Gabriel García Márquez

Gabriel García Márquez
Sinh	(1928-03-06)6 tháng 3, 1928 Aracataca, Magdalena, Colombia
Mất	17 tháng 4, 2014(2014-04-17) (86 tuổi) Thành phố México, México
Nghề nghiệp	Nhà văn nhà báo nhà hoạt động chính trị
Quốc tịch	Colombia
Giáo dục	Đại học Cartagena
Giải thưởng nổi bật	Giải văn học quốc tế Neustadt (1972) Giải Nobel Văn học (1982)
Phối ngẫu	Mercedes Barcha Pardo
Con cái	Rodrigo, Gonzalo
Chữ ký

Gabriel José García Márquez (6 tháng 3 năm 1928 – 17 tháng 4 năm 2014) là một nhà văn người Colombia. Ông còn là nhà báo và là một nhà hoạt động chính trị. Nổi tiếng với các tiểu thuyết Tình yêu thời thổ tả, Mùa thu của vị trưởng lão (El otoño del patriarca), Tướng quân giữa mê hồn trận (El general en su laberinto) và hơn cả là Trăm năm cô đơn (Cien años de soledad), García Márquez là một đại diện tiêu biểu của nền văn học Mỹ Latinh. Tên tuổi của ông gắn liền với chủ nghĩa hiện thực huyền ảo. García Márquez được trao Giải Nobel Văn học năm 1982.

Đặc biệt, trong năm tài khóa 2015 – 2016, Ngân hàng Trung ương Colombia (BRC) phát hành tờ hiện kim mệnh giá 50.000 Peso Colombia (COP), tương đương 17,43 USD có in hình ảnh nhà văn Gabriel José García Márquez. Tờ hiện kim mới phát hành có gam màu tím sáng chủ đạo, với 2 hình ảnh của Gabriel José García Márquez cùng xuất hiện trên một mặt đồng tiền, gồm chân dung bao trùm rìa bên phải; ở chính giữa là cảnh đứng thẳng cố giơ tay bắt đàn bướm phía trên thể hiện chủ nghĩa hiện thực huyền ảo mà Gabriel José García Márquez là đại diện tiêu biểu trong văn học”^[1]

Tiểu sử

Gabriel José García Márquez sinh tại Aracataca, một thị trấn bên bờ biển Caribê, thuộc miền Bắc Colombia, trong một gia đình trung lưu 16 người con mà ông là con cả. Cha của Marquez là Gabriel Eligio Garcia, một nhân viên điện tín đào hoa có nhiều con ngoài giá thú cả trước và sau khi kết hôn. Mẹ của Marquez là bà Luisa Marquez. Gabriel García Márquez lớn lên, những năm tháng đầu tiên trong một đại gia đình, ông ngoại là Nicolas Marquez, một cựu đại tá theo phái tự do từng chiến đấu trong cuộc Chiến tranh Một ngàn ngày, bà ngoại là Tranquilina, cùng nhiều bác, dì...

Sau thời gian tuổi thơ, ông cùng cha mẹ chuyển đến Sucre, nơi cha của ông có một hiệu thuốc và hành nghề chữa bệnh bằng liệu pháp vi lượng đồng căn. Năm 1936, Marquez được bố mẹ gửi đến Barranquilla và Zipaquirá học phổ thông. Tới năm 1947, García Márquez tới Bogota, thủ đô của Colombia theo học tại Đại học Quốc gia Colombia và bắt đầu tham gia viết báo cho tờ El Espectador và bắt đầu những tác phẩm văn học đầu tiên gồm 10 truyện ngắn nổi tiếng. Năm 1948, ông tham cùng các sinh viên thủ đô tham gia biểu tình phản đối vụ ám sát Jorge Eliecer Gaitan, một chính khách tiến bộ, ứng cử viên tổng thống Colombia.

Sau khi học được năm học kỳ, García Márquez quyết định bỏ học rồi chuyển về Barranquilla thực sự bước vào nghề báo và viết tiểu quyết đầu tay La hojarasca (Bão lá). Ông cũng tham gia vào "Nhóm Barranquilla", một nhóm gồm các nhà báo xuất sắc và, thông qua họ, García Márquez bắt đầu tiếp xúc với các tác giả về sau có ảnh hưởng mạnh mẽ tới ông: Franz Kafka, James Joyce, đặc biệt là William Faulkner, Virginia Woolf và Ernest Hemingway.

Năm 1954, Mutis, một người bạn, thuyết phục García Márquez trở lại Bogota tiếp tục làm báo và ông đã có một số phóng sự nổi tiếng. Năm 1955, García Márquez đến Thụy Sĩ làm đặc phái viên của tờ El Espectador. Sau đó ông tới Ý tham gia học tại Trung tâm thực nghiệm điện ảnh rồi sang Paris, nơi García Márquez nhận được tin tờ El Espectador bị đình bản và nhận được vé máy bay về nước. Nhưng García Márquez quyết định ở lại Paris và sống trong điều kiện vật chất rất khó khăn. Trong thời gian này ông viết cuốn tiểu thuyết La mala hora (Giờ xấu), đồng thời tách từ cuốn này viết nên El coronel no tiene quien le escriba (Ngài đại tá chờ thư). Cùng với người bạn thân Plinio Apuleyo Mendoza, García Márquez tới một loạt các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và viết nhiều thiên phóng sự về các quốc gia này.

Năm 1958, sau hai tháng ở London, García Márquez quyết định trở về châu Mỹ vì cảm thấy "những điều huyền thoại đang bị nguội lạnh"^{[cần dẫn nguồn]} trong tâm trí. Ban đầu ông ở tại Caracas, thủ đô Venezuela, và làm cho báo Momentos cùng Plinio Apuleyo Mendoza. Chứng kiến vụ đảo chính chống nhà cầm quyền độc tài Perez Jimenez, García Márquez bắt đầu có ý định viết về các chế độ chuyên chế ở Mỹ Latinh. Trong một lần về thăm Barranquilla, García Márquez cưới Mercedes Barcha, người ông đã yêu từ trước khi sang châu Âu, sau đó họ có hai con trai: Rodrigo sinh năm 1959 và Gonzalo sinh năm 1960. Cũng ở Caracas, ông viết tập truyện ngắn Los funerales de la Mamá Grande (Đám tang bà mẹ vĩ đại).

Năm 1960, ngay sau khi Cách mạng Cuba thành công, García Márquez tới quốc gia này làm phóng viên cho hãng thông tấn Prensa Latina và làm bạn với Fidel Castro. Năm 1961, ông tới New York với tư cách phóng viên thường trú của hãng Prensa Latina của Cuba. Sau đó ông quyết định tới cư trú ở México và bắt đầu với điện ảnh bằng việc viết kịch bản phim. Trong khoảng thời gian từ 1961 tới 1965, với văn học, García Márquez không sáng tác một dòng nào, hậu quả của "tâm lý thất bại" với các tác phẩm trước đây.

Từ đầu năm 1965, García Márquez bắt đầu viết tác phẩm quan trọng nhất của mình: Cien años de soledad (Trăm năm cô đơn). Sau 18 tháng đóng cửa miệt mài viết, khi tác phẩm hoàn thành cũng là lúc tình trạng tài chính gia đình đặc biệt khó khăn. Để có tiền gửi bản thảo cho nhà xuất bản Nam Mỹ ở Argentina, García Márquez đã phải bán nốt những vật dụng giá trị trong nhà. Năm 1967, Trăm năm cô đơn được xuất bản và ngay lập tức giành được thành công lớn, được cả giới phê bình và độc giả mến mộ. Sau đó García Márquez tách từ Trăm năm cô đơn một sự kiện và viết thành tiểu thuyết ngắn La increíble y triste historia de la cándida Eréndira y de su abuela desalmada (Truyện buồn không thể tin được của Erendira và người bà bất lương).

Từ năm 1974, García Márquez sống ở México, Cuba, thành phố Cartagena của Colombia và Paris, tham gia các hoạt động chính trị với tư cách một nhà văn nổi tiếng. Năm 1975 ông viết El otoño del patriarca (Mùa thu của vị trưởng lão) và năm 1981 cho ra đời Crónica de una muerte anunciada (Ký sự về một cái chết được báo trước). Cũng năm 1981, ông bị chính phủ bảo thủ Colombia vu cáo là đã bí mật cung cấp tài chính cho phong trào du kích cánh tả M-19, García Márquez phải sang sống lưu vong tại Mexico trong tình trạng thường xuyên bị đe dọa ám sát.

Năm 1982, Viện hàn lâm Thụy Điển trao Giải Nobel Văn học cho García Márquez. Trước đó ông cũng được chính phủ Pháp tặng huân chương Bắc đẩu bội tinh. Năm 1985, García Márquez xuất bản cuốn tiểu thuyết lớn tiếp theo của ông, Tình yêu thời thổ tả, lấy cảm hứng chính từ mối tình của cha mẹ ông. Năm 1986, García Márquez vận động thành lập Quỹ Điện ảnh mới của Mỹ Latinh và trực tiếp thành lập Trường điện ảnh San Antonio de los Banos ở Cuba, nơi hàng năm ông tới giảng dạy một khóa ngắn về viết kịch bản.

Năm 1989, García Márquez viết El general en su laberinto (Tướng quân giữa mê hồn trận), tiểu thuyết lịch sử về Simon Bolivar, một người đấu tranh giải phóng các nước Mỹ Latinh. Năm 1992, ông viết Doce cuentos peregrinos (Mười hai truyện phiêu dạt), một tập truyện ngắn dựa trên các sự kiện báo chí. Năm 1994, ông cho xuất bản tiểu thuyết Del amor y otros demonios (Tình yêu và những con quỷ khác), lấy bối cảnh là thành phố Cartagena và tình yêu giữa một thầy tu 30 tuổi và con chiên là một đứa trẻ mới 12 tuổi.

Cuối năm 1995, một nhóm bắt cóc đã thực hiện vụ bắt cóc Juan Carlos Gaviria, em trai cựu tổng thống với điều kiện là García Márquez phải lên làm tổng thống. Năm 1996, García Márquez hoàn thành cuốn Noticia de un secuestro (Tin tức một vụ bắt cóc), một thiên phóng sự được tiểu thuyết hóa về vụ những kẻ buôn lậu ma túy bắt cóc mười người, trong đó có tám nhà báo.

Năm 2002, mặc dù sức khỏe yếu, García Márquez đã hoàn thành cuốn hồi ký đầu tiên Vivir para contarla (Sống để kể lại) về 30 năm đầu của đời mình, trước khi tới châu Âu lần thứ nhất. Tháng 10 năm 2004, García Márquez xuất bản cuốn Memoria de mis putas tristes (Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi).

García Márquez qua đời ở tuổi 87 vào ngày 17 tháng 4 năm 2014 tại Thành phố México, México nơi ông đã sống hơn 30 năm.^[2][3]

Tác phẩm

Mặc dù là một trong những tác giả nước ngoài nổi tiếng và có nhiều đầu sách được dịch ra tiếng Việt, không một tác phẩm nào của Gabriel García Márquez được mua bản quyền hợp pháp để xuất bản.

Năm	Tác phẩm	Bản dịch tiếng Việt
1954	La Hojarasca	Bão lá, Bão lá úa
1961	El coronel no tiene quien le escriba	Ngài đại tá chờ thư, Không có thư cho ngài đại tá
1962	Los funerales de la Mamá Grande	Đám tang bà mẹ vĩ đại
1962	Ojos de perro azul	Đôi mắt chó xanh
1962	La mala hora	Giờ xấu
1967	Cien años de soledad	Trăm năm cô đơn
1970	Relato de un náufrago	Nhật ký người chìm tàu
1975	El otoño del patriarca	Mùa thu của vị trưởng lão
1978	La increíble y triste historia de la cándida Eréndira y de su abuela desalmada	Truyện buồn không thể tin được của Erendira và người bà bất lương
1981	Crónica de una muerte anunciada	Ký sự về một cái chết được báo trước
1985	El amor en los tiempos del cólera	Tình yêu thời thổ tả
1989	El general en su laberinto	Tướng quân giữa mê hồn trận
1992	Doce cuentos peregrinos	Mười hai truyện phiêu dạt
1994	Del amor y otros demonios	Tình yêu và những con quỷ khác
1996	Noticia de un secuestro	Tin tức về một vụ bắt cóc
2002	Vivir para contarla	Sống để kể lại
2004	Memoria de mis putas tristes	Hồi ức về những cô gái điếm buồn của tôi

Chú thích

1. “Tác giả "Trăm năm cô đơn" được in chân dung trên tiền giấy”.
2. Todd Leopold (ngày 17 tháng 4 năm 2014). “Gabriel Garcia Marquez, Nobel Prize-winning author, dies at 87”. CNN. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2014.
3. “Author Gabriel Garcia Marquez dies”. BBC. ngày 17 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2014.

Tham khảo

• Sống và kể lại - Nhà xuất bản TP.Hồ Chí Minh

Liên kết ngoài

• Ghostwriting Gabo [Memoir Piece] by David Unger at Guernica Magazine Lưu trữ 2007-12-13 tại Wayback Machine
• García Márquez, Gabriel trên DMOZ
• Garcia Marquez tại The Modern Word Lưu trữ 2007-03-08 tại Wayback Machine
• Oprah makes latest book club pick
• Documentary 52': Gabriel Garcia Marquez
• The world according Garcia Marquez [in spanish] by Piedad Bonnet - Icono Editorial Lưu trữ 2008-02-10 tại Wayback Machine