Cosma Hoàng Văn Đạt

Giám mục  Cosma Hoàng Văn Đạt   S.J.
Giám mục chính tòa Giáo phận Bắc Ninh (2008 – 2023)
Giáo hội	Công giáo Rôma
Chức vụ chính yếu
Giám mục Chính tòa Giáo phận Bắc Ninh
Giáo tỉnh	Giáo tỉnh Hà Nội
Tòa	Giáo phận Bắc Ninh
Bổ nhiệm	Ngày 4 tháng 8 năm 2008
Tựu nhiệm	Ngày 7 tháng 10 năm 2008
Hết nhiệm	Ngày 17 tháng 6 năm 2023
Tiền nhiệm	Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến
Kế nhiệm	Giuse Đỗ Quang Khang
Truyền chức
Thụ phong	Ngày 5 tháng 6 năm 1976
Tấn phong	Ngày 7 tháng 10 năm 2008
Thông tin cá nhân
Tên khai sinh	Hoàng Văn Đạt
Sinh	20 tháng 7, 1947 (77 tuổi)[1] hoặc 17 tháng 6, 1948 (76 tuổi)[2] Xuân Lai, Sóc Sơn, Hà Nội, Liên Bang Đông Dương
Hệ phái	Công giáo
Alma mater	Giáo hoàng Học viện Thánh Piô X Đà Lạt.
Khẩu hiệu	"Tình thương và Sự sống"

Cách xưng hô với Cosma Hoàng Văn Đạt
Danh hiệu	Đức Giám mục
Trang trọng	Đức Giám mục, Đức Cha
Thân mật	Cha
Khẩu hiệu	Vitam et Misericordiam
Tòa	Giáo phận Bắc Ninh

Cosma Hoàng Văn Đạt (sinh 1947) là một Giám mục Công giáo người Việt Nam. Khẩu hiệu Giám mục của ông là "Tình thương và sự sống"^[3][4]. Ông từng đảm trách vai trò Giám mục chính tòa Giáo phận Bắc Ninh (2008–2023), Tổng thư ký Ban Thường vụ của các Ủy ban trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam nhiệm kỳ 2013–2016^[5][6] và Chủ tịch Uỷ ban Tu sĩ trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam nhiệm kỳ 2019–2022.^[7]

Ngoài tiếng mẹ đẻ là tiếng Việt, ông còn có thể giao tiếp bằng tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Latinh.^[8]

Thân thế và tu học

Giám mục Hoàng Văn Đạt sinh ngày 20 tháng 7 năm 1947, theo thông tin từ Văn phòng Báo chí Toà Thánh^[1][9] (theo thông tin từ trang web Giáo phận Bắc Ninh, ông sinh vào ngày 17 tháng 6 năm 1948^[2] tại giáo họ Xuân Lai, giáo xứ Nội Bài, Đa Phúc, Phúc Yên (nay thuộc xã Xuân Thu, huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội), thuộc Giáo phận Bắc Ninh, trong một gia đình Công giáo có nhiều tín hữu tử đạo Công giáo. Sau khi thân phụ qua đời, thân mẫu cậu bé Đạt đưa cậu và các thành viên gia đình di cư vào Nam.^[10][9] Thời kỳ này, cậu sinh sống tại giáo xứ Gò Công (Giáo xứ Thánh Gẫm), nay thuộc Thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh. Giáo xứ này hoàn toàn là giáo dân gốc miền Nam. Cậu tiếp tục đến sinh hoạt tại giáo xứ Thánh Cẩm và giáo xứ An Lạc (Tân Bình, Tp.HCM).^[10]

Năm 1967, chàng thanh niên Hoàng Văn Đạt vào Dòng Tên và khấn lần đầu sau đó vào năm 1970. Sau khi tuyên khấn, Hoàng Văn Đạt được cử theo triết học và thần học tại Giáo hoàng Học viện Thánh Piô X Đà Lạt.^[9] Chủng sinh Đạt là một trong bốn chủng sinh học cùng lớp Giáo hoàng Học viện này, sau trở thành giám mục. Ba chủng sinh còn lại là Giuse Nguyễn Chí Linh, Mátthêu Nguyễn Văn Khôi và Giuse Nguyễn Năng. Thân mẫu chủng sinh Đạt không tin tưởng vào khả năng cậu có thể trở thành linh mục và từng hai lần đề nghị cậu rời Dòng Tên để về với gia đình, vì bà nhận định cậu ham chơi và bỏ lễ, bỏ việc đọc kinh bổn. Cậu Hoàng Văn Đạt, sau là Giám mục, nhận định Dòng Tên đã biến đổi cuộc đời ông.^[10]

Linh mục

Sau khoảng thời gian tu học, ngày 5 tháng 6 năm 1976, Cosma Hoàng Văn Đạt được truyền chức linh mục. Sau khi được truyền chức, tân linh mục Đạt được bổ nhiệm làm Giám đốc ứng sinh Dòng Tên tại Thủ Đức. Năm 1978, ông được chọn giữ chức Đặc trách tập viện dòng Tên và giữ nhiệm vụ này đến năm 1988. Năm 1982, ông Khấn trọn vào Dòng Tên. Trong khoảng thời gian 25 năm từ năm 1977 đến năm 2002, linh mục Đạt là giáo sư các môn Thần học, Tu Đức, Luật Dòng, dạy học cho các tu sinh dòng Tên.^[11] Ông từng hỗ trợ mục vụ tại Giáo xứ Hiển Linh (Thủ Đức).^[10]

Sau khi thân mẫu qua đời,^[10] năm 1986, linh mục Hoàng Văn Đạt được Tổng giám mục Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh Phaolô Nguyễn Văn Bình bổ nhiệm làm linh mục chính xứ Thiên Thần kiêm quản lý trại phong Thanh Bình, Sài Gòn, đồng thời là Tập sư Nhà Tập. Năm 1995, linh mục Đạt được thuyên chuyển làm linh mục chính xứ tại trại phong Thanh Bình.^[9]

Từ năm 1997, Hoàng Văn Đạt hỗ trợ chương trình thường huấn cho các linh mục và nữ giáo dân tận hiến giữa đời của giáo phận Bắc Ninh^[11] và từ năm 2001 kiêm thêm vai trò năm phụ tá năm tập thứ III cho các linh mục Dòng Tên Việt Nam. Năm 2002, ông được cử đi du học tại Pháp chuyên về linh đạo.^[9]

Từ năm 2005, ông đảm nhận vai trò linh hướng tại Đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội.^[11]

Giám mục

Bổ nhiệm

Ngày 4 tháng 8 năm 2008, Tòa Thánh loan báo Giáo hoàng Biển Đức XVI đã quyết định bổ nhiệm linh mục Cosma Hoàng Văn Đạt thuộc Dòng Tên làm giám mục chính tòa Giáo phận Bắc Ninh.^[11][12] Giám mục Đạt cho biết ông không được Giáo hoàng và bất kỳ vị hữu trách nào báo tin trước, và chỉ nhận được tin bổ nhiệm qua đài phát thanh, sau khi cho rằng người thân quen đùa việc bổ nhiệm ông làm Giám mục.^[10]

Quá trình gắn bó với các bệnh nhân bệnh phong giúp Tân giám mục Hoàng Văn Đạt có cảm tình đặc biệt với họ. Sau khi được công bố thông tin bổ nhiệm, ngày 12 tháng 8, tân giám mục cử hành lễ kính nhớ thánh tử đạo Việt Nam Antôn Nguyễn Đích, quan thầy các bệnh nhân phong Việt Nam tại trại phong Quả Cảm Bắc Ninh. Tân giám mục cho rằng được bổ nhiệm làm Giám mục Bắc Ninh khiến ông trở nên gần gũi về mặt địa lý với các bệnh nhân phong tại trại phong Quả Cảm hơn và khẳng định, với vai trò là một giám mục, ông sẽ là một bàn tay nối kết những tấm lòng đến với các bệnh nhân phong.^[13]

Tân giám mục Hoàng Văn Đạt chọn cho mình khẩu hiệu: "Tình thương và Sự sống". Câu này trích từ sách Gióp 10,12: "Ngài đã ban cho con tình thương và sự sống…". Câu này được chính ông, khi còn là một chủng sinh, nghiên cứu về quyển sách này, tìm thấy. Hoàng Văn Đạt nhớ lại thời kỳ là chủng sinh, Giáo hoàng Phaolô VI khuyến khích xây dựng xã hội bằng tình thương và khi ấy, ông rất tâm đắc về điều này. Ông cho rằng việc chọn khẩu hiệu giám mục "Tình thương và Sự sống", một phần vì lý do tự mình khám phá trong Kinh Thánh, phần khác ông cho rằng mình đã có những cảm nghiệm thiêng liêng, giúp định hướng đời sống. Ông cho rằng, Tình thương và sự sống là ưu tư của Giáo hội Việt Nam cũng như Giáo hội Hoàn vũ. Nói về huy hiệu Giám mục của mình, ông cho biết lầy cảm hứng từ huy hiệu của dòng Tên, gồm ba chữ cái IHS ở giữa mặt trời toả sáng, trong đó IHS chính là 3 mẫu tự đầu của tên Giêsu trong tiếng Hy Lạp. Lấy cảm hứng từ huy hiệu dòng, ông lấy lại hình ảnh này và thay Mặt trời bằng nón quai thao với ước mong Chúa Giêsu là mặt trời toả sáng cả thế giới cũng đi vào văn hoá Quan họ Bắc Ninh. Tất nhiên không chỉ Quan Họ cũng không chỉ Bắc Ninh, nhưng là cả giáo phận. Ba mẫu tự trong huy hiệu được khắc họa hình ảnh những đốt tre vàng. Giám mục Đạt thể hiện hình ảnh tre vàng là loại tre mọc phổ biến tại vùng đất văn hóa Kinh Bắc, nơi phát xuất Quan họ Bắc Ninh.^[4]

Tấn phong

Lễ tấn phong tân giám mục Hoàng Văn Đạt được cử hành vào ngày 7 tháng 10 năm 2008 với nghi thức truyền chức được cử hành bởi chủ phong là Giám mục Giáo phận Đà Lạt Phêrô Nguyễn Văn Nhơn. Hai giám mục phụ phong là Giám mục chính tòa Giáo phận Hải Phòng Giuse Vũ Văn Thiên và giám mục Giuse Châu Ngọc Tri, giám mục chính tòa Giáo phận Đà Nẵng.^[14]

Mục vụ

Ngày 29 tháng 5 năm 2010, Giám mục Hoàng Văn Đạt quyết định chọn Thánh Giuse Hoàng Lương Cảnh và các thánh tử đạo Bắc Ninh làm thánh quan thầy bảo trợ thứ hai của Giáo phận Bắc Ninh.^[15] Giám mục Đạt tham gia Đại hội truyền giáo toàn quốc từ ngày 1 đến ngày 4 tháng 9 năm 2015 tại Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận Huế. Tại đây, ông đã có bài tham luận: Những bước chuyển mình của Hội Thánh trên đường Loan báo Tin Mừng.^[16]

Các giám mục Việt Nam từ 27 giáo phận họp Đại hội XIV Hội đồng Giám mục Việt Nam tại trung tâm Mục vụ Giáo phận Hải Phòng vào cuối tháng 9 và đầu tháng 10 năm 2019. Trong khuôn khổ đại hội, các giám mục đã sắp xếp và bầu chọn nhân sự trong hội đồng. Kết quả, các giám mục chọn Giám mục Hoàng Văn Đạt đảm trách vai trò Chủ tịch Uỷ ban Tu sĩ thuộc Hội đồng Giám mục trong nhiệm kỳ 2019 – 2022.^[7]

Từ thời Đại diện Tòa Thánh Leopoldo Girelli, Giám mục Hoàng Văn Đạt đã xin từ nhiệm vì lý do sức khỏe giảm sút. Tuy vậy, Tòa Thánh không chuẩn thuận việc từ nhiệm này và ông cần một giám mục phó.^[17] Giám mục Đạt sau đó thừa nhận rằng ông đã ba lần viết đơn xin từ nhiệm, khoảng 10 năm trước đó (2013), khi Tòa Thánh bổ nhiệm Giám mục phó (2021) và thời điểm ít tháng trước độ tuổi hồi hưu theo Giáo luật (2023).^[18]

Hưu dưỡng

Ngày 17 tháng 6 năm 2023, Văn phòng Báo Chí Tòa Thánh loan báo thông tin Giáo hoàng đã chuẩn thuận đơn từ nhiệm của Giám mục Hoàng Văn Đạt vì lý do tuổi tác. Với việc chấp thuận này, Giám mục phó Giuse Đỗ Quang Khang chính thức trở thành Giám mục chính tòa Bắc Ninh.

Nhận xét

Giám mục Cosma Đạt được nhiều người mệnh danh là "Giám mục người cùi"^[19] vì những công đức mà ông đã đóng góp cho trại phong cùi Thanh Bình, Quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh trong suốt 16 năm làm mục vụ tại đây.^[20] Thánh giá đeo ngực biểu thị cho vai trò giám mục mà ông sử dụng chính là thánh giá bằng gỗ mà ông đã dùng tại trại phong, ghi dấu những tình cảm đặc biệt mà ông đã dành riêng cho những người bị bệnh nan y phong cùi.^[20]

Tông truyền

Giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt được tấn phong giám mục năm 2008, thời Giáo hoàng Biển Đức XVI:^[3]

• Giám mục Chủ phong: Giám mục chính tòa Giáo phận Đà Lạt Phêrô Nguyễn Văn Nhơn.
• Hai giám mục phụ phong: Giám mục Giuse Vũ Văn Thiên, giám mục chính tòa Giáo phận Hải Phòng và Giám mục Giuse Châu Ngọc Tri, giám mục chính tòa Giáo phận Đà Nẵng.

Giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt là giám mục chủ phong cho giám mục:

• Năm 2021, giám mục Giuse Đỗ Quang Khang, hiện đang là giám mục chính tòa Giáo phận Bắc Ninh.

Giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt là giám mục phụ phong cho giám mục:

• Năm 2009, giám mục Tôma Aquinô Vũ Đình Hiệu, hiện là Giám mục chính tòa Giáo phận Bùi Chu.

Dưới đây là sơ đồ tính Tông truyền từ giám mục Việt Nam đầu tiên được giám mục ngoại quốc chủ phong cho đến đời Giám mục Hoàng Văn Đạt.^[3]

Xem thêm

• Giám mục người cùi

Tóm tắt chức vụ

Tiền nhiệm: Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến	Giám mục chính tòa Giáo phận Bắc Ninh 2008 – 2023	Kế nhiệm: Giuse Đỗ Quang Khang
Tiền nhiệm: Giuse Ngô Quang Kiệt	Tổng Thư ký Hội đồng Giám mục Việt Nam 2010 – 2016	Kế nhiệm: Phêrô Nguyễn Văn Khảm
Tiền nhiệm: Phêrô Nguyễn Văn Đệ	Chủ tịch Uỷ ban Tu sĩ Hội đồng Giám mục Việt Nam 2019 – 2022	Kế nhiệm: Phêrô Nguyễn Văn Khảm

Chú thích

1. ^ “RINUNCE E NOMINE, 04.08.2008”. Văn phòng Báo Chí Tòa Thánh.
2. ^ “Đức Giám mục Cosma Hoàng Văn Ðạt S.J”. Giáo phận Bắc Ninh.
3. ^ “Bishop Cosme Hoàng Van Dat, S.J. Bishop of Bắc Ninh, Viet Nam”. Catholic Hierachy. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
4. ^ “Khẩu hiệu và Huy hiệu của Đức tân Giám mục Bắc Ninh Cosma Hoàng Văn Đạt”. Giáo phận Đà Lạt. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 3 năm 2019. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
5. “Đại hội lần thứ XII của Hội đồng Giám mục Việt Nam”. Ban Tôn giáo nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Bản gốc lưu trữ Ngày 2 tháng 3 năm 2019. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
6. Ban Thư ký Hội đồng Giám mục Việt Nam. “Biên bản Đại Hội lần thứ XII Hội đồng Giám mục Việt Nam (07 – 11/10/2013)”. Hội đồng Giám mục Việt Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2019.
7. ^ “Biên bản Đại hội XIV Hội đồng Giám mục Việt Nam”. Hội đồng Giám mục Việt Nam. Bản gốc lưu trữ Ngày 4 tháng 10 năm 2019. Truy cập Ngày 4 tháng 10 năm 2019.
8. “Bishop Cosmas Van Dat Hoang”. UCA News. Bản gốc lưu trữ Ngày 13 tháng 4 năm 2020. Truy cập Ngày 13 tháng 4 năm 2020.
9. ^ “Những Dấu Ấn Cuộc Đời Của Đức Tân Giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt”. Catholic Hierachy. Bản gốc lưu trữ Ngày 2 tháng 3 năm 2019. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
10. ^ “THÁNH LỄ TẠ ƠN NGÀY 18/7/2023”. Giáo phận Bắc Ninh. 18 tháng 7 năm 2023. Truy cập Ngày 18 tháng 7 năm 2023.
11. ^ “Đức Thánh Cha Beneđitô XVI bổ nhiệm Cha Hoàng Văn Đạt, Dòng Tên làm Tân Giám mục Giáo phận Bắc Ninh”. Catholic Hierachy. Bản gốc lưu trữ Ngày 2 tháng 3 năm 2019. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
12. “RINUNCE E NOMINE, 04.08.2008, ● NOMINA DEL VESCOVO DI BAC NINH (VIÊT NAM)”. Văn phòng Báo chí Tòa Thánh Vatican. Bản gốc lưu trữ Ngày 2 tháng 3 năm 2019. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
13. “Đức tân Giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt Người Cha của Bệnh Nhân Phong”. Taiwan Catholic. Bản gốc lưu trữ Ngày 2 tháng 3 năm 2019. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
14. “Tường Thuật Thánh Lễ Phong Chức Tân Giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt tại Bắc Ninh ngày 07-10-2008”. Taiwan Catholic. Bản gốc lưu trữ Ngày 2 tháng 3 năm 2019. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
15. “Quyết định nhận thánh bảo trợ thứ hai của Giáo Phận”. ngày 29 tháng 5 năm 2010. Truy cập ngày 28 tháng 8 năm 2024.
16. “Tham luận của Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt, SJ tại Đại hội truyền giáo toàn quốc 2015”. Giáo phận Đà Lạt. Bản gốc lưu trữ Ngày 2 tháng 3 năm 2019. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
17. THÁNH LỄ TẤN PHONG GIÁM MỤC GIUSE ĐỖ QUANG KHANG
18. TÂM TÌNH CỦA ĐỨC CHA COSMA HOÀNG VĂN ĐẠT NHƯ LỜI CHÀO TẠM BIỆT GIÁO PHẬN TRƯỚC KHI NGÀI NGHỈ HƯU
19. “Đức cha Hoàng Văn Đạt bình và hát bài Tình sử « Hàn Mặc Tử » tại GXVN Paris”. Việt Catholic. Bản gốc lưu trữ Ngày 2 tháng 3 năm 2019. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.
20. ^ “Kỷ niệm 100 năm HÀN MẶC TỬ Đức cha COSMA HOÀNG VĂN ĐẠT Dâng lễ Lòng Chúa thương xót cầu cho HMT tại Giáo xứ Việt Nam PARIS”. Giáo xứ Việt Nam PARIS. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 5 năm 2013. Truy cập Ngày 2 tháng 3 năm 2019.

Liên kết ngoài

• Tường thuật Thánh Lễ Phong Chức Tân Giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt
• VỊ MỤC TỬ COSMA HOÀNG VĂN ĐẠT, NGƯỜI CHA CỦA BỆNH NHÂN PHONG
• Thư của Giám mục Cosma Hoàng Văn Đạt gửi các bạn trẻ Giáo Tỉnh Hà Nội Lưu trữ 2012-11-07 tại Wayback Machine
• Thư mục vụ Lễ Giáng sinh 2010 của Đức Giám mục giáo phận Bắc Ninh Lưu trữ 2011-06-11 tại Wayback Machine
• Dấu ấn của Đức cha Cosma nơi các tu sĩ