David Lynch
David Lynch | |
|---|---|
.jpg) Lynch vào tháng 4 năm 2009 | |
| Sinh | David Keith Lynch 20 tháng 1, 1946 Missoula, Montana, Mỹ |
| Mất | 15 tháng 1, 2025 (78 tuổi) Los Angeles, California, Mỹ |
| Tên khác | Judas Booth |
| Nghề nghiệp | Nhà làm phim |
| Năm hoạt động | 1967–2025 |
| Phối ngẫu |
|
| Con cái | 4, bao gồm Jennifer |
| Website | www |
David Keith Lynch (20 tháng 1 năm 1946 – 15 tháng 1 năm 2025)[1][2][3][4][5] là một nam nhà làm phim, họa sĩ kiêm nhạc sĩ người Mỹ. Được đánh giá là một trong những nhà làm phim Hollywood vĩ đại nhất trong thế hệ của mình, ông nổi tiếng nhờ những bộ phim mang phong cách siêu thực, độc đáo, với những yếu tố kỳ ảo và bạo lực trong những tác phẩm của ông thường khiến người xem cảm thấy "ghê rợn, bị xúc phạm hoặc bối rối".[6]
Sinh ra trong gia đình tầng lớp trung lưu tại Missoula, Montana, Lynch chu du khắp Hoa Kỳ khi còn nhỏ, trước khi theo học mỹ thuật tại Học viện Nghệ thuật Pennsylvania ở Philadelphia, nơi ông bắt đầu sản xuất những thước phim ngắn đầu tiên. Ông chuyển tới Los Angeles và sản xuất bộ phim dài đầu tiên, Eraserhead (1977). Sau khi tác phẩm siêu thực kinh dị này tạo tiếng vang trong cộng đồng phim đêm khuya, Lynch đạo diễn bộ phim tiểu sử về Joseph Merrick mang tên The Elephant Man (1980) mang về thành công lớn. Ông được De Laurentiis Entertainment Group chiêu mộ và thực hiện thêm hai bộ phim: khoa học viễn tưởng Dune (1984), gặp thất bại về doanh thu và chuyên môn; và Blue Velvet (1986) gây nhiều tranh cãi nhưng được giới phê bình đánh giá tốt.
Tiếp đó, Lynch tạo dựng loạt chương trình truyền hình cùng Mark Frost, bao gồm chương trình nổi tiếng Twin Peaks (1990–1991; 2017); phim tiếp nối Twin Peaks: Fire Walk with Me (1992); phim đồng hành Wild at Heart (1990) và phim gia đình The Straight Story (1999). Tập trung vào chủ đề siêu thực, ông liên tiếp phát hành ba bộ phim xoay quanh nội dung về "logic giấc mơ" và cách dẫn chuyện độc đáo: phim tâm lý ly kỳ Lost Highway (1997), phim neo-noir Mulholland Drive (2001) và phim kỳ bí Inland Empire (2006). Ông còn sản xuất nhiều chương trình lấy Internet làm trọng tâm, như phim hoạt hình DumbLand (2002) và phim hài kịch tình huống Rabbits (2002).
Ông đã phát hành 2 album đơn ca—Crazy Clown Time (2011) và The Big Dream (2013)—cùng âm nhạc trong nhiều bộ phim như "Ghost of Love" trong Inland Empire. Ông thành lập Quỹ David Lynch để hưởng ứng cho chương trình dạy Thiền học tại nhiều trường học; viết hai quyển sách—Images (1994) và Catching the Big Fish (2006); và đạo diễn nhiều video âm nhạc cùng quảng cáo.
Ông đã giành ba đề cử giải Oscar, bao gồm hai đề cử dành cho Đạo diễn xuất sắc nhất.[7] Ông đã hai lần thắng giải César cho phim nước ngoài hay nhất, giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes, giải Sư tử vàng cho Thành tựu trọn đời vào năm 2006 tại Liên hoan phim Venice và giải Oscar danh dự vào năm 2019. Chính phủ Pháp vinh danh ông bằng Bắc đẩu bội tinh, là huân chương cao quý nhất của Nhà nước Pháp, với danh hiệu "Hiệp sĩ" năm 2002 và "Sĩ quan" năm 2007.[8] Blue Velvet và Mulholland Drive được xem là những bộ phim vĩ đại nhất theo từng thập niên.[9][10] The Guardian gọi Lynch là "đạo diễn quan trọng nhất của kỷ nguyên này".[11]
Danh sách đĩa nhạc
[sửa | sửa mã nguồn]- Album phòng thu
- Crazy Clown Time (2011)
- The Big Dream (2013)
- Album hợp tác
- Lux Vivens (với Jocelyn Montgomery) (1998)
- BlueBOB (với John Neff) (2001)
- Polish Night Music (với Marek Zebrowski) (2008)
Sự nghiệp điện ảnh
[sửa | sửa mã nguồn]Phim
[sửa | sửa mã nguồn]| Năm | Phim | Oscar | BAFTA | Quả cầu vàng | Liên hoan phim Cannes | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Đề cử | Thắng | Đề cử | Thắng | Đề cử | Thắng | Đề cử | Thắng | ||
| 1977 | Eraserhead | ||||||||
| 1980 | The Elephant Man | 8 | 7 | 3 | 4 | ||||
| 1984 | Dune | 1 | |||||||
| 1986 | Blue Velvet | 1 | 2 | ||||||
| 1990 | Wild at Heart | 1 | 1 | 1 | Cành cọ vàng | Cành cọ vàng | |||
| 1992 | Twin Peaks: Fire Walk with Me | Cành cọ vàng | |||||||
| 1997 | Lost Highway | ||||||||
| 1999 | The Straight Story | 1 | 2 | Cành cọ vàng | |||||
| 2001 | Mulholland Drive | 1 | 2 | 1 | 4 | Cành cọ vàng | Đạo diễn xuất sắc nhất | ||
| 2006 | Inland Empire | ||||||||
Phim ngắn
[sửa | sửa mã nguồn]| Năm | Phim | DVD | Blu-ray |
|---|---|---|---|
| 1966 | Six Men Getting Sick | The Short Films of David Lynch & The Lime Green Set | Eraserhead |
| 1967 | Absurd Encounter with Fear | The Lime Green Set | |
| 1967 | Fictitious Anacin Commercial | The Lime Green Set | |
| 1968 | The Alphabet | The Short Films of David Lynch & The Lime Green Set | Eraserhead |
| 1970 | The Grandmother | The Short Films of David Lynch & The Lime Green Set | Eraserhead & Wild at Heart |
| 1974 | The Amputee | The Short Films of David Lynch & The Lime Green Set | Eraserhead |
| 1988 | The Cowboy and the Frenchman | The Short Films of David Lynch & The Lime Green Set | |
| 1990 | Industrial Symphony No. 1 | The Lime Green Set | |
| 1995 | Premonition Following An Evil Deed | The Short Films of David Lynch & The Lime Green Set | Eraserhead & Wild at Heart |
| 2002 | Darkened Room | Dynamic 1 | Lost Highway |
| 2002 | Dumbland (8 films) | Dumbland & The Lime Green Set | Wild at Heart |
| 2002 | Out Yonder (3 films) | Dynamic 1 (part 1) & The Lime Green Set (part 2 & 3) | Lost Highway (part 1) |
| 2002 | Rabbits (4 films) | The Lime Green Set | |
| 2007 | Ballerina | Inland Empire | |
| 2007 | Absurda | The Lime Green Set | |
| 2007 | Boat | Dynamic 1 | Lost Highway |
| 2007 | Bug Crawls | Dynamic 1 | Lost Highway |
| 2007 | Industrial Soundscape | Dynamic 1 | Lost Highway |
| 2007 | Blue Green | Lynch | |
| 2009 | Dream#7 | ||
| 2010 | Lady Blue Shanghai | ||
| 2011 | The 3 Rs | ||
| 2013 | Idem Paris |
Chương trình truyền hình
[sửa | sửa mã nguồn]| Năm | Tựa đề | Nhân vật | Tập |
|---|---|---|---|
| 1990–1991, 2017 | Twin Peaks | Gordon Cole | 30 |
| 1992 | On the Air | 7 | |
| 1993 | Hotel Room | 3 | |
| 2010-2013 | The Cleveland Show | Gus | 19 |
| 2012 | Louie | Jack Dall | 3 |
Video âm nhạc
[sửa | sửa mã nguồn]| Năm | Bài hát | Nhạc sĩ |
|---|---|---|
| 1982 | "I Predict" | Sparks |
| 1990 | "Wicked Game" (phiên bản điện ảnh) | Chris Isaak |
| 1992 | "A Real Indication" | Angelo Badalamenti |
| 1995 | "Longing" | X Japan |
| 1999 | "Thank You Judge" | BlueBob |
| 2009 | "Shot in the Back of the Head" | Moby |
| 2010 | "I Touch a Red Button Man" | Interpol |
| 2011 | "Crazy Clown Time" | David Lynch |
| 2013 | "Came Back Haunted" | Nine Inch Nails |
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Quế Chi (17 tháng 1 năm 2025). “'Bậc thầy phim siêu thực' David Lynch qua đời”. VnExpress. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 1 năm 2025. Truy cập ngày 17 tháng 1 năm 2025.
- ^ Quốc Minh (17 tháng 1 năm 2025). “Đạo diễn huyền thoại David Lynch qua đời”. Znews. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 1 năm 2025. Truy cập ngày 17 tháng 1 năm 2025.
- ^ Tô Cường (18 tháng 1 năm 2025). “Hollywood vĩnh biệt David Lynch, kẻ mộng mơ vĩ đại của màn bạc”. Báo Tuổi Trẻ. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 1 năm 2025. Truy cập ngày 18 tháng 1 năm 2025.
- ^ Shafer, Ellise (16 tháng 1 năm 2025). “Steven Spielberg Honors David Lynch as Hollywood Mourns a Film Icon: 'The World Is Going to Miss Such an Original and Unique Voice'”. Variety (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 1 năm 2025. Truy cập ngày 16 tháng 1 năm 2025.
- ^ Pedersen, Erik; D'Alessandro, Anthony (16 tháng 1 năm 2025). “David Lynch Dies: 'Twin Peaks', 'Blue Velvet', 'Elephant Man' & 'Eraserhead' Visionary Was 78”. Deadline Hollywood (bằng tiếng Anh). Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 1 năm 2025. Truy cập ngày 16 tháng 1 năm 2025.
- ^ Lynch & Rodley 2005, tr. 245
- ^ charitybuzz (2012). “Have 3-Time Academy Award-Nominated Filmmaker David Lynch Review Your Screenplay in LA”. charitybuzz. Charitybuzz Inc. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 8 năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 8 năm 2012.
- ^ “The Police Knighted In France: Filmmaker David Lynch Promoted to Officer in France's Legion of Honor”. CBS News Online. ngày 1 tháng 10 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 29 tháng 11 năm 2010.
- ^ “David Lynch's Acclaimed Films”. They Shoot Pictures, Don't They. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 8 năm 2016. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2016.
- ^ “Film Critics Pick the Best Movies of the Decade”. Metacritic. ngày 3 tháng 1 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 8 năm 2017. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2016.
- ^ “40 best directors”. London: The Guardian Online. 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 7 năm 2007. Truy cập ngày 29 tháng 11 năm 2010.
Thư mục
[sửa | sửa mã nguồn]- Le Blanc, Michelle and Odell, Colin (2000). David Lynch. Harpenden, Hertfordshire: Pocket Essentials. ISBN 1-903047-06-4.
- Lynch, David and Rodley, Chris (2005). Lynch on Lynch (revised edition). New York: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-22018-2.* David Lynch: The Art of the Real Lưu trữ 2019-02-06 tại Wayback Machine, the website of a 2012 Berlin conference on the artistic work of David Lynch with all lectures in text form.
- David Lynch: The Unified Field by Robert Cozzolino with Alethea Rockwell (Pennsylvania Academy of the Fine Arts, Philadelphia and the University of California Press, 2014 ISBN 9780520283961).
- David Lynch: Interviews, a collection of interviews with Lynch from 1977 to 2008, edited by Richard A. Barney for the series Conversations with Filmmakers (University Press of Mississippi, 2009, ISBN 978-1-60473-237-5 [paperback], ISBN 978-1604732368 [hardback]). This volume covers topics that include Lynch's filmmaking, furniture design, painting, and music career.
- The Passion of David Lynch: Wild at Heart in Hollywood by Martha Nochimson (University of Texas Press, 1997, ISBN 0-292-75565-1).
- The Complete Lynch by David Hughes (Virgin Virgin, 2002, ISBN 0-7535-0598-3).
- Weirdsville U.S.A.: The Obsessive Universe of David Lynch by Paul A. Woods (Plexus Publishing. UK, Reprint edition, 2000, ISBN 0-85965-291-2).
- David Lynch (Twayne's Filmmakers Series) by Kenneth C. Kaleta (Twayne Publishers, 1992, ISBN 0-8057-9323-2).
- Pervert in the Pulpit: Morality in the Works of David Lynch by Jeff Johnson (McFarland & Company, 2004, ISBN 0-7864-1753-6).
- Catching the Big Fish: Meditation, Consciousness, and Creativity by David Lynch (Jeremy P. Tarcher, 2006, ISBN 978-1-58542-540-2 / 978–1585425402).
- Snowmen by David Lynch (Foundation Cartier pour l'art contemporain, Paris, 2008, ISBN 978-3-86521-467-6).
- David Lynch: Beautiful Dark by Greg Olson (Scarecrow Press, 2008, ISBN 0-8108-5917-3).
- The Film Paintings of David Lynch: Challenging Film Theory by Allister Mactaggart (Intellect, 2010, ISBN 978-1-84150-332-5).
- Interpretazione tra mondi. Il pensiero figurale di David Lynch by Pierluigi Basso Fossali (Edizioni ETS, Pisa, 2008, ISBN 88-467-1671-X, 9788846716712).
- David Lynch ed. by Paolo Bertetto (Marsilio, Venezia, 2008, ISBN 88-317-9393-4, 9788831793933).
- David Lynch – Un cinéma du maléfique, by Enrique Seknadje, Editions Camion Noir, 2010. ISBN 978-2-35779-086-5.
- David Lynch in Theory Lưu trữ 2011-07-18 tại Wayback Machine, a collection of essays edited by Francois-Xavier Gleyzon (Charles University Press, 2010) ISBN 978-80-7308-317-5.
- David Lynch, 2nd Edition by Michel Chion (bfi Publishing, 2006, ISBN 978-1-84457-030-0).
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]
- Website chính thức (Yêu cầu Adobe Flash Player)
- David Lynch Foundation: Education: Transcendental Meditation
- David Lynch trên IMDb
- David Lynch tại Allmovie
- David Lynch tại Moviefone
- David Lynch tại Rotten Tomatoes
GIẢM
50%
GIẢM
31%
GIẢM
25%
GIẢM
47%
GIẢM
17%
