Tiếng Tatar Siberia

Tiếng Sibir
Sıbır tel
Sử dụng tại	Nga
Khu vực	Omsk, Tyumen, Novosibirsk, Tomsk, Kemerovo, Sverdlovsk, Kurgan
Tổng số người nói	101.000
Dân tộc	người Tatar Xibia
Phân loại	Turk Turk thường Kipchak Kipchak-Nogay Tiếng Sibir
Hệ chữ viết	chữ Kirin, chữ Latinh
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	sty
Glottolog	sibe1250[1]
Tiếng Tatar Xibia được phân loại là ngôn ngữ bị đe dọa.

Tiếng Sibir (сыбыр тел, sıbır tel) hoặc tiếng Sibir là một ngôn ngữ thuộc nhóm ngôn ngữ Kipchak. Ngôn ngữ này được sử dụng bởi khoảng 100.000 người, làm nó trở thành một ngôn ngữ chính ở Siberia.

Sự phân loại ngôn ngữ này là một vấn đề đang tranh luận. Một số nhà nghiên cứu coi nó là một ngôn ngữ Turk độc lập. Các học giả khác coi nó là phương ngữ^[2][3][4] hay cụm phương ngữ miền đông^[5][6][7] của tiếng Tatar.

Nó có ba phương ngữ chính: Tobol-İrtış, Baraba và Tomsk. Ngôn ngữ này được nói tại các khu vực Kurgan, Tyumen, Omsk, Novosibirsk, Tomsk, Kemür, Svedlovsk ở Liên bang Nga. Bên cạnh đó, người dân theo thời gian đã di cư từ Siberia đến Böğrüdelik, Cihanbeyli (Thổ Nhĩ Kỳ) cũng nói tiếng Siberia.^{[cần dẫn nguồn]}

Theo UNESCO, nó là một ngôn ngữ bị đồng hóa và bị de dọa ở Nga.^[8] Được tổ chức bởi Viện nghiên cứu ngôn ngữ Turk thuộc Đại học Hacettepe năm 2012, Hội thảo khoa học quốc tế về nghiên cứu ngôn ngữ Turk lần thứ 4 về "Cộng đồng Turk đối mặt với sự hủy hoại ngôn ngữ và văn hóa", đã đánh giá ngôn ngữ Siberia và văn hóa Siberia trong tình trạng cực kỳ nguy cấp.^[9]

Xem thêm

• Böğrüdelik, Cihanbeyli

Tham khảo

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Siberian Tatar”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. Ахатов Г. Х. (1958). Вопросы методики преподавания татарского языка в условиях восточного диалекта. Тобольск.
3. Poppe Nicholas (1965). Introduction to Altaic linguistics. Wiesbaden: Onno Harrassowitz. tr. 45 & 212.
4. Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков. Региональные реконструкцииЭ. Р. Тенишев. М.: Наука. 2002. tr. 767 & 732.
5. Тумашева Д. Г. (1977). Диалекты сибирских татар: опыт сравнительного исследования. Казань.
6. Рамазанова Д. Б. (2006). “Сибирско-татарские диалекты и говоры татарского языка”. Материалы IX Всероссийской научно-практической конференции «Сулеймановские чтения — 2006». Тюмень: 89-90.
7. Ниязова Г. Н. (2007). “Генетические пласты лексики материальной культуры тоболо-иртышского диалекта сибирских татар”. Вестн. Том. гос. университета. 2007. № 304.
8. Siberian Tatar- UNESCO
9. http://www.sonseslerduyulmadan.hacettepe.edu.tr/

Tài liệu

• Сагидуллин, МаксимИскер (2008). Фонетика и графика современного сибирскотатарского языка (bằng tiếng Nga). Тюмень. ISBN 9785875911293.
• Сагидуллин, МаксимТюменский дом печати (2014). Грамматика современного сибирскотатарского языка (bằng tiếng Nga). ISBN 9785875912368.
• Сагидуллин, МаксимМандр и Ка (2010). Русско–сибирскотатарский словарь / Урысца–сыбырца сүслек (bằng tiếng Nga). Тюмень. ISBN 5930204411.

Liên kết ngoài

• ЮНЕСКО Интерактивный Атлас языков мира, находящихся под угрозой исчезновения. Электронная версия: Siberian Tatar.
• Cтефанова Р. Т., Тюменский юридический институтLanguage and Literature № 12
• Словарь диалектов сибирских татар Lưu trữ 2016-03-15 tại Wayback Machine
• Диалектная ономастическая и апеллятивная лексика в основах фамилий сибирских татар
• С. М. Исхакова, Б. Ф. Валеев Проблемы возрождения национального языка сибирских татар Lưu trữ 2018-09-16 tại Wayback Machine
• Н. З. Гаджиева К вопросу о классификации тюркских языков и диалектов Lưu trữ 2018-09-16 tại Wayback Machine
• Н. З. Гаджиева Тюркские языки (Лингвистический энциклопедический словарь. — М., 1990 Lưu trữ 2018-10-16 tại Wayback Machine
• Смирнова Е. Ю. (Омск) Магия в традиционном мировоззрении: по материалам традиционной одежды сибирских татар Lưu trữ 2011-05-11 tại Wayback Machine
• Валеев Б. Ф. Об этнической принадлежности сибирских татар Lưu trữ 2009-06-20 tại Wayback Machine
• Сагидуллин М. А. Словарь тугумных наименований (генонимов) сибирских татар Lưu trữ 2009-02-06 tại Wayback Machine
• Сагидуллин М. А. Семантико-грамматические параллели крымскотатарского и сибирскотатарскиого языков Lưu trữ 2009-02-05 tại Wayback Machine
• Information about Siberian Tatar language
• “Научное наследие профессора Г. Х. Ахатова”. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2020.