Nhóm ngôn ngữ Kipchak

Nhóm ngôn ngữ Kipchak
Nhóm ngôn ngữ Turk Tây Nam
Sắc tộc	người Kipchak
Phân bố địa lý	Trung Á, Nga, Bắc Kavkaz, Ukraine
Phân loại ngôn ngữ học	Turk Turk thường Nhóm ngôn ngữ Kipchak
Ngữ ngành con	Kipchak–Bulgar Kipchak–Cuman Kipchak–Nogai Kyrgyz–Kipchak
Glottolog:	kipc1239[1]
Kipchak–Bulgar   Kipchak–Cuman   Kipchak–Nogai và Kyrgyz–Kipchak

Nhóm ngôn ngữ Kipchak (còn được gọi là Kypchak, Qypchaq hay Turk Tây Bắc) là một nhánh của ngữ hệ Turk được sử dụng bởi khoảng 31,3 triệu người ở phần lớn Trung Á và Đông Âu, trải dài từ Ukraina đến Trung Quốc. Một số ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất trong nhóm này là tiếng Kazakh, tiếng Kyrgyz và tiếng Tatar.

Ngôn ngữ Kipchak theo số người bản ngữ

Ngữ hệ Turk bao gồm ít nhất 35^[2] ngôn ngữ được ghi chép lại, được sử dụng bởi các dân tộc Turk. Số lượng người nói từ thống kê hoặc ước tính (2019) và được làm tròn:^[3][4]

Số thứ tự	Tên	Tình trạng	Số người bản ngữ	Nước chính
1	Tiếng Kazakh	Bình thường	14.000.000	Kazakhstan
2	Tiếng Tatar	Bình thường	5.500.000	Nga
3	Tiếng Kyrgyz	Bình thường	5.000.000	Kyrgyzstan
4	Tếng Bashkir	Bị đe dọa	1.500.000	Nga
5	Tiếng Karakalpak	Bình thường	650.000	Uzbekistan
6	Tiếng Tatar Krym	Bị đe dọa nghiêm trọng	600.000	Ukraina
7	Tiếng Kumyk	Bị đe dọa	450.000	Nga
8	Tiếng Karachay-Balkar	Bị đe dọa	400.000	Nga
9	Tiếng Tatar Siberia	Nguy cấp	100.000	Nga
10	Tiếng Nogai	Nguy cấp	100.000	Nga
11	Tiếng Krymchak	Rất nguy cấp	200	Israel
12	Tiếng Karaim	Rất nguy cấp	100	Ukraina
Toàn bộ	Ngôn ngữ Kipchak	Bình thường	31.300.000	Kazakhstan

Đặc điểm ngôn ngữ

Nhóm ngôn ngữ Kipchak chia sẻ một số đặc điểm đã khiến các nhà ngôn ngữ học phân loại chúng với nhau. Một số đặc điểm được chia sẻ với các ngôn ngữ Turk thông thường khác; những đặc điểm còn lại chỉ có ở nhóm Kipchak.

Phân loại

Nhóm ngôn ngữ Kipchak có thể được chia thành bốn nhóm con, dựa trên địa lý và các đặc điểm có chung: Ngôn ngữ in đậm vẫn được sử dụng cho đến ngày nay.

Ngôn ngữ Turk nguyên thủy	Ngôn ngữ Turk thường	Kipchak	Kipchak-Bulgar (Ural, Ural-Caspia)	Bashkir Tatar
			Kipchak-Cuman (Pontic-Caspia)	Karachay-Balkar Kumyk Karaim Krymchak Urum * Tatar Krym * Cuman
			Kipchak-Nogai (Aral-Caspia)	Kazakh Karakalpak Tatar Siberia Nogai
			Kipchak Kyrgyz (Kyrgyz)	Kyrgyz
			Kipchak Nam	Kipchak Fergana

* Lưu ý: Gốc Kipchak-Cuman, nhưng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi các ngôn ngữ Oghuz.

Xem thêm

• Người Cuman

Tham khảo

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Kipchak”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. Dybo A.V., Chronology of Türkic languages and linguistic contacts of early Türks, Moscow, 2007, p. 766, “Archived copy” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 3 năm 2005. Truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2005. (In Russian)
3. https://www.ethnologue.com/
4. https://glottolog.org/

Tài liệu

• Johanson, Lars; Csató, Éva Ágnes (1998). The Turkic Languages. London: Routledge. ISBN 0-415-08200-5.
• Menges, Karl H. (1995). The Turkic Languages and Peoples (ấn bản thứ 2). Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-03533-1.

Bản mẫu:Ngôn ngữ tại Kazakhstan