Danh sách 100 phim hay nhất của Viện phim Mỹ

Danh sách của Viện phim Mỹ
100 phim	1998
100 ngôi sao điện ảnh	1999
100 phim hài	2000
100 phim giật gân	2001
100 phim lãng mạn	2002
100 anh hùng và kẻ phản diện	2003
100 ca khúc	2004
100 câu thoại	2005
100 năm nhạc phim	2005
100 phim truyền cảm hứng	2006
100 năm phim ca nhạc	2006
100 phim (cập nhật)	2007
10 phim của 10 thể loại	2008
Giải thưởng khác
Giải Thành tựu trọn đời	từ 1973

Danh sách 100 phim hay nhất của Viện phim Mỹ (tiếng Anh: AFI’s 100 Years...100 Movies) là danh sách 100 bộ phim Mỹ được coi là hay nhất của nền điện ảnh nước này trong vòng 100 năm qua do Viện phim Mỹ (American Film Institute, viết tắt là AFI) đưa ra năm 1998 nhân kỉ niệm 100 năm ra đời của điện ảnh. Danh sách này được lập ra sau quá trình bầu chọn từ danh sách đề cử gồm 400 bộ phim do một ban giám khảo với hơn 1500 nghệ sĩ điện ảnh (bao gồm các đạo diễn, biên kịch, diễn viên, biên tập viên, nhà quay phim), các nhà phê bình phim, các nhà nghiên cứu lịch sử điện ảnh và cả các nhà lãnh đạo của nền công nghiệp điện ảnh Hoa Kỳ.

Ngày 18 tháng 1 năm 2007, nhân dịp kỉ niệm 10 năm ngày ra đời bản danh sách, một phiên bản mới cập nhật với sự phát triển của điện ảnh đã được đưa ra và dự kiến cứ 10 năm bản danh sách sẽ được bầu mới một lần.

Tiêu chuẩn đề cử và bầu chọn

Để giới hạn danh sách đề cử và thuận lợi cho việc bầu chọn, AFI đưa ra một số tiêu chí nhất định cho các bộ phim trong danh sách, đó là:

Phim điện ảnh dài (Feature-length): Phim phải dài ít nhất 40 phút.
Phim Mỹ: Phim phải sử dụng tiếng Anh và có phần lớn các yếu tố sáng tạo và sản xuất đến từ Hoa Kỳ.
Phim được giới phê bình đánh giá cao: Có các bài phê bình khen ngợi chính thức trên báo chí, truyền hình hoặc các phương tiện truyền thông khác.
Phim giành giải thưởng quan trọng: Được ghi nhận bằng các giải thưởng điện ảnh hoặc giải cao tại các liên hoan phim lớn.
Phim được công chúng đón nhận: Xét trên doanh thu từ tiền vé, từ việc phát trên truyền hình và doanh thu từ việc bán, cho thuê DVD hoặc VHS.
Phim có dấu ấn quan trọng trong lịch sử điện ảnh: Có những đột phá quan trọng góp phần phát triển nghệ thuật điện ảnh như cách mạng về dàn dựng, kỹ xảo, kỹ thuật quay và các lĩnh vực khác.
Phim có ảnh hưởng văn hóa lớn: Có ảnh hưởng văn hóa sâu sắc đến xã hội Mỹ.

Danh sách

TT	Tác phẩm (Danh sách 1998)	Năm	Đạo diễn	Tác phẩm (Danh sách 2007)	Năm	Đạo diễn
1.	Công dân Kane (Citizen Kane)	1941	Orson Welles	Công dân Kane (Citizen Kane)	1941	Orson Welles
2.	Casablanca	1942	Michael Curtiz	Bố già (The Godfather)	1972	Francis Ford Coppola
3.	Bố già (The Godfather)	1972	Francis Ford Coppola	Casablanca	1942	Michael Curtiz
4.	Cuốn theo chiều gió (Gone with the Wind)	1939	Victor Fleming	Raging Bull	1980	Martin Scorsese
5.	Lawrence of Arabia	1962	David Lean	Singin' in the Rain	1952	Gene Kelly Stanley Donen
6.	The Wizard of Oz	1939	Victor Fleming	Cuốn theo chiều gió (Gone with the Wind)	1939	Victor Fleming
7.	The Graduate	1967	Mike Nichols	Lawrence xứ Ả Rập (Lawrence of Arabia)	1962	David Lean
8.	On the Waterfront	1954	Elia Kazan	Bản danh sách của Schindler (Schindler's List)	1993	Steven Spielberg
9.	Bản danh sách của Schindler (Schindler's List)	1993	Steven Spielberg	Vertigo	1958	Alfred Hitchcock
10.	Singin' in the Rain	1952	Gene Kelly Stanley Donen	The Wizard of Oz	1939	Victor Fleming
11.	It's a Wonderful Life	1946	Frank Capra	City Lights	1931	Charlie Chaplin
12.	Sunset Boulevard	1950	Billy Wilder	The Searchers	1956	John Ford
13.	The Bridge on the River Kwai	1957	David Lean	Chiến tranh giữa các vì sao (Star Wars)	1977	George Lucas
14.	Some Like It Hot	1959	Billy Wilder	Psycho	1960	Alfred Hitchcock
15.	Chiến tranh giữa các vì sao (Star Wars)	1977	George Lucas	2001: A Space Odyssey	1968	Stanley Kubrick
16.	All About Eve	1950	Joseph L. Mankiewicz	Sunset Boulevard	1950	Billy Wilder
17.	The African Queen	1951	John Huston	The Graduate	1967	Mike Nichols
18.	Psycho	1960	Alfred Hitchcock	The General	1926	Buster Keaton Clyde Bruckman
19.	Chinatown	1974	Roman Polanski	On the Waterfront	1954	Elia Kazan
20.	Bay trên tổ chim cúc cu One Flew Over the Cuckoo's Nest	1975	Miloš Forman	It's a Wonderful Life	1946	Frank Capra
21.	Chùm nho giận dữ (The Grapes of Wrath)	1940	John Ford	Chinatown	1974	Roman Polanski
22.	2001: A Space Odyssey	1968	Stanley Kubrick	Some Like It Hot	1959	Billy Wilder
23.	The Maltese Falcon	1941	John Huston	Chùm nho giận dữ (The Grapes of Wrath)	1940	John Ford
24.	Raging Bull	1980	Martin Scorsese	E.T. người ngoài hành tinh (E.T. the Extra-Terrestrial)	1982	Steven Spielberg
25.	E.T. người ngoài hành tinh (E.T. the Extra-Terrestrial)	1982	Steven Spielberg	Giết con chim nhại (To Kill a Mockingbird)	1962	Robert Mulligan
26.	Dr. Strangelove	1964	Stanley Kubrick	Mr. Smith Goes to Washington	1939	Frank Capra
27.	Bonnie and Clyde	1967	Arthur Penn	High Noon	1952	Fred Zinnemann
28.	Apocalypse Now	1979	Francis Ford Coppola	All About Eve	1950	Joseph L. Mankiewicz
29.	Mr. Smith Goes to Washington	1939	Frank Capra	Double Indemnity	1944	Billy Wilder
30.	The Treasure of the Sierra Madre	1948	John Huston	Apocalypse Now	1979	Francis Ford Coppola
31.	Annie Hall	1977	Woody Allen	The Maltese Falcon	1941	John Huston
32.	Bố già phần II (The Godfather part II)	1974	Francis Ford Coppola	Bố già phần II (The Godfather part II)	1974	Francis Ford Coppola
33.	High Noon	1952	Fred Zinnemann	Bay trên tổ chim cúc cu One Flew Over the Cuckoo's Nest	1975	Miloš Forman
34.	Giết con chim nhại (To Kill a Mockingbird)	1962	Robert Mulligan	Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn (Snow White and the Seven Dwarfs)	1937	Walt Disney (Sản xuất)
35.	It Happened One Night	1934	Frank Capra	Annie Hall	1977	Woody Allen
36.	Chàng cao bồi nửa đêm (Midnight Cowboy)	1969	John Schlesinger	The Bridge on the River Kwai	1957	David Lean
37.	The Best Years of Our Lives	1946	William Wyler	The Best Years of Our Lives	1946	William Wyler
38.	Double Indemnity	1944	Billy Wilder	The Treasure of the Sierra Madre	1948	John Huston
39.	Bác sĩ Zhivago (Doctor Zhivago)	1965	David Lean	Dr. Strangelove	1964	Stanley Kubrick
40.	North by Northwest	1959	Alfred Hitchcock	Giai điệu hạnh phúc (The Sound of Music)	1965	Robert Wise
41.	Câu chuyện phía Tây (West Side Story)	1961	Jerome Robbins Robert Wise	King Kong	1933	Merian C. Cooper Ernest B. Schoedsack
42.	Rear Window	1954	Alfred Hitchcock	Bonnie and Clyde	1967	Arthur Penn
43.	King Kong	1933	Merian C. Cooper Ernest B. Schoedsack	Chàng cao bồi nửa đêm (Midnight Cowboy)	1969	John Schlesinger
44.	The Birth of a Nation	1915	D. W. Griffith	The Philadelphia Story	1940	George Cukor
45.	Chuyến tàu mang tên dục vọng (A Streetcar Named Desire)	1951	Elia Kazan	Shane	1953	George Stevens
46.	A Clockwork Orange	1971	Stanley Kubrick	It Happened One Night	1934	Frank Capra
47.	Taxi Driver	1976	Martin Scorsese	Chuyến tàu mang tên dục vọng (A Streetcar Named Desire)	1951	Elia Kazan
48.	Hàm cá mập (Jaws)	1975	Steven Spielberg	Rear Window	1954	Alfred Hitchcock
49.	Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn (Snow White and the Seven Dwarfs)	1937	Walt Disney (Sản xuất)	Intolerance	1916	D. W. Griffith
50.	Butch Cassidy and the Sundance Kid	1969	George Roy Hill	Chúa tể của những chiếc nhẫn: Hội bạn nhẫn (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring)	2001	Peter Jackson
51.	The Philadelphia Story	1940	George Cukor	Câu chuyện phía Tây (West Side Story)	1961	Jerome Robbins Robert Wise
52.	From Here to Eternity	1953	Fred Zinnemann	Taxi Driver	1976	Martin Scorsese
53.	Amadeus	1984	Miloš Forman	The Deer Hunter	1978	Michael Cimino
54.	All Quiet on the Western Front	1930	Lewis Milestone	MASH	1970	Robert Altman
55.	Giai điệu hạnh phúc (The Sound of Music)	1965	Robert Wise	North by Northwest	1959	Alfred Hitchcock
56.	MASH	1970	Robert Altman	Hàm cá mập (Jaws)	1975	Steven Spielberg
57.	The Third Man	1949	Carol Reed	Rocky	1976	John G. Avildsen
58.	Fantasia	1940	Walt Disney (Sản xuất)	The Gold Rush	1925	Charlie Chaplin
59.	Rebel Without a Cause	1955	Nicholas Ray	Nashville	1941	Robert Altman
60.	Raiders of the Lost Ark	1981	Steven Spielberg	Duck Soup	1933	Leo McCarey
61.	Vertigo	1958	Alfred Hitchcock	Sullivan's Travels	1941	Preston Sturges
62.	Tootsie	1982	Sydney Pollack	American Graffiti	1973	Georges Lucas
63.	Stagecoach	1939	John Ford	Cabaret	1972	Bob Fosse
64.	Close Encounters of the Third Kind	1977	Steven Spielberg	Network	1976	Sidney Lumet
65.	Sự im lặng của bầy cừu (The Silence of the Lambs)	1991	Jonathan Demme	The African Queen	1951	John Huston
66.	Network	1976	Sidney Lumet	Raiders of the Lost Ark	1981	Steven Spielberg
67.	The Manchurian Candidate	1962	John Frankenheimer	Who's Afraid of Virginia Woolf?	1966	Mike Nichols
68.	An American in Paris	1951	Vincente Minnelli	Không tha thứ (Unforgiven)	1992	Clint Eastwood
69.	Shane	1953	George Stevens	Tootsie	1982	Sydney Pollack
70.	The French Connection	1971	William Friedkin	A Clockwork Orange	1971	Stanley Kubrick
71.	Forrest Gump	1994	Robert Zemeckis	Giải cứu binh nhì Ryan (Saving Private Ryan)	1998	Steven Spielberg
72.	Ben-Hur	1959	William Wyler	The Shawshank Redemption	1994	Frank Darabont
73.	Đồi gió hú (Wuthering Heights)	1939	William Wyler	Butch Cassidy and the Sundance Kid	1969	George Roy Hill
74.	The Gold Rush	1925	Charlie Chaplin	Sự im lặng của bầy cừu (The Silence of the Lambs)	1991	Jonathan Demme
75.	Khiêu vũ với bầy sói (Dances with Wolves)	1990	Kevin Costner	In the Heat of the Night	1967	Norman Jewison
76.	City Lights	1931	Charlie Chaplin	Forrest Gump	1994	Robert Zemeckis
77.	American Graffiti	1973	Georges Lucas	All the President's Men	1976	Alan J. Pakula
78.	Rocky	1976	John G. Avildsen	Thời đại tân kỳ (Modern Times)	1936	Charlie Chaplin
79.	The Deer Hunter	1978	Michael Cimino	The Wild Bunch	1969	Sam Peckinpah
80.	The Wild Bunch	1969	Sam Peckinpah	The Apartment	1960	Billy Wilder
81.	Thời đại tân kỳ (Modern Times)	1936	Charlie Chaplin	Spartacus	1960	Stanley Kubrick
82.	Giant	1956	George Stevens	Sunrise: A Song of Two Humans	1927	F. W. Murnau
83.	Trung đội (Platoon)	1986	Oliver Stone	Titanic	1997	James Cameron
84.	Fargo	1996	Anh em nhà Coen	Easy Rider	1969	Dennis Hopper
85.	Duck Soup	1933	Leo McCarey	A Night at the Opera	1935	Sam Wood
86.	Mutiny on the Bounty	1935	Frank Lloyd	Trung đội (Platoon)	1986	Oliver Stone
87.	Frankenstein	1931	James Whale	12 Angry Men	1957	Sidney Lumet
88.	Easy Rider	1969	Dennis Hopper	Bringing Up Baby	1938	Howard Hawks
89.	Patton	1970	Franklin J. Schaffner	Giác quan thứ sáu (The Sixth Sense)	1999	M. Night Shyamalan
90.	The Jazz Singer	1927	Alan Crosland	Swing Time	1936	George Stevens
91.	My Fair Lady	1964	George Cukor	Sophie's Choice	1982	Alan J. Pakula
92.	A Place in the Sun	1951	George Stevens	Goodfellas	1990	Martin Scorsese
93.	The Apartment	1960	Billy Wilder	The French Connection	1971	William Friedkin
94.	Goodfellas	1990	Martin Scorsese	Pulp Fiction	1994	Quentin Tarantino
95.	Pulp Fiction	1994	Quentin Tarantino	The Last Picture Show	1971	Peter Bogdanovich
96.	The Searchers	1956	John Ford	Do the Right Thing	1989	Spike Lee
97.	Bringing Up Baby	1938	Howard Hawks	Blade Runner	1982	Ridley Scott
98.	Không dung thứ (Unforgiven)	1992	Clint Eastwood	Yankee Doodle Dandy	1942	Michael Curtiz
99.	Guess Who's Coming to Dinner	1967	Stanley Kramer	Câu chuyện đồ chơi (Toy Story)	1995	John Lasseter
100.	Yankee Doodle Dandy	1942	Michael Curtiz	Ben-Hur	1959	William Wyler

Chú thích:

Phim tăng hạng so với danh sách 1997

Phim giữ nguyên thứ hạng so với danh sách 1997

Phim tụt hạng so với danh sách 1997

Phim mới được đưa vào danh sách 2007

Phim bị loại khỏi danh sách 2007

Phim giành Giải Oscar cho phim hay nhất

So sánh giữa hai lần xếp hạng

Đã có 23 bộ phim của danh sách năm 1998 được thay thế. Trong số các phim còn lại, có 36 bộ phim tăng hạng và 38 bộ phim tụt hạng, bộ phim tăng hạng nhiều nhất là The Searchers (thêm 84 bậc, từ thứ 96 lên thứ 12), còn bộ phim tụt hạng nhiều nhất là The African Queen (tụt 48 bậc từ thứ 17 xuống thứ 65).
Có ba bộ phim không thay đổi vị trí trong cả hai lần xếp hạng là Công dân Kane (thứ 1), Bố già phần II (thứ 32) và The Best Years of Our Lives (thứ 37).
Bộ phim cổ nhất bị loại khỏi danh sách 2007 là The Birth of a Nation (1915, thứ 44) của đạo diễn D.W. Griffith, điều trùng hợp là bộ phim cổ nhất được thêm vào danh sách 2007 cũng là một tác phẩm của Griffith, Intolerance (1916, thứ 49). Bộ phim gần đây nhất bị loại khỏi danh sách 2007 là Fargo (1996). Bộ phim mới nhất được thêm vào danh sách là Chúa tể của những chiếc nhẫn: Hội bạn nhẫn của đạo diễn Peter Jackson (thực hiện năm 2001).
Bộ phim xếp hạng cao nhất năm 1998 bị loại khỏi danh sách là Bác sĩ Zhivago (1965, thứ 39). Bộ phim mới vào bảng xếp hạng 2007 xếp cao nhất là The General (1927, thứ 18).
Trong danh sách năm 1998, có 75 từng được đề cử Giải Oscar Phim hay nhất (33 phim giành giải). Số lượng đề cử của danh sách năm 2007 giảm còn 73 phim (30 phim giành giải).

Chỉ trích

Cũng giống như các giải thưởng điện ảnh lớn khác như Giải Oscar, bảng xếp hạng của AFI cũng không công khai danh sách những người tham gia bầu chọn và kết quả chi tiết của việc bầu chọn.

Việc xác định tiêu chí "phim Mỹ" của AFI đôi khi gặp phải sự chỉ trích từ báo giới. Ví dụ, bộ phim Lawrence of Arabia được đạo diễn bởi một người Anh và công chiếu lần đầu ở Luân Đôn, Anh nhưng vẫn được coi là phim Mỹ vì nó được sản xuất bởi một công dân Hoa Kỳ. Trường hợp tương tự là bộ phim The Third Man vốn được coi là phim Mỹ chỉ vì có giám đốc sản xuất và hai diễn viên chính là người Mỹ. Cả hai bộ phim này thậm chí còn đều nằm trong Danh sách 100 phim hay nhất của Viện phim Anh.

Ngày 26 tháng 6 năm 1998, nhà phê bình phim Jonathan Rosenbaum đã đăng trên tờ Chicago Reader một bài báo có tựa đề "List-o-Mania: Or, How I Stopped Worrying and Learned to Love American Movies" (Cơn sốt lập danh sách: Hay, làm thế nào để tôi ngừng lo lắng và học cách yêu các bộ phim Mỹ - chơi chữ từ tên bộ phim nổi tiếng của Stanley Kubrick Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb vốn cũng nằm trong danh sách của AFI)^[1]. Bài báo đã đưa ra một danh sách 100 phim mà Rosenbaum cho rằng AFI đã bỏ qua trong danh sách của họ, một điểm khác biệt nữa là danh sách trên báo Chicago Reader được xếp theo thứ tự bảng chữ cái vì theo Rosenbaum, việc so sánh các bộ phim hay này chẳng khác nào "xếp quả táo ở trên quả cam hoặc coi quả anh đào là hơn quả nho". Trong danh sách năm 2007, đã có 5 bộ phim trong danh sách của Rosenbaum được AFI chọn vào bảng xếp hạng mới.

Ngoài lề

Hiện tại, Steven Spielberg đang là đạo diễn có nhiều phim trong bảng xếp hạng AFI nhất với 5 phim: E.T. người ngoài hành tinh, Hàm cá mập, Raiders of the Lost Ark, Giải cứu binh nhì Ryan và Bản danh sách của Schindler. Trong danh sách 1998 Spielberg cũng có 5 bộ phim trong đó Close Encounters of the Third Kind đã được thay bằng Giải cứu binh nhì Ryan trong danh sách 2007. Có 3 đạo diễn có 4 phim trong danh sách là Alfred Hitchcock, Stanley Kubrick và Billy Wilder. Còn các đạo diễn có 3 phim là Frank Capra, Charles Chaplin, Francis Ford Coppola, John Huston và Martin Scorsese.
Hai nam diễn viên đóng vai chính ở nhiều phim có trong danh sách nhất là Robert De Niro và James Stewart đều với 5 phim. Faye Dunaway, Katharine Hepburn và Diane Keaton là các nữ diễn viên chính xuất hiện trong nhiều phim nhất với 3 phim mỗi người. Nếu tính vai phụ thì người có nhiều phim nhất là Robert Duvall với 6 phim Giết con chim nhại, MASH, Bố già, Bố già phần II, Network và Apocalypse Now.
Thập niên 1970 là thập niên có nhiều phim trong danh sách nhất với 20 phim. 3 năm có tới 4 phim lọt vào bảng xếp hạng là năm 1969 (Butch Cassidy and the Sundance Kid, Midnight Cowboy, Easy Rider, The Wild Bunch), 1976 (Network, Taxi Driver, Rocky, All the President's Men) và 1982 (E.T. người ngoài hành tinh, Tootsie, Blade Runner, Sophie's Choice).
Hai bộ phim hoạt hình duy nhất trong danh sách là Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn (1937) và Câu chuyện đồ chơi (1995) đều do hãng Walt Disney Pictures đầu tư.

Xem thêm

Tham khảo

^ Jonathan Rosenbaum, List-o-Mania: Or, How I Stopped Worrying and Learned to Love American Movies, Chicago Reader, 26 tháng 6 năm 1998

Liên kết ngoài

[1] Jonathan Rosenbaum, List-o-Mania: Or, How I Stopped Worrying and Learned to Love American Movies, Chicago Reader, 26 tháng 6 năm 1998

[1]