Tiếng Pháp Louisiana

Tiếng Pháp Louisiana
français louisianais
Sử dụng tại	Louisiana và đông nam Texas
Tổng số người nói	150.000 tới 200.000
Phân loại	Ấn-Âu gốc Ý Rôman Tây Rôman Gaul-Rôman Oïl Tiếng Pháp Tiếng Pháp Mỹ Tiếng Pháp Louisiana
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	frc
Glottolog	caju1236  Tiếng Pháp Cajun[1] gulf1242  Tiếng Pháp Bờ biển vùng vịnh (Mississippi)[2]
Linguasphere	51-AAA-iie
Màu xanh biểu thị giáo xứ Louisiana nơi tiếng Pháp được nói từ năm 2011. Tổng cộng, 7% người nói tiếng Pháp Louisiana.
ELP	Cajun French

Tất cả các phương ngữ tiếng Pháp ở Louisiana theo điều tra dân số năm 2015, bao gồm cả tiếng Pháp Louisiana. Các giáo xứ được đánh dấu màu vàng là những giáo xứ có 4-10%, màu da cam 10%-15% và màu đỏ 15-20% dân số nói tiếng Pháp tại nhà

Tiếng Pháp Louisiana (Pháp: français de la Louisiane; Pháp Creole Louisiana: françé la lwizyàn) đề cập đến nhóm phương ngữ tiếng Pháp được nói theo truyền thống ở thuộc địa Hạ Louisiana. Cho đến ngày nay, tiếng Pháp Louisiana chủ yếu được sử dụng ở tiểu bang Louisiana của Hoa Kỳ, đặc biệt là tại các giáo xứ phía nam, mặc dù các nhóm thiểu số đáng kể cũng tồn tại ở đông nam Texas. Trong nhiều thế kỷ, ngôn ngữ này đã kết hợp một số từ có nguồn gốc châu Phi, Tây Ban Nha, châu Mỹ bản địa và tiếng Anh, đôi khi mang lại cho nó những đặc điểm ngôn ngữ chỉ có ở Louisiana,^[3][4][5][6] tiếng Pháp Louisiana khác với các phương ngữ tiếng Pháp được nói ở các khu vực khác ở các mức độ khác nhau, nhưng tiếng Pháp Louisiana có thể thông hiểu lẫn nhau với tất cả các phương ngữ khác và đặc biệt với các phương ngữ của Missouri, New England, Canada và tiếng Pháp tây bắc. Có một quan niệm sai lầm rằng không ai ở Louisiana nói hoặc viết tiếng Pháp chuẩn.^[7] Số liệu từ điều tra dân số Hoa Kỳ ghi nhận rằng khoảng 3,5% người Louisiana trên 5 tuổi được ghi nhận nói tiếng Pháp hoặc một loại creole dựa trên tiếng Pháp.^[8] Phân bố người nói là không đồng đều, tuy nhiên, với phần lớn cư trú ở khu vực trung nam được gọi là Acadiana. Một số giáo xứ Acadiana có dân số nói tiếng Pháp từ 10% trở lên, với một số ít được chọn (như Vermgroup, Evangeline và St. Martin) vượt quá 15%.

Ngôn ngữ được sử dụng bởi các dòng dân tộc và chủng tộc những người xác định là người Cajun hoặc người Creole Louisiana cũng như Chitimacha, Houma, Biloxi, Tunica, Choctaw, Acadia và Pháp.^[7][9] Vì những lý do này, cũng như ảnh hưởng tương đối nhỏ của tiếng Pháp Acadia đối với ngôn ngữ, nhãn tiếng Pháp Louisiana hoặc tiếng Pháp khu vực Louisiana thường được coi là chính xác và bao hàm hơn "tiếng Pháp Cajun" và được các nhà ngôn ngữ học và nhà nhân loại học ưa dùng.^{[10][11][12][13]} Tuy nhiên, "Tiếng Pháp Cajun" thường được sử dụng trong cuộc đàm thoại giáo dân và cư dân khác của Louisiana.^[14]

Lịch sử

Người Pháp bắt đầu chiếm Louisiana trong thế kỷ 18. Hầu hết những người thực dân này đến từ tỉnh Île-de-France. Năm 1755, 75% dân số Acadia sống ở Canada đã bị người Anh trục xuất. Sự kiện này được gọi là "Sự trục xuất lớn" (theo tiếng Pháp, le Grand Dérangement). Từ năm 1765 đến 1785, nhiều người lưu vong đã chuyển đến Louisiana, thiết lập văn hóa và ngôn ngữ của họ ở đó. Họ được gọi là người Cajun.

Người Pháp tiếp tục di cư đến Louisiana cho đến thế kỷ 19. Nhóm người nhập cư Pháp ngữ này liên kết với hậu duệ của người Pháp được thành lập trước đây trong khu vực là kết quả của sự trục xuất lớn, tạo ra sự hợp nhất phương ngữ, văn hóa và truyền thống mà phương ngữ Cajun hiện tại của tiếng Pháp nổi lên như là sản phẩm cuối cùng. Sau nhiều năm, phương ngữ Cajun được xác lập như ngôn ngữ của nhiều giáo xứ (tên gọi cho các khu vực pháp lý tương đương với các quận tại hầu hết các bang Bắc Mỹ) của Louisiana. Phương ngữ này không chỉ được nói bởi người Cajun, mà còn bởi các nhóm dân tộc khác.

Ngữ pháp

Mặc dù có nhiều thời gian để tiếng Pháp Louisiana phân kỳ, cốt lõi ngữ pháp cơ bản của ngôn ngữ vẫn tương tự hoặc giống với tiếng Pháp chuẩn.^[15] Mặc dù vậy, có thể dự đoán rằng ngôn ngữ sẽ bắt đầu phân kỳ do ảnh hưởng khác nhau của các ngôn ngữ lân cận, thay đổi nhân khẩu học bằng tiếng Pháp và cơ hội giáo dục không ổn định. Hơn nữa, tiếng Pháp Louisiana thiếu cơ quan quản lý chính thức không giống như tiếng Pháp chuẩn hoặc tiếng Pháp Quebec để tham gia chuẩn hóa ngôn ngữ.

Xem thêm

• Creole Louisiana
• Tiếng Pháp Acadia
• Tiếng Pháp Missouri
• Tiếng Pháp New England
• Tiếng Pháp Mỹ

Tham khảo

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Tiếng Pháp Cajun”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Tiếng Pháp Bờ biển vùng vịnh”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
3. Carl A. Brasseaux, French, Cajun, Creole, Houma: A Primer on Francophone Louisiana. Baton Rouge: LSU Press, 2005. Alcée Fortier. Louisiana Studies: Literature, Customs and Dialects, History and Education. New Orleans: Tulane University, 1894.
4. Thomas A. Klingler, Michael Picone and Albert Valdman. "The Lexicon of Louisiana French." French and Creole in Louisiana. Albert Valdman, ed. Springer, 1997. 145-170.
5. Christophe Landry. "Francophone Louisiana: more than Cajun." Louisiana Cultural Vistas 21(2), Summer 2010: 50-55.
6. Thomas A. Klingler. "Language labels and language use among Cajuns and Creoles in Louisiana." Ed. T. Sanchez and U. Horesh. Working papers in linguistics 9(2), 2003. 77–90.
7. ^ Valdman, Albert (2009). Dictionary of Louisiana French: As Spoken in Cajun, Creole, and American Indian Communities. University Press of Mississippi. ISBN 978-1604734034.
8. https://www.census.gov/hhes/socdemo/language/data/acs/TablesAFig5.xlsFor 1990 figures, see https://www.census.gov/hhes/socdemo/language/data/census/table4.txt
9. Three Local Tribes Await Federal Decision, ngày 8 tháng 12 năm 2007, Houma Today.
10. Neumann-Holzschuh, Ingrid (ngày 31 tháng 3 năm 2014). “Carrefour Louisiane”. Journal of Language Contact. 7 (1): 124–153. doi:10.1163/19552629-00701006. ISSN 1955-2629.
11. Klingler, Thomas A. (2009). “How much Acadian is there in Cajun?”. Trong Mathis-Mosen, Ursula; Beschof, Günter (biên tập). Acadians and Cajuns: The politics and culture of French minorities in North America. Innsbruck: Innsbruck University Press. tr. 91–103. ISBN 978-3902571939.
12. A., Klingler, Thomas (2003). If I could turn my tongue like that: the Creole language of Pointe Coupee Parish, Louisiana. Baton Rouge: Louisiana State University Press. ISBN 978-0807127797. OCLC 846496076.
13. Klingler, Thomas A. (2015). “Beyond Cajun: Toward an Expanded View of Regional French in Louisiana”. Trong Picone, Michael D.; Evans Davies, Catherine Evans Davies (biên tập). New Perspectives on Language Variety in the South: Historical and Contemporary Approaches. Tuscaloosa: The University of Alabama Press. tr. 627–640. ISBN 9783110196351.
14. Klingler, Thomas A. (2003). “Language labels and language use among Cajuns and Creoles in Louisiana”. University of Pennsylvania Working Papers in Linguistics. 9 (2).
15. O'Daigle, James (1984). A Dictionary of the Cajun Language. Ann Arbor, MI: Edwards Brothers, Inc.

Đọc thêm

• Malveaux, Vivian (2009). Living Creole and Speaking It Fluently. AuthorHouse.
• laFleur II, John; Costello, Brian (2013). Speaking In Tongues, Louisiana's Colonial French, Creole & Cajun Languages Tell Their Story. BookRix GmbH & Co. KG.
• Valdman, Albert; và đồng nghiệp (2009). Dictionary of Louisiana French: As spoken in Cajun, Creole and American Indian communities. University Press of Mississippi.
• Picone, Michael D. (1997). “Enclave Dialect Contradiction:German words”. American Speech. 72: 117–153. doi:10.2307/455786. JSTOR 455786.
• Từ điển tiếng Pháp Cajun và Phrasebook của Clint Bruce và Jennifer Gipson ISBN 0-7818-0915-0. Sách Hippocrene Inc.
• Tonnerre mes chiens! Một thuật ngữ của các nhân vật nói tiếng Louisiana bởi Amanda LaFleur ISBN 0-9670838-9-3. Nhà xuất bản Renouveau.
• Một từ điển của ngôn ngữ Cajun của Rev. Ths. Jules O. Daigle, MA, STL ISBN 0-9614245-3-2. Ấn phẩm Swallow, Inc.
• Cajun tự chế bởi Rev. Ths. Jules O. Daigle, MA, STL ISBN 0-9614245-4-0. Ấn phẩm Swallow, Inc.
• Sự thay đổi ngôn ngữ ở vùng ven biển ven biển Louisiana của Kevin J. Rottet ISBN 0-8204-4980-6. Peter Lang xuất bản, Inc.
• Trò chuyện tiếng Pháp Cajun I của Harry Jannise và Randall P. Whatley ISBN 0-88289-316-5. Báo chí Chicot.
• Từ điển Louisiana tiếng Pháp như được nói ở Cajun, Creole, và Cộng đồng người Mỹ da đỏ, biên tập viên cao cấp Albert Valdman. ISBN 978-1-60473-403-4 Mã số   980-1-60473-403-4 Jackson: Nhà xuất bản Đại học Mississippi, 2010.

Liên kết ngoài

• Hội đồng phát triển tiếng Pháp tại Louisiana (CODOFIL)
• Allons! Lưu trữ 2013-07-24 tại Wayback Machine Giới thiệu về tiếng Pháp Louisiana Lưu trữ 2013-07-24 tại Wayback Machine
• Tiếng Pháp Thung lũng sông Cane
• Cajun French - Le français cajun, LSU
• Creole Poems
• Centenary University Bibliothèque Tintamarre Texts in Louisiana French
• Télé-Louisiane
• Le bijou sur le Bayou Teche
• La Base de données lexicographiques de la Louisiane Lưu trữ 2007-01-26 tại Wayback Machine
• Cajun language websites
• Terrebonne Parish French Online!
• Cajun French Virtual Table Francaise
• Cajun French Virtual Table Française Lưu trữ 2020-10-10 tại Wayback Machine