sinh chủng loài

Cây phát sinh chủng loài dưới đây chỉ ra mối quan hệ được nhiều tác giả công nhận đối với các đơn vị phân loại của động vật miệng thứ sinh. Chứng cứ bộ gen phát sinh chủng loài gợi ý về mối quan hệ họ hàng gần của họ Torquaratoridae với họ Ptychoderidae trong lớp Enteropneusta. Cây này dựa theo các dữ liệu trình tự 16S +18S rRNA và các nghiên cứu bộ gen phát sinh chủng loài từ nhiều nguồn.^{[3][4][5][6][7][8][9][10][11]} Các dữ liệu niên đại gần đúng cho sự phân tỏa thành nhánh mới được cung cấp theo triệu năm trước (Ma).^[12]

Bilateria

Deuterostomia Chordata   Cephalochordata   Olfactores   Tunicates     Vertebrata/Craniata       Xenambulacraria Xenacoelomorpha   Xenoturbellida   Acoelomorpha   Nemertodermatida     Acoela       Ambulacraria Echinodermata   Crinoidea         Asteroidea     Ophiuroidea         Echinoidea     Holothuroidea         Hemichordata Pterobranchia   Cephalodiscidae     Rhabdopleuridae     Enteropneusta   Harrimaniidae       Spengelidae   Ptychoderidae       Torquaratoridae           526 mya     Protostomia   Ecdysozoa     Spiralia     Kimberella († 555 mya)   550 mya

575 mya

Phân loại

Liên ngành Động vật miệng thứ sinh (Deuterostomia)

• Ngành động vật có dây sống (Chordata)
  • Phân ngành Sống đầu (Cephalochordata)
  • Nhánh Olfactores
    • Phân ngành Sống đuôi (Tunicata)
    • Nhánh động vật có hộp sọ (Craniata)
      • Phân ngành động vật có xương sống (Vertebrata)
• Ngành động vật Da gai (Echinodermata)
  • Phân ngành †Homalozoa
    • Lớp Cincta
    • Lớp Soluta
    • Lớp Stylophora
    • Lớp Ctenocystoidea
    • Lớp Quả biển Carpoidea
  • Phân ngành Huệ biển Crinozoa
    • Lớp Huệ biển
    • Lớp Hộp biển
    • Lớp Cầu biển
    • Lớp Paracrinoidea
    • Lớp Rhombifea
  • Phân ngành Sao biển
    • Lớp Sao biển
    • Lớp Đuôi rắn (Sao biển đuôi rắn
  • Phân ngành Echinozoa
    • Lớp Cầu gai
    • Lớp hải sâm
    • Lớp Ophiocistioidea
    • Lớp Helicoplacoidea
• Ngành động vật nửa dây sống (Hemichordata)
  • Lớp Mang ruột Enteropneusta
  • †Lớp Bút thạch Graptolithina
  • Planctosphaeroidea
  • Lớp Mang lông Pterobranchia
• Ngành Vetulicolia †
  • Lớp Vetulicolida Chen and Zhou, 1997
    • Bộ Vetulicolata Hou and Bergström, 1997
      • Họ Didazoonidae
        • • †Didazoon haoae
          • †Nesonektris aldridgei
          • †Pomatrum ventralis
          • †Yuyuanozoon magnificissimi
      • Họ Vetulicolidae
        • Chi Ooedigera Vinther et al. 2011
          • O. peeli
        • Chi Vetulicola Hou, 1987
          • V. cuneata Hou, 1987
          • V. rectangulata Luo & Hou, 1999
          • V. gantoucunensis Luo et al., 2005
          • V. monile Aldridge, et al. 2007
          • V. longbaoshanensis Yang et al. 2010
  • Lớp Heteromorphida

Xem thêm

• Động vật miệng nguyên sinh
• Phân loại giới Động vật

Hình ảnh

• 
• 

Tham khảo

1. Wade, Nicholas (30 tháng 1 năm 2017). “This Prehistoric Human Ancestor Was All Mouth”. The New York Times. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2017.
2. Han, Jian; Morris, Simon Conway; Ou, Qiang; Shu, Degan; Huang, Hai (2017). “Meiofaunal deuterostomes from the basal Cambrian of Shaanxi (China)”. Nature. 542 (7640): 228–231. Bibcode:2017Natur.542..228H. doi:10.1038/nature21072. ISSN 0028-0836. PMID 28135722. S2CID 353780.
3. Tassia, Michael G.; Cannon, Johanna T.; Konikoff, Charlotte E.; Shenkar, Noa; Halanych, Kenneth M.; Swalla, Billie J. (4 tháng 10 năm 2016). “The Global Diversity of Hemichordata”. PLOS ONE. 11 (10): e0162564. Bibcode:2016PLoSO..1162564T. doi:10.1371/journal.pone.0162564. PMC 5049775. PMID 27701429.
4. Kapli, Paschalia; Natsidis, Paschalis; Leite, Daniel J.; Fursman, Maximilian; Jeffrie, Nadia; Rahman, Imran A.; Philippe, Hervé; Copley, Richard R.; Telford, Maximilian J. (19 tháng 3 năm 2021). “Lack of support for Deuterostomia prompts reinterpretation of the first Bilateria”. Science Advances (bằng tiếng Anh). 7 (12): eabe2741. Bibcode:2021SciA....7.2741K. doi:10.1126/sciadv.abe2741. ISSN 2375-2548. PMC 7978419. PMID 33741592.
5. Philippe, Hervé; Poustka, Albert J.; Chiodin, Marta; Hoff, Katharina J.; Dessimoz, Christophe; Tomiczek, Bartlomiej; Schiffer, Philipp H.; Müller, Steven; Domman, Daryl; Horn, Matthias; Kuhl, Heiner (3 tháng 6 năm 2019). “Mitigating Anticipated Effects of Systematic Errors Supports Sister-Group Relationship between Xenacoelomorpha and Ambulacraria”. Current Biology (bằng tiếng Anh). 29 (11): 1818–1826.e6. doi:10.1016/j.cub.2019.04.009. ISSN 0960-9822. PMID 31104936.
6. Robertson, Helen E.; Lapraz, François; Egger, Bernhard; Telford, Maximilian J.; Schiffer, Philipp H. (12 tháng 5 năm 2017). “The mitochondrial genomes of the acoelomorph worms Paratomella rubra, Isodiametra pulchra and Archaphanostoma ylvae”. Scientific Reports (bằng tiếng Anh). 7 (1): 1847. Bibcode:2017NatSR...7.1847R. doi:10.1038/s41598-017-01608-4. ISSN 2045-2322. PMC 5431833. PMID 28500313.
7. Philippe, Hervé; Brinkmann, Henner; Copley, Richard R.; Moroz, Leonid L.; Nakano, Hiroaki; Poustka, Albert J.; Wallberg, Andreas; Peterson, Kevin J.; Telford, Maximilian J. (10 tháng 2 năm 2011). “Acoelomorph flatworms are deuterostomes related to Xenoturbella”. Nature (bằng tiếng Anh). 470 (7333): 255–258. Bibcode:2011Natur.470..255P. doi:10.1038/nature09676. ISSN 0028-0836. PMC 4025995. PMID 21307940.
8. Edgecombe, Gregory D.; Giribet, Gonzalo; Dunn, Casey W.; Hejnol, Andreas; Kristensen, Reinhardt M.; Neves, Ricardo C.; Rouse, Greg W.; Worsaae, Katrine; Sørensen, Martin V. (tháng 6 năm 2011). “Higher-level metazoan relationships: recent progress and remaining questions”. Organisms, Diversity & Evolution. 11 (2): 151–172. doi:10.1007/s13127-011-0044-4. S2CID 32169826.
9. Rouse, Greg W.; Wilson, Nerida G.; Carvajal, Jose I.; Vriejenhoek, Robert C. (4 tháng 2 năm 2016). “New deep-sea species of Xenoturbella and the position of Xenacoelomorpha”. Nature. 530 (2): 94–97. Bibcode:2016Natur.530...94R. doi:10.1038/nature16545. PMID 26842060. S2CID 3870574.
10. Cannon, Johanna Taylor; Vellutini, Bruno Cossermelli; Smith III, Julian; Ronquist, Frederik; Jondelius, Ulf; Hejnol, Andreas (4 tháng 2 năm 2016). “Xenacoelomorpha is the sister group to Nephrozoa”. Nature. 530 (2): 89–93. Bibcode:2016Natur.530...89C. doi:10.1038/nature16520. PMID 26842059. S2CID 205247296.
11. Paschalia Kapli; Maximilian J. Telford (11 tháng 12 năm 2020). “Topology-dependent asymmetry in systematic errors affects phylogenetic placement of Ctenophora and Xenacoelomorpha”. Science Advances. 6 (50): eabc5162. Bibcode:2020SciA....6.5162K. doi:10.1126/sciadv.abc5162. PMC 7732190. PMID 33310849.
12. Han, Jian; Morris, Simon Conway; Ou, Qian; Shu, Degan; Huang, Hai (2017). “Meiofaunal deuterostomes from the basal Cambrian of Shaanxi (China)”. Nature. 542 (7640): 228–231. doi:10.1038/nature21072.

Liên kết ngoài

(tiếng Việt)

• Động vật có miệng thứ sinh tại Từ điển bách khoa Việt Nam

(tiếng Anh)

• Động vật miệng thứ sinh tại trang Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học quốc gia Hoa Kỳ (NCBI).
• Động vật miệng thứ sinh tại Encyclopedia of Life
• Động vật miệng thứ sinh Deuterostomia tại Encyclopædia Britannica