Plutoid

Các thiên thể phía ngoài Hải Vương tinh chủ yếu

Các plutoid là những hành tinh lùn nằm trên quỹ đạo quay xung quanh Mặt Trời, nhưng ở xa hơn Hải Vương tinh (hành tinh xa nhất của Hệ Mặt Trời hiện nay); có khối lượng đủ để có hình dạng gần như hình cầu, và không được kéo theo các vật thể nhỏ hơn khác trong quỹ đạo của mình. Các vệ tinh của Plutoid không được coi là plutoid cho dù chúng có khối lượng đủ lớn để tự cân bằng hình dạng.

Các hành tinh tí hon khác, Ceres, không phù hợp với định nghĩa về plutoid vì chúng nằm trong vành đai thiên thạch giữa Hỏa tinh và Mộc tinh.

Tên gọi này được Hiệp hội thiên văn quốc tế đưa ra vào ngày 11 tháng 6 năm 2008^[1].

Plutoids are celestial bodies in orbit around the Sun at a semimajor axis greater than that of Neptune that have sufficient mass for their self-gravity to overcome rigid body forces so that they assume a hydrostatic equilibrium (near-spherical) shape, and that have not cleared the neighbourhood around their orbit. Satellites of plutoids are not plutoids themselves, even if they are massive enough that their shape is dictated by self-gravity.

Danh sách các plutoid

Hiện chỉ có một số thiên thể được cho là plutoid của Hệ Mặt Trời:

Eris và vệ tinh Dysnomia của nó
Hành tinh lùn Haumea và vệ tinh của nó
Hành tinh lùn Makemake

**Các Plutoids**
Tên	Sao Diêm Vương	Haumea	Makemake	Eris
Minor planet number	134340	136108	136472	136199
Cấp sao tuyệt đối	−0,7	+0,17	-0,48	−1,12 ± 0,01
Albedo	0,49–0,66	0,7 ± 0,1	0,8 ± 0,2	0,86 ± 0,07
Đường kính	2390 km	~1960×1518×996 km	1300–1900 km	2400±300 km
Khối lượng kg so với Trái Đất	1,305 × 10²² kg ,0022	(4,2 ± 0,1)×10²¹ kg ,0007	~4 × 10²¹ kg ,0007 (est.)	(1,67 ± 0,02) × 10²² kg ,0025
Khối lượng riêng (Mg/m³)	2,03 ± 0,06	2,6–3,3	~2	2,3 ± 0,3
Gia tốc rơi tự do (m/s²)	0,58	~ 0,44 (varies)	~0,5	~0,8
Chu kỳ tự quay quanh trục (d) (theo ngày sidereal)	-6,387 18 (retrograde)	0,163 14	?	> 0,3 ?
Bán kính quỹ đạo^* (AU) Bán trục lớn theo km	29,66-49,30 39,481 686 77 5 906 376 200	35,2–51,5 43,3 6 484 000 000	38,5-53,1 45,8 6 850 000 000	37,77-97,56 67,668 1 10 210 000 000
Chu kỳ quỹ đạo^*(a) (theo năm sidereal)	248,09	285,4	309,88	557
Vận tốc quỹ đạo (theo km/s)	4,7490	4,484	4,419	3,436
Độ lệch tâm quỹ đạo	0,248 807 66	0,188 74	0,159	0,441 77
Độ nghiêng quỹ đạo	17,141 75°	28,19°	28,96°	44,187°
Độ nghiêng của xích đạo so với quỹ đạo (hay Độ nghiêng trục quay)	119,61°
Nhiệt độ bề mặt (theo K)	40	30	32±3	~30
Số lượng vệ tinh tự nhiên	3	2	0	1
Ngày phát hiện	ngày 18 tháng 2 năm 1930	ngày 28 tháng 12 năm 2004	ngày 31 tháng 3 năm 2005^[2]	ngày 21 tháng 10 năm 2003

Các thiên thể tương đương khác

Ngoài ra, có một số ứng cử viên là các thiên thể nằm ở phía ngoài Sao Hải Vương, có kích thước gần tương tự (nhỏ hơn 4 thiên thể trên):

Lớn hơn 900 km:

Sedna có đường kính lớn nhất <1600 km
Orcus 946.3 ^+74.1/_−72.3 km
Quaoar 844 ⁺²⁰⁷/₋₁₉₀ km
Ixion 980 km ^[3]
(55565) 2002 AW₁₉₇

Từ 500 đến 900 km
Từ 400 đến 500 km

Prime plutoid candidates^[4]
Name	Category	Estimated diameter (km)				Magnitude (H)	Mass (×10²⁰ kg)	Orbital radius (AU)
Name	Category	by ^[5]	by ^[6]	by ^[7]	by ^[8]	Magnitude (H)	Mass (×10²⁰ kg)	Orbital radius (AU)
Orcus	plutino (1 moon)	1,100	909	946	1,500		6.2–7.0	39.12
Pluto								39.48
Ixion	plutino	980	570	650	1,065		~5.8	39.65
Huya	plutino	480	480	—	—		0.8–1.6?	39.76
Varuna	cubewano	780	874	500	900		~5.9	42.90
(55636) 2002 TX300	Haumean cubewano	800	709	—	—		1.6–3.7	43.11
Haumea								43.34
Quaoar	cubewano (1 moon)	1,290	1,260	844	1,200		10–26	43.58
Makemake							45.79
(55565) 2002 AW197	cubewano	940	793	735	890		~5.2	47.30
(84522) 2002 TC302	5:2 SDO	710	1,200	1,150	—		0.78	55.02
Eris								67.67
(15874) 1996 TL66	SDO	—	632	460–690	—		2.6?	82.90
Sedna	detached object	1,800	1,500	< 1,600	< 1,500		17–61	486.0

Tham khảo

^ Plutoid chosen as name for Solar System objects like Pluto-Plutoid được đặt tên cho các thiên thể trong Hệ Mặt Trời tương tự Diêm Vương tinh
^ Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets
^ [1]
^ All bodies with estimated diameters of 900 km or more, with 3 additional prime suspects (Huya, 2002 TX₃₀₀, 1996 TL₆₆) cited in Tancredi & Favre. “Which are the dwarfs in the Solar system?” (PDF). Asteroids, Comets, Meteors. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2008.
^ Mike Brown. “The Dwarf Planets”. Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2008.
^ Johnston, Robert (ngày 24 tháng 11 năm 2007). “List of Known Trans-Neptunian Objects”. Johnston's Archive.net. Truy cập ngày 26 tháng 1 năm 2008.
^ M.A. Barucci; Stansberry, John; Grundy, Will; Brown, Mike; Cruikshank, Dale; Spencer, John; Trilling, David; Margot, Jean-Luc (2007). “Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope”. The Solar System beyond Neptune. University of Arizona Press. Truy cập ngày 26 tháng 1 năm 2008.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
^ David C. Jewitt. “Kuiper Belt: The 1000 km Scale KBOs”. University of Hawaii, Institute for Astronomy. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 6 năm 1997. Truy cập ngày 10 tháng 2 năm 2008.