Tiếng Dolgan

Tiếng Dolgan
Дулҕан, Dulğan, Һака, Haka
Sử dụng tại	Nga
Khu vực	Vùng Krasnoyarsk Huyện Taymyrsky Dolgano-Nenetsky
Tổng số người nói	1.100
Dân tộc	Người Dolgan
Phân loại	Turk Turk chung Xibia Bắc Xibia Tiếng Dolgan
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	dlg
Glottolog	dolg1241[1]
Phạm vi phân bố của tiếng Yakut (lam) và tiếng Dolgan (lục)
ELP	Dolgan

Tiếng Dolgan (Дулҕан, Һака) là một ngôn ngữ Turk được nói trên bán đảo Taymyr, Nga.^[2] Từ "Dolgan" có nghĩa là "bộ tộc sống ở trung lưu sông".^[2] Như đa số ngôn ngữ Turk khác, tiếng Dolgan là một ngôn ngữ chắp dính.

Ngôn ngữ này bị hạn chế trong một khu vực nhất định và đã suy giảm đáng kể trong những năm qua. Tính đến năm 2010, chỉ còn khoảng 1.050 người nói được tiếng Dolgan.^[3]

Âm vị học

Nguyên âm

	Trước		Sau
Đóng	i iː	y yː	ɯ ɯː	u uː
Giữa	e eː	ø øː	o oː
Mở			a aː

Phụ âm

		Đôi môi	Răng	Vòm	Ngạc mềm	Thanh hầu
Bật	vô thanh	p	t	c	k
	hữu thanh	b	d	ɟ	ɡ
Xát			s		ɣ	h
Tắc xát	vô thanh			tʃ
	hữu thanh			dʒ
Mũi		m	n	ɲ	ŋ
Lỏng			r
Tiếp cận			l	j

Nguồn: ^[4]

Phương ngữ

Tiếng Dolgan có ba phương ngữ với sự tương đồng lớn.^[5]

• Tây (ven vịnh Yenisei, Norilsk)
• Trung (Avam)
• Đông (Khatanga).

Chữ viết

Bảng chữ cái Kirin tiếng Dolgan:

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж
З з	И и	Й й	К к	Һ һ	Л л	М м	Н н
Ӈ ӈ	О о	Ө ө	П п	Р р	С с	Т т	У у
Ү ү	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ
Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Văn bản mẫu

Tiếng Dolgan: Uskuolaga üörenebin Dulğanlī kepsetebin Kār Tuogunan hir barıta habıllınna?

Tiếng Yakut: Oskuolaga üörenebin Saxalī kepsetebin Xār Tugunan sir bar(ı)ta sabılınna?

Bản dịch tiếng Việt: Tôi đang học ở trường Tôi nói tiếng Yakut/Dolgan Tuyết rơi Thứ gì đã bao phủ mặt đất?

Xem thêm

• Tiếng Yakut
• Người Dolgan

Tham khảo

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Dolgan”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. ^ “Dolgan language, pronunciation and language”. www.omniglot.com. Truy cập ngày 2 tháng 2 năm 2017.
3. “Dolgan”. Ethnologue. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2017.
4. Androsova, 1997, p.236
5. “Dolgan facts, information, pictures | Encyclopedia.com articles about Dolgan”. www.encyclopedia.com (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 4 năm 2017.

Thư mục

• Ager, Simon. (2011). Dolgan. Omniglot. Retrieved from http://www.omniglot.com/writing/ dolgan.htm.
• Dolgikh, B. O. (1963). Proiskhozhdenie Dolgan (Origin of the Dolgan). Trudy Instituta, Etnografii AN SSSR 84:92-141.
• Grachyova, Galina. (1990). Dolgan. In Collis, Dirmid R. F. (ed.), Arctic Languages: An Awakening, 112-114.
• Grenoble, Lenore A. and Lindsay J. Whaley. (2006). Saving Languages: An Introduction to Language Revitalization. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lewis, E. Glyn. (1971). Migration and Language in the USSR. The International Migration Review: The Impact of Migration on Language Maintenance and Language Shift, 5(2), 147-179.
• Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, and Charles D. Fennig (eds.). 2016. Ethnologue: Languages of the World, Nineteenth edition. Dallas, Texas: SIL International. Retrieved from http://www.ethnologue.com.
• Li, Yong-Sŏng. (2011). A study of Dolgan. (Altaic language series, 05.) Seoul: Seoul National University Press.
• Marek, Stachowski. (2010). Considerations on the system and the origins of terms for the cardinal points in the Dolgan language. Incontri Linguistici, 33, 233-243. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/pdf/3002797.pdf
• Marten, H.F., Rießler, M., Saarikivi, J., Toivanen, R. (2015). Cultural and Linguistic Minorities in the Russian Federation and the European Union: Comparative Studies on Equality and Diversity. Switzerland: Springer.
• Minahan, James B. (2014). Dolgan in Ethnic Groups of North, East, and Central Asia: An Encyclopedia. (63-67). Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC.
• Vahtre, Lauri. (1991). The Dolgans. The Red Book. Retrieved from https://www.eki.ee/books/ redbook/dolgans.shtml.

Đọc thêm

Wikipedia Tiếng Dolgan (thử nghiệm) tại Wikimedia Incubator

• Stachowski, M.: Dolganischer Wortschatz, Kraków 1993 (+ Dolganischer Wortschatz. Supplementband, Kraków 1998).
• Stachowski, M.: Dolganische Wortbildung, Kraków 1997.