Siderit

Bài này viết về khoáng vật. Đối với hợp chất hóa học, xem Sắt(II) cacbonat.

Siderit
Siderit từ Brasil
Thông tin chung
Thể loại	Khoáng vật cacbonat
Công thức hóa học	FeCO3
Phân loại Strunz	05.AB.05
Phân loại Dana	14.01.01.03
Hệ tinh thể	Tam phương - Lục phương đa diện thường (3 2/m)
Nhận dạng
Màu	Vàng lợt, xám, nâu, xanh lá cây, đỏ, đen và đôi khi không màu
Dạng thường tinh thể	Tinh thể dạng bảng, thường cong - kết hạch đến khối.
Song tinh	Phiến hiếm thấy trên {0112}
Cát khai	Hoàn hảo trên {0111}
Vết vỡ	Không phẳng đến vỏ sò
Độ bền	Giòn
Độ cứng Mohs	3,75 - 4,25
Ánh	Thủy tinh, có thể như lụa tới như ngọc trai
Màu vết vạch	Trắng
Tính trong mờ	Trong mờ đến hơi trong mờ
Tỷ trọng riêng	3,96
Thuộc tính quang	Đơn trục (-)
Chiết suất	nω = 1,875 nε = 1,633
Khúc xạ kép	δ = 0,242
Tán sắc	Mạnh
Tham chiếu	[1][2]

Siderit (tiếng Anh: Siderite) là một khoáng vật chứa thành phần chính là sắt(II) cacbonat (FeCO₃). Tên gọi của nó có từ tiếng Hy Lạp σίδηρος, sideros, nghĩa là sắt. Đây là quặng có giá trị, với 48% là sắt và không chứa lưu huỳnh hay phosphor. Cả magiê và mangan thông thường được thay thế cho sắt.

Siderit có độ cứng Mohs khoảng 3,75-4,25, với trọng lượng riêng là 3,96 và là khoáng vật có ánh kim.

Thành tạo

Siderit được tìm thấy phổ biến trong các mạch nhiệt dịch, và cộng sinh với các khoáng vật khác như barit, fluorit, galena, và các loại khác. Nó cũng là một khoáng vật tạo đá trong các đá phiến sét và sa thạch, đôi khi chúng tồn tại ở dạng kết hạch. Trong các đá trầm tích, siderit chủ yếu hình thành ở các độ sâu chôn vùi nông và thành phần nguyên tố của nó thường liên quan đến môi trường trầm tích đóng kín.^[3] Thêm vào đó, một số nghiên cứu gần đây sử dụng thành phần đồng vị oxy của sphaerosiderit (loại cộng sinh với đất) khi sự thay thế thành phần đồng vị của nước khí quyển diễn ra ngay sau khi nó lắng dọng.^[4]

Hình ảnh

• 
  Tinh thể siderit cùng với galena và thạch anh (kích thước: 6,2 × 4,1 × 3,6 cm)
• 
  Siderit đã gia công ở Minas Gerais, Brazil (kích thước: 5 × 3,2 mm)
• 
  Kết hạch siderit sợi hóa thạch tuổi Cacbon hạ.

Tham khảo

1. Handbook of Mineralogy
2. Siderite, Mindat.org
3. Mozley P. S., 1989. Relation between depositional environment and the elemental composition of early diagenetic siderite. Geology 17(8): 704-706, doi:10.1130/0091-7613(1989)017<0704:RBDEAT>2.3.CO;2.
4. Ludvigson G. A., Gonzalez L. A. Metzger R. A., Witzke B. J., Brenner R. L., Murillo A. P. & White T. S., 1998. Meteoric sphaerosiderite lines and their use for paleohydrology and paleoclimatology. Geology 26(11): 1039-1042, doi:10.1130/0091-7613(1998)026<1039:MSLATU>2.3.CO;2.