Bắc Kavkaz

Krasnodar Krai

Adygea

KC

Stavropol Krai

Dag-
est-
an

Rostov Oblast

Volgograd Oblast

Kalmykia

Ast-
rakh-
an
Oblast

Vùng Bắc Kavkaz bên trong Nga

Red: Vùng kinh tế Bắc Kavkaz, krai Bắc Kavkaz cũ, okrug quân sự Bắc Kavkaz cũ
Green: okrug quân sự Bắc Kavkaz cũ
Blue: vùng kinh tế Bắc Kavkaz cũ, okrug liên bang Bắc Kavkaz cũ, okrug quân sự Bắc Kavkaz cũ

Bắc Kavkaz,^[a] hoặc Nội Kavkaz,^[b] là phần phía bắc của vùng Kavkaz rộng lớn hơn . Khu vực hoàn toàn do Nga quản lý, bị kẹp giữa biển Azov và biển Đen ở phía tây và biển Caspi ở phía đông. Khu vực này có biên giới đất liền với các quốc gia Gruzia và Azerbaijan ở phía nam.^[c] Krasnodar là thành phố lớn nhất trong khu vực Bắc Kavkaz.

Về mặt chính trị, Bắc Kavkaz được tạo thành từ các nước cộng hòa và krai thuộc Nga. Khu vực nằm ở phía bắc của Dãy núi Kavkaz chính, ngăn cách nó với Nam Kavkaz. Khu vực nằm trong các Vùng liên bang Bắc Kavkaz và Miền Nam và bao gồm Krasnodar Krai, Stavropol Krai và các nước cộng hòa cấu thành: Adygea, Karachay-Cherkessia, Kabardino-Balkaria, Bắc Ossetia–Alania, Ingushetia, Chechnya, Dagestan và Kalmykia.^[1]

Về mặt địa lý, thuật ngữ Bắc Kavkaz cũng đề cập đến sườn phía bắc và cực tây của dãy núi Đại Kavkaz, cũng như một phần sườn phía nam của nó ở phía Tây. Khu vực thảo nguyên Pontic-Caspi cũng thường được bao gồm trong khái niệm "Nội Kavkaz", do đó ranh giới phía bắc của thảo nguyên Tiền Kavkaz thường được coi là sông Manych. Do có khí hậu ôn hòa so với phần lớn nước Nga, khu vực này được mô tả là "vành đai mặt trời" của Nga.^[2]

Lịch sử

Các nền văn hóa cổ đại của Bắc Kavkaz được gọi là cộng đồng Klin-Yar, với nền văn hóa đáng chú ý nhất là văn hóa Koban cổ đại. Các nhóm đơn bội khác là nhóm đơn bội J1 và nhóm đơn bội G-M285.^[3]

Nội Kavkaz trong lịch sử được bao phủ bởi thảo nguyên Pontic-Caspi, chủ yếu trên đất chernozyom có chứa đá vôi màu mỡ, nhưng hầu như đã được cày xới và chăn thả hoàn toàn. Khu vực được bao bọc bởi biển Azov ở phía tây và biển Caspi ở phía đông. Theo Concise Atlas of the World, bản thứ hai (2008), khu vực Nội Kavkaz nằm ở phía châu Âu của "sự phân chia thường được chấp nhận" ngăn cách châu Âu với châu Á.

Bắc Kavkaz bị Nga chinh phục sau Chiến tranh Nga-Circassia. Phần lớn Bắc Kavkaz tách khỏi Nga vào tháng 3 năm 1917 với tên gọi Cộng hòa Miền núi Bắc Kavkaz, lợi dụng sự bất ổn do Cách mạng tháng Hai gây ra, và trở thành một bên tham gia nhỏ trong Nội chiến Nga. Quân đội Cộng hòa Miền núi đã giao chiến ác liệt với Quân đội tình nguyện của tướng Bạch vệ Anton Denikin, trước khi đội quân này bị Hồng quân đánh bại. Khu vực bị Liên Xô chiếm đóng không chính thức ngay sau đó, và nước cộng hòa buộc phải chấp nhận một cuộc thôn tính phi bạo lực vào tháng 1 năm 1921. Nó được cải tổ thành Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Tự trị Miền núi, sau đó bị giải thể vào tháng 10 năm 1924, được thay thế bằng một loạt okrug và oblast tự trị.

Biên giới bên ngoài của krai Bắc Kavkaz của Liên Xô giống với ranh giới của Vùng kinh tế Bắc Kavkaz ngày nay bao gồm một tỉnh (Rostov), hai krai (Krasnodar và Stavropol) và bảy nước cộng hòa. Quân khu Bắc Kavkaz cũ (okrug) cũng bao gồm tỉnh Astrakhan, tỉnh Volgograd và Cộng hòa Kalmykia. Trung tâm hành chính của khu vực là Rostov-on-Don cho đến ngày 10 tháng 1 năm 1934, Pyatigorsk cho đến tháng 1 năm 1936, sau đó là Ordzhonikidze (ngày nay là Vladikavkaz), và từ ngày 15 tháng 12 năm 1936 là Voroshilovsk (ngày nay là Stavropol).

Dân cư

Bắc Kavkaz, đặc biệt là ở các vùng lãnh thổ miền núi, có tuổi thọ trung bình cao nhất ở Nga.^[4]^[5] Khu vực này được biết đến với một số lượng lớn những người sống trên trăm tuổi.^[6]^[7]^[8]

Hình ảnh

Vị trí Vùng liên bang Bắc Kavkaz
Bản đồ Quân khu Bắc Kavkaz cũ (okrug)
Bản đồ Vùng kinh tế Bắc Kavkaz hiện nay
Thung lũng Sophia, Karachay-Cherkessia

Xem thêm

Tham khảo

^ “Russia: Protesters Ransack Government Building In Karachaevo-Cherkessia”. RadioFreeEurope/RadioLiberty.
^ Hill, Fiona; Gaddy, Clifford (2003). The Siberian Curse: How Communist Planners Left Russia Out in the Cold (bằng tiếng Anh). Washington, D.C.: Brookings Institution Press. tr. 121. ISBN 978-0-8157-9618-3. The North Caucasus region extends across Rostov oblast and Stavropol and Krasnodar krays. It also encompasses the seven autonomous republics of Dagestan, Chechnya, Ingushetiya, North Ossetiya, Kabardino-Balkariya, Karachayevo-Cherkessiya, and Adygeya. The region accounts for about 2 percent of the territory of the Russian Federation and in 1989 had a population of 13,183,860, or about 8 percent of the Russian population. The North Caucasus could qualify as Russia's "sunbelt.
^ Boulygina, Eugenia; Tsygankova, Svetlana; Sharko, Fedor; Slobodova, Natalia; Gruzdeva, Natalia; Rastorguev, Sergey; Belinsky, Andrej; Härke, Heinrich; Kadieva, Anna; Demidenko, Sergej; Shvedchikova, Tatiana (1 tháng 6 năm 2020). “Mitochondrial and Y-chromosome diversity of the prehistoric Koban culture of the North Caucasus”. Journal of Archaeological Science: Reports (bằng tiếng Anh). 31: 102357. Bibcode:2020JArSR..31j2357B. doi:10.1016/j.jasrep.2020.102357. ISSN 2352-409X. S2CID 218789467.
^ ^a ^b “Демографический ежегодник России” [The Demographic Yearbook of Russia] (bằng tiếng Nga). Federal State Statistics Service of Russia (Rosstat). Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2022.
^ ^a ^b “Ожидаемая продолжительность жизни при рождении” [Life expectancy at birth]. Unified Interdepartmental Information and Statistical System of Russia (bằng tiếng Nga). Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 2 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2022.
^ “Russia: Mountain Air Leads To Long Life In North Caucasus”. 1 tháng 6 năm 2007.
^ Sam Bedford (13 tháng 2 năm 2018). “Why the Caucasus Has So Many 100-Year-Olds”. TheCultureTrip.com.
^ Science (29 tháng 1 năm 2021). “The Caucasus. The Oldest People In The World (Episode 3). Full Documentary” (video). YouTube.

Ghi chú

^ (tiếng Adygea: Темыр Къафкъас, chuyển tự Temır Qafqas; tiếng Chechen: Къилбаседа Кавказ, chuyển tự Q̇ilbaseda Kavkaz; tiếng Ingush: Даькъасте; Bản mẫu:Lang-kbd; tiếng Karachay-Balkar: Шимал Кавказ, chuyển tự Şimal Kavkaz; tiếng Ossetia: Цӕгат Кавказ, chuyển tự Cægat Kavkaz; tiếng Nga: Северный Кавказ)
^ (tiếng Nga: Предкавказье, chuyển tự Predkavkazye)
^ Bắc Kavkaz cũng có chung biên giới với hai quốc gia ly khai được công nhận một phần là Nam Ossetia và Abkhazia ở phía nam, cả hai đều được quốc tế công nhận là một phần của Gruzia.

Đọc thêm

In Quest for God and Freedom: Sufi Responses to the Russian Advance in the North Caucasus by Anna Zelkina
Russia in the Modern World: A New Geography by Denis J. B. Shaw, Institute of British Geographers

Liên kết ngoài

History of the Caucasus
Tư liệu liên quan tới North Caucasus tại Wikimedia Commons
Hướng dẫn du lịch North Caucasus từ Wikivoyage
Relations between The North and South Caucasus. Articles in the Caucasus Analytical Digest No. 27

[4] “Russia: Protesters Ransack Government Building In Karachaevo-Cherkessia”. RadioFreeEurope/RadioLiberty.

[5] Hill, Fiona; Gaddy, Clifford (2003). The Siberian Curse: How Communist Planners Left Russia Out in the Cold (bằng tiếng Anh). Washington, D.C.: Brookings Institution Press. tr. 121. ISBN 978-0-8157-9618-3. The North Caucasus region extends across Rostov oblast and Stavropol and Krasnodar krays. It also encompasses the seven autonomous republics of Dagestan, Chechnya, Ingushetiya, North Ossetiya, Kabardino-Balkariya, Karachayevo-Cherkessiya, and Adygeya. The region accounts for about 2 percent of the territory of the Russian Federation and in 1989 had a population of 13,183,860, or about 8 percent of the Russian population. The North Caucasus could qualify as Russia's "sunbelt.

[6] Boulygina, Eugenia; Tsygankova, Svetlana; Sharko, Fedor; Slobodova, Natalia; Gruzdeva, Natalia; Rastorguev, Sergey; Belinsky, Andrej; Härke, Heinrich; Kadieva, Anna; Demidenko, Sergej; Shvedchikova, Tatiana (1 tháng 6 năm 2020). “Mitochondrial and Y-chromosome diversity of the prehistoric Koban culture of the North Caucasus”. Journal of Archaeological Science: Reports (bằng tiếng Anh). 31: 102357. Bibcode:2020JArSR..31j2357B. doi:10.1016/j.jasrep.2020.102357. ISSN 2352-409X. S2CID 218789467.

[rosstat-7] “Демографический ежегодник России” [The Demographic Yearbook of Russia] (bằng tiếng Nga). Federal State Statistics Service of Russia (Rosstat). Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2022.

[uiiss-8] “Ожидаемая продолжительность жизни при рождении” [Life expectancy at birth]. Unified Interdepartmental Information and Statistical System of Russia (bằng tiếng Nga). Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 2 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2022.

[9] “Russia: Mountain Air Leads To Long Life In North Caucasus”. 1 tháng 6 năm 2007.

[10] Sam Bedford (13 tháng 2 năm 2018). “Why the Caucasus Has So Many 100-Year-Olds”. TheCultureTrip.com.

[11] Science (29 tháng 1 năm 2021). “The Caucasus. The Oldest People In The World (Episode 3). Full Documentary” (video). YouTube.

[1] (tiếng Adygea: Темыр Къафкъас, chuyển tự Temır Qafqas; tiếng Chechen: Къилбаседа Кавказ, chuyển tự Q̇ilbaseda Kavkaz; tiếng Ingush: Даькъасте; Bản mẫu:Lang-kbd; tiếng Karachay-Balkar: Шимал Кавказ, chuyển tự Şimal Kavkaz; tiếng Ossetia: Цӕгат Кавказ, chuyển tự Cægat Kavkaz; tiếng Nga: Северный Кавказ)

[2] (tiếng Nga: Предкавказье, chuyển tự Predkavkazye)

[3] Bắc Kavkaz cũng có chung biên giới với hai quốc gia ly khai được công nhận một phần là Nam Ossetia và Abkhazia ở phía nam, cả hai đều được quốc tế công nhận là một phần của Gruzia.

[a]

[b]

[c]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

x t s Liên bang Nga
Lịch sử – Niên biểu	Ấn-Âu nguyên thủy Người Scyth Người Sarmatia Tiền Slav Người Slav Đông Hãn quốc Rus' Kiev Rus' Mông Cổ xâm lược Rus Rus' phong kiến Novgorod Vladimir-Suzdal Moskva Sa quốc Nga Đế quốc Nga Cách mạng Tháng Hai (Cộng hòa Nga) Cách mạng Tháng Mười Nội chiến Nga Quốc gia Nga Nga Xô viết Liên Xô Chiến tranh Xô–Đức Khối phía Đông Liên Xô tan rã Liên bang Nga (Nhà nước Liên minh)
Địa lý	Biên giới Thành phố Khí hậu Động đất Điểm cực trị Nga thuộc châu Âu Fjord Địa chất Sông băng Vác vùng Đại Nga Điểm cao nhất Đảo Hồ Biển Caspi Núi Kavkaz Ural Núi lửa Bắc Á Siberia Viễn Đông Nga Bắc Kavkaz Sông Phân cấp hành chính
Chính trị	Công vụ Nghĩa vụ quân sự Hiến pháp Bầu cử Ngân sách Quan hệ ngoại giao Tự do hội họp và lập hội Tự do báo chí Chính phủ (Bộ máy) Tư pháp Pháp luật Thi hành pháp luật (Nhà tù) Chủ nghĩa tự do Chủ nghĩa bảo thủ Chủ nghĩa dân tộc Thiết quân luật Lực lượng Vũ trang Cơ quan tình báo Phản đối Danh sách chính đảng Tổng thống Thủ tướng Cộng đồng các Quốc gia Độc lập Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể Tình trạng khẩn cấp Phòng thủ dân sự
Kinh tế	Nông nghiệp Công nghiệp máy bay Ngân hàng Công nghiệp ô tô Ngân hàng Trung ương Công nghiệp quốc phòng Vùng kinh tế Năng lượng Ngành đánh cá Lâm nghiệp Quận tài chính Sòng bạc Công nghiệp khai khoáng Công nghiệp dầu khí Tài phiệt Rúp (đơn vị tiền tệ) Khoa học và công nghệ (Viện Hàn lâm Khoa học Nga) Đóng tàu Công nghiệp vũ trụ Thuế Viễn thông Du lịch Công đoàn Hệ thống giao thông Quản lý chất thải Cấp nước và vệ sinh
Xã hội	Phá thai Rượu Luật quốc tịch Tội phạm Tham nhũng Nhân khẩu Giáo dục Dân tộc Nữ quyền Chăm sóc sức khỏe Nhập cư Nhân quyền LGBT Con người Mại dâm Phân biệt chủng tộc Tôn giáo Tự tử Phụ nữ
Văn hóa	Kiến trúc Nghệ sĩ Ba lê Điện ảnh Ẩm thực Biểu tượng Thời trang Lễ hội Văn hóa dân gian Graffiti Mạng Phát minh và khám phá Văn học Võ thuật Truyền thông Âm nhạc Tên gọi Quý tộc Biểu tượng quốc gia Quốc ca Quốc huy Quốc kỳ Opera Nhà triết học Ngày lễ Ngôn ngữ Truyền hình Thể thao Di sản thế giới
Liên quan	Sơ lược Thể loại Cổng thông tin