Tiếng Konkan

Tiếng Konkan
	कोंकणी, Konknni, ಕೊಂಕಣಿ, കൊംകണി
Phát âm	kõkɵɳi (chuẩn), kõkɳi (thông thường)
Sử dụng tại	Ấn Độ
Khu vực	Konkan, gồm các bang Goa, Karnataka, Maharashtra và một số nơi tại Kerala
Tổng số người nói	7,4 triệu (2007)
Phân loại	Ấn-Âu Ấn-Iran Ấn-Arya Vùng Nam Konkan Tiếng Konkan; ; ; ; ;
Hệ chữ viết	Chữ Devanagari (chính thức), chữ Latinh, chữ Kannada, chữ Malayalam và chữ Ả Rập
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại	Goa, Ấn Độ
Quy định bởi	Nhiều học viện và chính quyền Goa
Mã ngôn ngữ
ISO 639-2	kok
ISO 639-3	cả hai:; gom – Goan Konkani; knn – Mararashtra Konkani
	Phân bố của người bản ngữ tiếng Konkan tại Ấn Độ

Tiếng Konkan (chữ Devanagari: कोंकणी, Kōṅkaṇī, chữ Latinh: Konknni, koṅṇi, chữ Kannada: ಕೊಂಕಣಿ, konkaṇi, chữ Malayalam: കൊങ്കണി, konkaṇi) là một ngôn ngữ thuộc nhóm Ấn-Arya của Ngữ hệ Ấn-Âu. Ngôn ngữ này được nói tại vùng ven biển phía tây Ấn Độ và có hơn 7 triệu người sử dụng. Tiếng Konkan là ngôn ngữ chính thức của bang Goa và là ngôn ngữ thiểu số ở các bang Karnataka và Kerala. Ngôn ngữ này cũng là một trong 22 ngôn ngữ được công nhận theo Hiến pháp Ấn Độ.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi Ấn Độ độc lập và sau đó là kiểm soát Goa năm 1961. Goa trở thành một lãnh thổ liên bang của nước này. Tuy nhiên, sự tái cấu trúc của nhà nước theo ranh giới ngôn ngữ và sự gia tăng những lời kêu gọi từ bang Maharashtra cũng như của người Marathi ở Goa để sáp nhập Goa vào Maharashtra, một cuộc tranh luận kịch liệt đã diễn ra ở Goa. Các tranh luận chính liên quan đến tình trạng của tiếng Konkan như một ngôn ngữ độc lập và tương lại của Goa là một phần của Maharashtra hay sẽ tách riêng. Một cuộc trưng cầu dân ý đã ngăn Goa đọc lập vào năm 1967 ^[5].Tuy nhiên, tiếng Anh, tiếng Hindi và tiếng Marithi tiếp tục được ưu tiên trong giao tiếp chính thức trong khi tiếng Konkan chỉ là phụ. Vào năm 1987, sau một số vụ bạo lực, tiếng Konkan mới trở thành một ngôn ngữ chính thức của bang Goa ^[6].

Chữ viết[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Konkan có thể được viết bằng 5 hệ chữ viết: chữ Devanagari, chữ Latinh, chữ Kannada, chữ Malayalam và chữ Ba Tư-Ả Rập. Trong số đó chữ cái Latinh hầu như chắc chắn là lâu đời nhất bắt đầu từ thế kỷ 16. Việc sử dụng chữ Devanagari, chữ viết chính thức ngày nay được bắt đầu vào năm 1678^[7].

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ Chữ Devanagari đã được công bố làm chữ viết chính thức.
^ chữ Latinh không được ủy thác làm bộ chữ viết chính thức theo luật. Tuy nhiên, chính quyền bang Goa có ra một quy định cho phép dùng chữ cái Latinh trong giao tiếp chính thức.
^ Việc sử dụng chữ Kannada cũng không được ủy thác trong văn bản luật hay sắc lệnh. Tuy vậy, ở bang Karnataka, người ta có thể dạy tiếng Konkan bằng chữ Kannada thay cho chữ Devanagari.
^ “The Goa Daman and Diu Official Language Act” (PDF). Government of India. Truy cập ngày 5 tháng 3 năm 2010.
^ Goanews — By Sandesh Prabhudesai
^ “Goanet Reader: Puzzle wrapped in an enigma, understanding Konkani in Goa”. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2011.
^ Mother Tongue blues