Giẻ cùi lam

Giẻ cùi lam
Phân loài C. c. bromia ở Moncton, New Brunswick
Tình trạng bảo tồn
Ít quan tâm  (IUCN 3.1)[1]
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Animalia
Ngành (phylum)	Chordata
Lớp (class)	Aves
Bộ (ordo)	Passeriformes
Họ (familia)	Corvidae
Chi (genus)	Cyanocitta
Loài (species)	C. cristata
Danh pháp hai phần
Cyanocitta cristata (Linnaeus, 1758)
Khu vực sống quanh năm      Khu vực không sinh sản

Giẻ cùi lam (Cyanocitta cristata) là một loài chim thuộc họ Quạ, là loài bản địa của Bắc Mỹ. Chúng sống ở khắp miền Đông và Trung Hoa Kỳ và miền Nam Canada, những cá thể sống ở miền Tây có thể di cư. Loài này sinh sản trong các khu rừng rụng lá và rừng tùng bách, và thường gần các khu dân cư. Chúng thường có màu lam với ức và bụng màu trắng, và mào màu lam. Nó có vòng lông hình chữ U màu đen quanh cổ và viền đen sau mào. Không có sự khác biệt về kích thước và bộ lông giữa con đực và cái, và bộ lông không thay đổi trong năm. Có 4 phụ loài của loài này đã được ghi nhận.

Giẻ cùi lam ăn chủ yếu là các loại hạt, cây sồi, trái cây mềm, động vật chân đốt, và thỉnh thoảng ăn các loài động vật có xương sống nhỏ. Chúng đặc biệt nhặt thức ăn từ cây, cây bụi, và trên mặt đất, mặc dù đôi khi săn bắt côn trùng. Cả chim bố và mẹ cùng xây tổ hình chiếc cốc hở trên nhánh cây. Tổ có thể chứa 2 đến 7 trứng, các trứng có màu lam hoặc nâu nhạt với các đốm màu nâu. Chim mới nở được mẹ mớm mồi trong vòng 8-12 ngày. Chúng ở trong tổ cùng chim bố mẹ trong vòng 1 đến 2 tháng trước khi rời tổ.

Phân loài

Có 4 phân loài đã được mô tả. Không có ranh giới rõ ràng giữa các phụ loài trên đất liền. Dải phân bố của các nhóm ven biển được xác định rõ hơn.^[2][3]

• Cyanocitta cristata bromia – Giẻ cùi lam phía bắc

Canada và bắc Hoa Kỳ. Phụ loài lớn nhất với bộ lông gần như sẫm tối. Màu lam thì nhạt hơn.

• Cyanocitta cristata cristata – Giẻ cùi lam ven biển

Bờ biển Mỹ từ North Carolina đến Texas, trừ miền nam Florida. Màu lam sặc sỡ và kích thước trung bình.

• Cyanocitta cristata cyanotephra – Giẻ cùi lam ở trung bộ

Nội địa Hoa Kỳ, chuyển tiếp với C. c. bromia về phía bắc. Kích thước trung bình, màu lam khá sẫm tương phản rõ ràng với phần bụng rất trắng.

• Cyanocitta cristata semplei – Giẻ cùi lam Florida

Miền nam Florida. Phụ loài nhỏ nhất, có màu rất giống màu sắc của C. c. bromia.

• 
  Cyanocitta cristata cristata màu sáng ở quận Johnston, North Carolina
• 
  A C. c. cyanotephra ở Khu trú ẩn động vật hoang dã quốc gia DeSoto, Iowa
• 
  C. c. semplei, dạng nhỏ, ở quận Collier, Florida
• 
  C. c. bromia ở Muskoka Lakes, Ontario

Chú thích

1. BirdLife International (2016). “Cyanocitta cristata”. Sách đỏ IUCN về các loài bị đe dọa. 2016: e.T22705611A94027257. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22705611A94027257.en. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2022.
2. Madge & Burn (1994)
3. Clements, J. F.; Schulenberg, T. S.; Iliff, M. J.; Wood, C. L.; Roberson, D.; Sullivan, B.L. (2012). “The eBird/Clements checklist of birds of the world: Version 6.7”. Truy cập ngày 19 tháng 12 năm 2012.

Tham khảo

• Cornell Lab of Ornithology (CLO) (1999): Bird Guide - Blue Jay. Truy cập 2007-MAY-29.
• Frysinger, J. (2001): Animal Diversity Web: Cyanocitta cristata. Truy cập 2007-JUN-18.
• George, Philip Brandt. (2003): In: Baughman, Mel M. (ed.): Reference Atlas to the Birds of North America. National Geographic Society, Washington, D.C.ISBN 0-7922-3373-5
• Goodwin, Derek & Gillmor, Robert (1976): Crows of the World (1st ed.). University of Washington Press, Seattle.
• Henninger, W.F. (1906): A preliminary list of the birds of Seneca County, Ohio. Wilson Bull. 18(2): 47-60. DjVu fulltext Lưu trữ 2011-06-06 tại Wayback Machine PDF fulltext Lưu trữ 2011-06-06 tại Wayback Machine
• Jones, Thony B. & Kamil, Alan C. (1973): Tool-Making and Tool-Using in the Northern Blue Jay. Science 180(4090): 1076–1078.doi:10.1126/science.180.4090.1076 (HTML abstract)
• Madge, Steve & Burn, Hilary (1994): Crows and jays: a guide to the crows, jays and magpies of the world. A&C Black, London.ISBN 0-7136-3999-7
• Nero, Robert W. (1991): Bird Fact Sheet - Blue Jay Lưu trữ 2009-02-04 tại Wayback Machine. Truy cập 2007-MAY-29.
• Oiseaux.net (2008): Blue Jay. Version of 2008-FEB-13. Truy cập 2008-FEB-14.
• Rhymer, Judith M. & Simberloff, Daniel (1996): Extinction by hybridization and introgression. Annu. Rev. Ecol. Syst. 27: 83–109.doi:10.1146/annurev.ecolsys.27.1.83 (HTML abstract)
• Tarvin, K.A. & Woolfenden, G.E. (1999): Blue Jay (Cyanocitta cristata). In: Poole, A. & Gill, F. (eds.): The Birds of North America 469. Academy of Natural Sciences, Philadelphia, PA & American Ornithologists' Union, Washington, D.C. Online version.doi:bna.469 (requires subscription)

Liên kết ngoài

• Giẻ cùi lam tại Encyclopedia of Life
• Giẻ cùi lam tại trang Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học quốc gia Hoa Kỳ (NCBI).
• Giẻ cùi lam 179680 tại Hệ thống Thông tin Phân loại Tích hợp (ITIS).
• Linnaeus (1758). “Cyanocitta cristata”. Sách Đỏ IUCN các loài bị đe dọa. Phiên bản 2017-3. Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế.
• Blue Jay - Cyanocitta cristata - USGS Patuxent Bird Identification InfoCenter
• Blue Jay Information and Photos - South Dakota Birds and Birding
• Blue Jay videos on the Internet Bird Collection
• Blue Jay, borealforest.org
• Blue Jay Lưu trữ 2009-12-07 tại Wayback Machine, Birds of Nova Scotia
• Blue Jay Bird Sound Lưu trữ 2011-01-06 tại Wayback Machine