Thường Tín
|
|||
---|---|---|---|
Huyện | |||
Huyện Thường Tín | |||
Hành chính | |||
Quốc gia | Việt Nam | ||
Vùng | Đồng bằng sông Hồng | ||
Thành phố | Hà Nội | ||
Huyện lỵ | Thị trấn Thường Tín | ||
Trụ sở UBND | Số 13 đường Trần Phú, thị trấn Thường Tín | ||
Phân chia hành chính | 1 thị trấn, 26 xã | ||
Thành lập | 1831 | ||
Địa lý | |||
Tọa độ: 20°50′43″B 105°52′42″Đ / 20,845189°B 105,87836°Đ | |||
| |||
Diện tích | 127,59 km² | ||
Dân số (2021) | |||
Tổng cộng | 262.222 người | ||
Mật độ | 2.055 người/km² | ||
Dân tộc | Kinh... | ||
Khác | |||
Mã hành chính | 279[1] | ||
Biển số xe | 29-Y5, 29-AY | ||
Website | thuongtin | ||
Thường Tín là một huyện ngoại thành nằm ở phía nam thành phố Hà Nội, Việt Nam.
Huyện Thường Tín nằm ở phía nam của thủ đô Hà Nội, cách trung tâm thành phố khoảng 16 km, có vị trí địa lý:
Huyện có diện tích: 127,59 km², dân số năm 2021 là 262.222 người.
Dân tộc: Đa số là người Kinh.
Tôn giáo: Phật giáo, Thiên Chúa giáo, Tin Lành. 6% dân số theo đạo Thiên Chúa.
Đa phần diện tích huyện là đồng bằng, được bồi đắp bởi hai 2 dòng sông chính là sông Hồng và sông Nhuệ.
Thường Tín nguyên là tên của một phủ thuộc Trấn Sơn Nam từ thời Lê đến thời nhà Nguyễn. Thời đó Phủ Thường Tín thuộc tỉnh Hà Nội, sau thuộc tỉnh Hà Đông. Phủ Thường Tín bấy giờ bao gồm các huyện: Thanh Trì, Thượng Phúc (là Thường Tín ngày nay), Phú Xuyên.
Ngày 21 tháng 4 năm 1965, huyện Thường Tín thuộc tỉnh Hà Tây (do hợp nhất 2 tỉnh Hà Đông và Sơn Tây), gồm 32 xã: Chương Dương, Đại Áng, Dũng Tiến, Duyên Thái, Hà Hồi, Hiền Giang, Hòa Bình, Hồng Vân, Khánh Hà, Lê Lợi, Liên Ninh, Liên Phương, Minh Cường, Nghiêm Xuyên, Ngọc Hồi, Nguyễn Trãi, Nhị Khê, Ninh Sở, Quất Động, Tả Thanh Oai, Tân Minh, Thắng Lợi, Thống Nhất, Thư Phú, Tiền Phong, Tô Hiệu, Tự Nhiên, Văn Bình, Vạn Điểm, Văn Phú, Vân Tảo và Văn Tự.[2]
Ngày 29 tháng 12 năm 1975, huyện Thường Tín thuộc tỉnh Hà Sơn Bình (do hợp nhất 2 tỉnh Hà Tây và Hòa Bình).[3]
Ngày 29 tháng 12 năm 1978, 4 xã ở phía bắc huyện Thường Tín là: Đại Áng, Liên Ninh, Ngọc Hồi và Tả Thanh Oai được sáp nhập vào huyện Thanh Trì. Huyện Thường Tín còn lại 28 xã: Chương Dương, Dũng Tiến, Duyên Thái, Hà Hồi, Hiền Giang, Hòa Bình, Hồng Vân, Khánh Hà, Lê Lợi, Liên Phương, Minh Cường, Nghiêm Xuyên, Nguyễn Trãi, Nhị Khê, Ninh Sở, Quất Động, Tân Minh, Thắng Lợi, Thống Nhất, Thư Phú, Tiền Phong, Tô Hiệu, Tự Nhiên, Văn Bình, Vạn Điểm, Văn Phú, Vân Tảo và Văn Tự.[4]
Ngày 19 tháng 3 năm 1988, thành lập thị trấn Thường Tín trên cơ sở điều chỉnh một phần diện tích tự nhiên và nhân khẩu của các xã Văn Bình, Văn Phú và Hà Hồi.[5]
Ngày 12 tháng 8 năm 1991, Thường Tín trở lại thuộc tỉnh Hà Tây[6] và đến ngày 1 tháng 8 năm 2008, cùng với toàn bộ tỉnh Hà Tây, huyện Thường Tín được sáp nhập về thủ đô Hà Nội theo nghị quyết của Quốc hội Việt Nam.[7]
Ngày 1 tháng 1 năm 2025, sáp nhập xã Thư Phú vào xã Chương Dương; sáp nhập xã Vạn Điểm và xã Thống Nhất thành xã Vạn Nhất.[8]
Huyện Thường Tín có 1 thị trấn và 26 xã, giữ ổn định cho đến nay.
Huyện Thường Tín có 27 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Thường Tín (huyện lỵ) và 26 xã: Chương Dương, Dũng Tiến, Duyên Thái, Hà Hồi, Hiền Giang, Hòa Bình, Khánh Hà, Hồng Vân, Lê Lợi, Liên Phương, Minh Cường, Nghiêm Xuyên, Nguyễn Trãi, Nhị Khê, Ninh Sở, Quất Động, Tân Minh, Thắng Lợi, Tiền Phong, Tô Hiệu, Tự Nhiên, Vạn Nhất, Văn Bình, Văn Phú, Văn Tự, Vân Tảo.
Hiện nay huyện có nhiều công trình, dự án đầu tư như:
Huyện có:
Huyện hiện nay có các trung tâm y tế, trung tâm dân số và bệnh viện đa khoa huyện Thường Tín hàng năm chữa trị cho hàng vạn người trong huyện cũng như các địa phương lân cận. Ngoài ra 100% các trung tâm y tế xã trong huyện đã có các bác sĩ khám, chữa bệnh.
Huyện có 126 làng cổ, hiện thời được phân thành 169 thôn, cụm dân cư, tổ dân phố tại 28 xã và 1 thị trấn. Được thừa hưởng truyền thống lịch sử văn hóa đặc sắc của vùng ven đô. Trong các cuộc đấu tranh của dân tộc Việt Nam, vùng đất này có nhiều dấu ấn đi vào lịch sử.
Huyện đã có nhiều di chỉ khảo cổ học của thời ký đồ đá mới, thời kỳ văn hóa Đông Sơn. Tình cờ, trong quá trình sản xuất người dân xã Thắng Lợi đã tìm được những hiện vật gồm 21 rìu đá được chế tác khá tinh xảo trong một ngôi mộ bên dòng sông Kim Ngưu. Cách đó 3 km, họ đào được nhiều mộ thuyền tương tự như các hiện vật tại di chỉ xã Châu Can huyện Phú Xuyên chứa đựng các đồ tùy táng bằng đồng: mũ, lá chắn, giáo, tên... Tất cả đã được Bảo tàng tỉnh đưa về bảo quản và trưng bày.
Nhiều địa danh đã được sử sách ghi lại như Chương Dương Độ, diễn ra trận chiến 1285 của nhà Trần dẫn đến chiến thắng cuộc xâm lược Đại Việt lần thứ hai của nhà Nguyên. Hà Hồi nơi mở màn chiến thắng giặc Mãn Thanh của vua Quang Trung trên đường tiến đánh thành Thăng Long.
Huyện là vùng đất khoa bảng. Trong danh sách ghi tên những người đỗ tiến sĩ qua các Triều đại phong kiến, Thường Tín là huyện đứng đầu về con số đăng khoa (gần 70 người). Nhiều dòng họ, nhiều gia đình nối đời đỗ đạt, điển hình là họ Vũ làng Ba Lăng thuộc xã Dũng Tiến được coi là đất học với nhiều người học rộng tài cao. Họ Ngô ở Nghiêm Xá (Nghiêm Xuyên) với 3 cha con cùng đỗ đại khoa. Họ Từ ở làng Khê Hồi xã Hà Hồi được gọi là "Họ Tiến sĩ" vì có đông người đỗ khoa bảng. Gia đình Nguyễn Phi Khanh làng Nhị Khê, cả cha và con đều đỗ Thái Học Sinh năm 1400 (tương đương Tiến sĩ), sau này Nguyễn Trãi với tài văn võ song toàn đã có công lớn trong việc giúp Lê Lợi đánh thắng nhà Minh. Sáu trăm năm sau ngày sinh, Nguyễn Trãi được UNESCO đưa vào danh sách những nhân vật kiệt xuất nhất của lịch sử nhân loại là Danh nhân văn hoá thế giới.
Trong hệ thống các di tích cổ, toàn huyện có 385 điểm được Nhà nước Việt Nam xếp hạng gần 100 điểm, một số điểm được đề nghị xếp hạng đặc biệt như: Chùa Đậu thuộc xã Nguyễn Trãi, nơi lưu giữ di hài theo phương thức "Tượng táng" như cách gọi của GS-TS Nguyễn Lân Cường; chùa Mui xã Tô Hiệu, một cụm kiến trúc còn khá nguyên bản cuối thế kỷ 14; đền thờ Nguyễn Trãi ở làng Nhị Khê, ... Về di sản văn hóa phi vật thể, huyện còn lưu giữ nhiều tục ngữ, dân ca địa phương, các sinh hoạt lễ hội các tích trò cổ: kéo lửa nấu cơm thi Từ Vân xã Lê Lợi, các cuộc thi võ cổ truyền, hát trống quân...
Huyện đã triển khai Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá, thực thiện nếp sống văn minh trong nếp sống xã hội như cưới, tang, hội hè, và các lễ thức khác. Đã có 78% số hộ đạt Gia đình văn hoá, 58 làng đạt danh hiệu Làng văn hoá, 58 cơ quan, đơn vị doanh nghiệp văn hoá.
Vùng đất được coi là đất tổ của nghề thêu nay là Quất Động. Từ xa xưa hàng thêu ở Quất Động chủ yếu phục vụ các tầng lớp giàu sang quý tộc, đền chùa và phường tuồng. Kỹ thuật cũng đơn giản quanh quẩn nhuộm có 5 màu chỉ: vàng, đỏ, xanh, lục, tím. Ngày nay hàng thêu ngoài mục đích sử dụng còn mang tính nghệ thuật. Ngày càng có thêm nhiều nguyên liệu, vật liệu như xa tanh, chỉ tơ, thuốc nhuộm nhiều màu, kỹ thuật tinh xảo. Từ những mặt hàng thêu phổ biến như gối, áo, khăn... đến những hàng tinh xảo hơn như tranh chân dung, tranh bản...
Thường Tín thực sự là một vùng quê tươi đẹp với những di tích lịch sử nổi tiếng là:
Thường Tín có hệ thống đường giao thông thuận lợi với hai tuyến đường bộ chạy dọc huyện là Quốc lộ 1 dài 17,2 km và đường cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ dài 17 km. Chạy ngang huyện là tuyến đường tỉnh lộ 427 (đường 71 cũ) từ dốc Vân La (xã Hồng Vân) đến thị trấn Thường Tín và kết thúc ở huyện Thanh Oai. Dự kiến sẽ xây cầu Mễ Sở nối với huyện Văn Giang của tỉnh Hưng Yên nằm trên đường vành đai 4 vùng thủ đô Hà Nội.
Trên Huyện có tuyến đường sắt Bắc Nam chạy qua với 3 nhà ga là ga Thường Tín, ga Chợ Tía và ga Vạn Điểm (tên khác là ga Đỗ Xá).
Đường thủy có sông Hồng, với cảng Hồng Vân, cảng Vạn Điểm. Qua sông đi Tứ Dân, Khoái Châu, Phố Nối và thành phố Hưng Yên.
Hiện nay, huyện Thường Tín đang đầu tư xây dựng khu đô thị Duyên Thái nằm ở phía bắc huyện, giáp ranh với xã Liên Ninh của huyện Thanh Trì.
Tuyến xe buýt | Lộ trình trong khu vực huyện Thường Tín |
---|---|
06A(Bến xe Giáp Bát - Cầu Giẽ | ... - Phương Dung - Quán Gánh - Trần Lư - Hùng Nguyên - Tía - Đỗ Xá - ... |
06B(Bến xe Giáp Bát - Hồng Vân(Thường Tín)) | ... - Phương Dung - Quán Gánh - Trần Lư - Trần Trọng Liêu - Tỉnh lộ 427 - Hồng Vân (Vân La, Thường Tín). |
06C(Bến xe Giáp Bát - Phú Minh(Phú Xuyên)) | ... - Phương Dung - Quán Gánh - Trần Lư - Hùng Nguyên - Tía - Ngã ba Đỗ Xá - ... |
06D (Bến xe Giáp Bát- Tân Dân(Phú Xuyên)) | ... - Phương Dung - Quán Gánh - Trần Lư - Hùng Nguyên - Tía - Quốc lộ 1 - ... |
06E(Bến xe Giáp Bát - Phú Túc(Phú Xuyên)) | ... - Phương Dung - Quán Gánh - Trần Lư - Hùng Nguyên - Tía - Quốc lộ 1 - ... |
12(Công viên Nghĩa Đô - Khánh Hà(Thường Tín)) | ... - Khánh Hà (Thường Tín). |
21B(Duyên Thái(Thường Tín) - Bến xe Mỹ Đình) | Duyên Thái (điểm đỗ xe buýt - cạnh UBND xã Duyên Thái, Thường Tín) - đường làng Hạ Thái -... |
62(Bến xe Yên Nghĩa - Bến xe Thường Tín) | ... - Phương Dung - Quán Gánh - Trần Lư - Hùng Nguyên - Bến xe Thường Tín |
94(Bến xe Giáp Bát - Kim Bài) | ... - Phương Dung - Quán Gánh - Trần Lư - Hùng Nguyên - Thượng Phúc - Dương Trực Nguyên - Tỉnh lộ 427B - ... |
101A(Bến xe Giáp Bát - Vân Đình) | ... - Phương Dung - Quán Gánh - Trần Lư - Hùng Nguyên - Tía - Đỗ Xá - ... |
101B(Bến xe Giáp Bát - Đại Cường(Ứng Hòa)) | ... - Phương Dung - Quán Gánh - Trần Lư - Hùng Nguyên - Tía - Đỗ Xá - ... |
108(Bến xe Thường Tín - Minh Tân) | Bến xe Thường Tín - Hùng Nguyên - Tía - Quốc lộ 1 - ... |
113(Bến Xe Thường Tín -Bến đò Vườn Chuối) | Bến xe Thường Tín - Quốc lộ 1A - đường liên xã Thắng Lợi, Dũng Tiến, Nghiêm Xuyên- ... |
125(Bến xe Thường Tín - Tế Tiêu) | Bến xe Thường Tín - Quốc lộ 1A - Hùng Nguyên - Thượng Phúc - Dương Trực Nguyên - Tỉnh lộ 427B - ... |
Qua các Triều đại phong kiến, huyện Thường Tín có 64 người đỗ đạt, khoa bảng tiêu biểu là:
Thường Tín vùng đất trăm nghề, nơi có rất nhiều và dày đặc làng nghề, làng có nghề. Huyện cũng là trung tâm, cái nôi của làng nghề. Thực tế xét theo ocop thì hầu như tất cả các huyện khác gần Thường Tín cũng có nhiều làng nghề, làng có nghề và nghề phụ, sản phẩm sở hữu, nghề sở hữu trí tuệ... Toàn huyện có 126 làng nghề và làng có nghề trong đó có 48 làng nghề đã được cấp bằng công nhận. Các làng nghề cũ, nghề mới, địa phương có nghề tại huyện: