Liên hoan phim

Liên hoan phim là một buổi trình chiếu phim có tổ chức và mở rộng tại một hoặc nhiều rạp chiếu phim hoặc địa điểm chiếu phim, thường là ở một thành phố hoặc khu vực. Ngày càng có nhiều liên hoan phim chiếu một số bộ phim ngoài trời.^[1] Các phim có thể được cập nhật gần đây và tùy thuộc vào trọng tâm của liên hoan phim, có thể bao gồm các phim phát hành trong nước và quốc tế. Một số liên hoan phim tập trung vào một nhà làm phim cụ thể, thể loại phim (ví dụ: phim kinh dị ) hoặc chủ đề. Một số liên hoan phim chỉ tập trung vào việc trình chiếu những bộ phim ngắn có độ dài tối đa xác định. Liên hoan phim thường là sự kiện thường niên. Một số nhà sử học điện ảnh, trong đó có Jerry Beck,^[2] không coi liên hoan phim là nơi ra mắt chính thức của bộ phim.

Liên hoan phim lâu đời nhất trên thế giới là Liên hoan phim Venice.^[3] Các liên hoan phim danh giá nhất trên thế giới, được gọi là "Big Three", là (được liệt kê theo thứ tự thời gian theo ngày thành lập): Venice, Cannes, Berlin. Sau này thêm vào hai liên hoan phim quốc tế Toronto, và Sundance để trở thành "Big Five".^[4]^[5]

Lịch sử

Liên hoan phim lớn đầu tiên trên thế giới được tổ chức tại Venezia năm 1932, các liên hoan phim lớn khác của thế giới như Berlin, Cannes, Locarno, Moskva và Karlovy Vary được bắt đầu tổ chức trong thập niên 1940 và 1950.

Tại Bắc Mỹ, nơi Giải Oscar luôn chiếm vị trí quan trọng trong đời sống điện ảnh, liên hoan phim đầu tiên mãi đến năm 1953 mới được tổ chức, đó là Liên hoan phim và truyền hình Quốc tế Columbus (Giải Chris). Liên hoan phim uy tín nhất của Mỹ, Liên hoan phim Sundance được tổ chức lần đầu năm 1978 tại Salt Lake City, tiểu bang Utah.

Ngày nay, hàng nghìn liên hoan phim diễn ra trên khắp thế giới - từ các liên hoan phim nổi tiếng như Liên hoan phim Sundance và Liên hoan phim Slamdance (Park City, Utah) đến các liên hoan phim kinh dị như Liên hoan phim khủng bố ( Philadelphia ) và Liên hoan phim Park City. Liên hoan Âm nhạc, liên hoan phim đầu tiên của Mỹ nhằm tôn vinh âm nhạc trong phim.

Các cuộc thi Tài trợ Phim như Nhà văn và Nhà làm phim được giới thiệu khi chi phí sản xuất có thể giảm đáng kể và công nghệ internet cho phép hợp tác sản xuất phim.

Các liên hoan phim đã phát triển đáng kể kể từ đại dịch COVID-19. Nhiều lễ hội đã chọn các lễ hội ảo hoặc kết hợp. Ngành công nghiệp điện ảnh, vốn đã biến động do các lựa chọn phát trực tuyến, đã phải đối mặt với một sự thay đổi lớn khác và các bộ phim được trình chiếu tại các liên hoan phim thậm chí còn có thời gian ra mắt trực tuyến ngắn hơn.

Các liên hoan phim đáng chú ý

Các liên hoan phim “Big Five” được cho là Venice, Cannes, Berlin, Toronto và Sundance.^[6]

Ở Bắc Mỹ, Liên hoan phim quốc tế Toronto là liên hoan phim nổi tiếng nhất.^[7] Time viết rằng nó đã "phát triển từ vị trí là liên hoan phim mùa thu có ảnh hưởng nhất đến thời kỳ liên hoan phim có ảnh hưởng nhất".^[7]

Liên hoan phim quốc tế Seattle được coi là liên hoan phim lớn nhất nước Mỹ, thường xuyên chiếu hơn 400 bộ phim trong một tháng trên toàn thành phố.^[8]^[9]

Phim truyện cạnh tranh

Các liên hoan phim ở Berlin, Cairo, Cannes, Goa, Karlovy Vary, Locarno, Mar del Plata, Moscow, San Sebastián, Shanghai, Tallinn, Tokyo, Venice, và Warsaw are accredited by the Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Nhà sản xuất Phim (FIAPF) công nhận trong thể loại phim truyện cạnh tranh. Theo quy định, để các bộ phim tranh giải, trước tiên chúng phải được phát hành trong các liên hoan phim chứ không phải ở bất kỳ địa điểm nào khác trước đó.^[10]

Phim thử nghiệm

Liên hoan phim Ann Arbor bắt đầu vào năm 1963. Đây là liên hoan phim thử nghiệm được vận hành liên tục lâu đời nhất ở Bắc Mỹ và đã trở thành một trong những liên hoan phim hàng đầu dành cho các nhà làm phim độc lập và chủ yếu là thử nghiệm để giới thiệu tác phẩm.

Phim độc lập

Tại Hoa Kỳ, Liên hoan phim Telluride,^[11] Liên hoan phim Sundance,^[12]^[13] Liên hoan phim Austin,^[14] Austin's South by Southwest, Liên hoan phim Tribeca của NYC và Liên hoan phim Slamdance đều được coi là những lễ hội quan trọng cho phim độc lập.^[15] Liên hoan phim Zero có ý nghĩa quan trọng vì là liên hoan đầu tiên và duy nhất dành riêng cho các nhà làm phim tự tài trợ. Liên hoan phim độc lập lớn nhất ở Anh là Liên hoan phim Raindance.^[16] Liên hoan phim Đô thị Anh (đặc biệt phục vụ lợi ích của người da đen và thiểu số) đã chính thức được công nhận trong danh sách Danh dự Năm mới 2020.

Liên hoan phim Bắc Mỹ

Liên hoan phim quốc tế San Francisco, do Irving "Bud" Levin thành lập vào năm 1957, là liên hoan phim thường niên liên tục lâu đời nhất ở Hoa Kỳ. Nó nhấn mạnh các xu hướng hiện nay trong việc làm phim và sản xuất video quốc tế, nhấn mạnh vào tác phẩm chưa được phân phối tại Hoa Kỳ.^[17]

Liên hoan phim quốc tế Vancouver, được thành lập vào năm 1958, là một trong những liên hoan phim lớn nhất ở Bắc Mỹ. Nó tập trung vào phim Đông Á, phim Canada và phim phi hư cấu. Năm 2016 có 133.000 khán giả và 324 phim.

Liên hoan phim quốc tế Toronto, do Bill Marshall, Henk Van der Kolk và Dusty Cohl thành lập, được coi là liên hoan phim quan trọng nhất Bắc Mỹ và được nhiều người tham dự nhất.^[18]

Liên hoan phim Canada Ottawa, viết tắt là OCanFilmFest, được đồng sáng lập bởi các nhà làm phim có trụ sở tại Ottawa là Jith Paul, Ed Kucerak và Blair Campbell vào năm 2015, và giới thiệu các bộ phim có thời lượng và thể loại khác nhau từ các nhà làm phim trên khắp Canada.

Liên hoan phim Sundance được thành lập bởi Sterling Van Wagenen (lúc đó là người đứng đầu Wildwood, công ty của Robert Redford), John Earle và Cirina Hampton Catania (cả hai đều phục vụ trong Ủy ban Điện ảnh Utah vào thời điểm đó) là một liên hoan phim lớn dành cho phim độc lập.

Liên hoan phim Woodstock được các nhà làm phim Meira Blaustein và Laurent Rejto phát động vào năm 2000 nhằm mang những bộ phim độc lập chất lượng cao đến vùng Thung lũng Hudson của New York. Năm 2010, Indiewire đã vinh danh Liên hoan phim Woodstock trong số 50 liên hoan phim độc lập hàng đầu trên toàn thế giới.^[19]^[20]

Liên hoan phim và giải thưởng quốc tế Regina (RIFFA)^[21]^[22]^[23]^[24] được thành lập bởi John Thimothy,^[24] một trong những liên hoan phim quốc tế hàng đầu ở miền Tây Canada (Regina, Saskatchewan) đại diện cho 35 quốc gia ở lễ hội 2018. Sự kiện trao giải thường niên RIFFA và sự kiện thảm đỏ đang được chú ý trong ngành thời trang và điện ảnh đương đại ở miền Tây Canada.

Toronto's Hot Docs do nhà làm phim Paul Jay thành lập, là một liên hoan phim tài liệu ở Bắc Mỹ. Toronto có số lượng liên hoan phim lớn nhất thế giới, từ các bộ phim văn hóa, độc lập và lịch sử.

Liên hoan phim quốc tế Seattle, trình chiếu 270 phim truyện và khoảng 150 phim ngắn, là liên hoan phim lớn nhất của Mỹ xét về số lượng phim truyện.^[25]

Liên hoan phim quốc tế Expresión en Corto là liên hoan phim cạnh tranh lớn nhất ở Mexico. Nó chuyên về các tài năng mới nổi và được tổ chức vào tuần cuối cùng của tháng 7 hàng năm tại hai thành phố thuộc địa San Miguel de Allende và Guanajuato.

Các liên hoan phim khác của Mexico bao gồm Liên hoan phim quốc tế Guadalajara ở Guadalajara, Liên hoan phim Oaxaca, Liên hoan phim quốc tế Morelia ở Morelia, Michoacan Mexico và Liên hoan phim quốc tế Los Cabos do Scott Cross, Sean Cross và Eduardo Sanchez Navarro thành lập ở Los Cabos, Baja Sur, Mexico được coi là các liên hoan phim quan trọng nhất ở Mỹ Latinh. Năm 2015, Variety gọi Liên hoan phim quốc tế Los Cabos là "Cannes của Mỹ Latinh".^[26]

Liên hoan phim Châu Âu

Các liên hoan phim châu Âu quan trọng nhất là Liên hoan phim Venice (cuối hè đầu thu), Liên hoan phim Cannes (cuối xuân đầu hè) và Liên hoan phim quốc tế Berlin (cuối đông đầu xuân), lần lượt được thành lập năm 1932, 1946 và 1951. Liên hoan phim quốc tế Edinburgh, được thành lập vào năm 1946, là liên hoan phim được tổ chức liên tục lâu đời nhất thế giới.

Quản lý liên hoan phim

Mô hình kinh doanh

Mặc dù có những lễ hội vì lợi nhuận đáng chú ý như SXSW, nhưng hầu hết các lễ hội đều hoạt động theo mô hình phi lợi nhuận dựa trên thành viên, với sự kết hợp giữa bán vé, phí thành viên và tài trợ của công ty chiếm phần lớn doanh thu. Không giống như các tổ chức nghệ thuật phi lợi nhuận khác (nghệ thuật biểu diễn, bảo tàng, v.v.), các liên hoan phim thường nhận được ít tiền quyên góp từ công chúng và đôi khi được tổ chức dưới dạng hiệp hội doanh nghiệp phi lợi nhuận thay vì tổ chức từ thiện công cộng. Các thành viên trong ngành điện ảnh thường có ý kiến đóng góp đáng kể về mặt giám tuyển và các nhà tài trợ doanh nghiệp có cơ hội quảng bá thương hiệu của họ tới khán giả liên hoan phim để đổi lấy tiền đóng góp. Các bên tư nhân, thường nhằm huy động vốn đầu tư cho các dự án phim, tạo thành những sự kiện “bên lề” quan trọng. Các lễ hội lớn hơn duy trì đội ngũ nhân viên quanh năm thường tham gia vào các dự án cộng đồng và từ thiện ngoài mùa lễ hội.

Phí tham gia

Trong khi các tác phẩm dự thi của các nhà làm phim đã thành danh thường được ban tổ chức coi là điểm cộng, thì hầu hết các liên hoan phim đều yêu cầu các nhà làm phim mới hoặc tương đối ít tên tuổi phải trả phí tham dự để tác phẩm của họ được xem xét trình chiếu. Điều này đặc biệt đúng trong các liên hoan phim lớn hơn, chẳng hạn như Liên hoan phim quốc tế Jaipur ở Jaipur Ấn Độ, Liên hoan phim quốc tế Toronto, Liên hoan phim Sundance, South by Southwest, Liên hoan phim thế giới Montreal và thậm chí cả các liên hoan phim "cửa hàng" nhỏ hơn như Liên hoan phim Quốc tế Miami, Liên hoan phim đô thị Anh ở London và Liên hoan phim quốc tế phụ nữ Mumbai ở Ấn Độ.

Mặt khác, một số liên hoan phim - thường là những liên hoan chấp nhận ít phim hơn và có lẽ không thu hút được nhiều "tên tuổi lớn" trong lượng khán giả như Sundance và Telluride - không yêu cầu phí tham dự. Nhiều liên hoan phim nhỏ hơn ở Hoa Kỳ (Liên hoan phim Stony Brook ở Long Island, Liên hoan phim Tây Bắc và Liên hoan phim Sicilia ở Miami), là những ví dụ.

Liên hoan phim quốc tế Portland thu phí tham dự nhưng miễn phí cho các nhà làm phim đến từ Tây Bắc Hoa Kỳ và một số nhà làm phim khác tập trung vào khu vực cũng có cách tiếp cận tương tự.

Một số trang web cổng thông tin liên hoan phim tồn tại để hợp lý hóa việc các nhà làm phim tham gia nhiều liên hoan phim. Họ cung cấp cơ sở dữ liệu về các lời kêu gọi tham gia liên hoan phim và cung cấp cho các nhà làm phim dịch vụ "mô tả một lần, gửi nhiều" thuận tiện.

Danh sách cụ thể các liên hoan phim

Châu Phi

Tên	Năm bắt đầu	Thành phố	Quốc gia	Phạm vi	Ghi chú
Liên hoan phim quốc tế Cairo	1976	Cairo	Ai Cập	Quốc tế	Liên hoan phim đầu tiên và lớn nhất ở Trung Đông
Liên hoan phim Carthage	1966	Carthage	Tunisia	Khu vực	Chỉ dành cho phim của các đạo diễn châu Phi hoặc Trung Đông
Liên hoan phim quốc tế Durban	1979	Durban	Nam Phi	Khu vực	Dành cho các phim của châu Phi
Liên hoan phim quốc tế Marrakech	2000	Marrakech	Maroc	Quốc tế
Liên hoan phim và truyền hình liên Phi ở Ouagadougou	1969	Ouagadougou	Burkina Faso	Khu vực	Liên hoan phim lớn nhất châu Phi

Châu Á

Tên	Năm bắt đầu	Thành phố	Quốc gia	Phạm vi	Ghi chú
Liên hoan phim châu Á - Thái Bình Dương	1954	Luân phiên	Các nước châu Á	Khu vực	Tổ chức luân phiên ở một thành phố châu Á do Ban điều hành Hiệp hội các nhà sản xuất phim châu Á - Thái Bình Dương chỉ định
Liên hoan phim quốc tế Bangkok	2003	Bangkok	Thái Lan	Quốc tế	Tổ chức bởi Tổng cục Du lịch Thái Lan
Liên hoan phim quốc tế Cinemanila	1999	Manila	Philippines	Quốc tế	Tổ chức thường niên bởi nhà làm phim độc lập Tikoy Aguiluz
Liên hoan phim quốc tế Fajr	1982	Tehran	Iran	Quốc tế	Tổ chức bởi Bộ Văn hóa Iran
Liên hoan phim Kim Mã	1962	Đài Bắc	Đài Loan	Khu vực	Dành cho các bộ phim nói tiếng Hoa
Liên hoan phim quốc tế Haifa	1983	Haifa	Israel	Quốc tế	Liên hoan phim đầu tiên của Israel
Liên hoan phim quốc tế Hồng Kông	1977	Hồng Kông		Quốc tế	Liên hoan phim quốc tế lâu đời nhất Đông Á
Liên hoan phim quốc tế Ấn Độ	1952	Goa	Ấn Độ	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Jakarta	1998	Jakarta	Indonesia	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Jeonju	2000	Jeonju	Hàn Quốc	Quốc tế	Chủ yếu dành cho các phim kỹ thuật số, phim độc lập và phim nghệ thuật
Liên hoan phim quốc tế Busan	1996	Busan	Hàn Quốc	Quốc tế	Liên hoan phim lớn nhất Hàn Quốc
Liên hoan phim quốc tế Thượng Hải	1993	Thượng Hải	Trung Quốc	Quốc tế	Liên hoan phim lớn nhất Trung Quốc
Liên hoan phim quốc tế Singapore	1987	Singapore	Singapore	Quốc tế	Liên hoan phim lớn nhất Đông Nam Á
Tokyo Filmex	2000	Tokyo	Nhật Bản	Quốc tế	Tổ chức bởi Office Kitano, hãng phim của Takeshi Kitano
Liên hoan phim quốc tế Tokyo	1985	Tokyo	Nhật Bản	Quốc tế	Liên hoan phim lớn nhất châu Á

Châu Âu

Tên	Năm bắt đầu	Thành phố	Quốc gia	Phạm vi	Ghi chú
Liên hoan phim thử nghiệm Amsterdam	2006	Amsterdam	Hà Lan	Quốc tế	Dành cho các phim nghệ thuật và phim thử nghiệm
Liên hoan phim quốc tế Berlin	1951	Berlin	Đức	Quốc tế	Còn có tên là "Berlinale", một trong 3 liên hoan lớn nhất thế giới
Liên hoan phim Cannes	1939	Cannes	Pháp	Quốc tế	Liên hoan phim lớn nhất và nổi tiếng nhất thế giới
Liên hoan phim quốc tế Copenhagen	2003	Copenhagen	Đan Mạch	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Edinburgh	1947	Edinburgh	Scotland	Quốc tế	Liên hoan phim tổ chức liên tục lâu đời nhất
Liên hoan phim sinh viên Karlovy Vary	2004	Karlovy Vary	Cộng hòa Séc	Quốc tế	Dành cho các phim do sinh viên sản xuất
Liên hoan phim quốc tế Rotterdam	1972	Rotterdam	Hà Lan	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Istanbul	1982	Istanbul	Thổ Nhĩ Kỳ	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Karlovy Vary	1946	Karlovy Vary	Cộng hòa Séc	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Locarno	1946	Locarno	Thụy Sĩ	Quốc tế	Liên hoan phim arthouse lớn nhất thế giới
Liên hoan phim quốc tế Moskva	1935	Moskva	Nga	Quốc tế	Từ năm 1959 đến năm 1995 tổ chức 2 năm một lần, từ 1995 trở lại đây tổ chức thường niên
Liên hoan phim quốc tế Na Uy	1973	Haugesund	Na Uy	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế San Sebastián	1953	San Sebastián	Tây Ban Nha	Quốc tế	Liên hoan phim lớn thứ tư Châu Âu
Liên hoan phim quốc tế Stockholm	1990	Stockholm	Thụy Điển	Quốc tế
Liên hoan phim Venezia	1932	Venezia	Ý	Quốc tế	Liên hoan phim lâu đời nhất và lớn thứ hai thế giới

Bắc và Trung Mỹ

Tên	Năm bắt đầu	Thành phố	Quốc gia	Phạm vi	Ghi chú
Liên hoan phim quốc tế Columbus	1953	Columbus	Hoa Kỳ	Quốc tế	Liên hoan phim lâu đời nhất Bắc Mỹ
Liên hoan phim quốc tế Expresión en Corto	1997	San Miguel de Allende Guanajuato	México	Quốc tế	Liên hoan phim lớn nhất Mexico
Liên hoan phim quốc tế Guadalajara	1988	Guadalajara	México	Quốc tế
Liên hoan phim La Habana	1979	La Habana	Cuba	Khu vực	Dành cho các bộ phim Mỹ Latinh
Liên hoan phim thế giới Montréal	1977	Montréal	Canada	Quốc tế
Liên hoan phim New York	1962	Thành phố New York	Hoa Kỳ	Quốc tế	Một trong các liên hoan phim lâu đời nhất Bắc Mỹ
Liên hoan phim quốc tế San Francisco	1957	San Francisco	Hoa Kỳ	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Seattle	1985	Seattle	Hoa Kỳ	Quốc tế	Một trong các liên hoan phim lớn nhất ở Mỹ
Liên hoan phim Sundance	1978	Park City Salt Lake City	Hoa Kỳ	Quốc tế	Liên hoan phim độc lập lớn nhất nước Mỹ
Liên hoan phim quốc tế Toronto	1976	Toronto	Canada	Quốc tế	Liên hoan phim lớn nhất Bắc Mỹ
Liên hoan phim quốc tế Chicago	1964	Chicago	Hoa Kỳ	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Vancouver	1982	Vancouver	Canada	Quốc tế

Châu Đại Dương

Tên	Năm bắt đầu	Thành phố	Quốc gia	Phạm vi	Ghi chú
Liên hoan phim quốc tế Australia	2006	Melbourne	Úc	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Brisbane	1992	Brisbane	Úc	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế Canberra	1996	Canberra	Úc	Quốc tế	Trước đây là Liên hoan phim quốc tế Australia
Liên hoan phim quốc tế Melbourne	1951	Melbourne	Úc	Quốc tế
Liên hoan phim quốc tế New Zealand	1970	Các thành phố lớn	New Zealand	Quốc tế

Nam Mỹ

Tên	Năm bắt đầu	Thành phố	Quốc gia	Phạm vi	Ghi chú
Liên hoan phim quốc tế Buenos Aires dành cho phim độc lập	1999	Buenos Aires	Argentina	Quốc tế
Liên hoan phim Mar del Plata	1954	Mar del Plata	Argentina	Quốc tế	Liên hoan phim lớn nhất Nam Mỹ
Liên hoan phim quốc tế São Paulo	1976	São Paulo	Brasil	Quốc tế