Nguyễn Khắc Phê

Nhà văn

Nguyễn Khắc Phê
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	26 tháng 4, 1939 (85 tuổi)
Nơi sinh	Hương Sơn, Hà Tĩnh
Nơi cư trú	Thành phố Huế
Giới tính	nam
Quốc tịch	Việt Nam
Đảng chính trị	Đảng Cộng sản Việt Nam
Nghề nghiệp	nhà văn
Gia đình
Cha	Nguyễn Khắc Niêm
Anh chị em	Nguyễn Khắc Viện (anh trai)
Lĩnh vực	văn học
Sự nghiệp văn học
Bút danh	Trung Sơn, Nguyễn Hoàng
Thể loại	tiểu thuyết, ký, phê bình
Tác phẩm	Đường giáp mặt trận (tiểu thuyết) Những cánh cửa đã mở (tiểu thuyết)
Giải thưởng	Danh sách
Giải thưởng
Giải thưởng Nhà nước 2012 Văn học Nghệ thuật
x • t • s

Nguyễn Khắc Phê (sinh năm 1939) là nhà văn Việt Nam, được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật vào năm 2012.

Tiểu sử

Nguyễn Khắc Phê (bút danh: Trung Sơn, Nguyễn Hoàng), sinh ngày 26 tháng 4 năm 1939. Quê quán: xã Sơn Hoà, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

Học hết cấp 2, Nguyễn Khắc Phê theo người anh ra Hà Nội kiếm sống, làm việc cho một tiệm ảnh bên hồ Hoàn Kiếm, đi bán sách dạo. Năm 1956, ông đăng ký vào học trường trung cấp giao thông - ngành cầu đường rồi làm cán bộ ngành giao thông vận tải trên các công trường cầu đường trong 15 năm.^[1] Thời gian này ông tham dự khoá 3 trường Bồi dưỡng viết văn trẻ (1969-1970).

Từ năm 1974, Nguyễn Khắc Phê chuyển về Hội Văn nghệ Quảng Bình rồi Bình Trị Thiên. Ông có nhiều năm làm Phó tổng biên tập, Tổng biên tập tạp chí Sông Hương, Phó chủ tịch Hội Văn nghệ Thừa Thiên – Huế. Chủ tịch Chi hội nhà văn Việt Nam tại Thừa Thiên – Huế.^[2]

Ông là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam; hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1977.

Hiện ông sống tại thành phố Huế.

Sự nghiệp

Năm 1955, Nguyễn Khắc Phê viết truyện ngắn đầu tiên; năm 1959, ông có bài ký đầu tiên "Những người đi tiên phong" đăng trên báo Văn học (nay là Báo Văn nghệ); Trong sự nghiệp sáng tác của mình, giao thông vận tải vẫn là mảng đề tài lớn của Nguyễn Khắc Phê. Đó là các tác phẩm: "Vì sự sống con đường" (Ký sự, 1968), "Đường qua làng Hạ" (tiểu thuyết, 1976), "Đường giáp mặt trận" (tiểu thuyết, 1976; tái bản 1985, 2011), "Chỗ đứng người kỹ sư" (tiểu thuyết, 1980, tái bản 2011), "Miền xa kêu gọi" (tiểu thuyết, 1985).^[3] Kế đó là các tập tiểu thuyết “Những cánh cửa đã mở” (1986, tái bản 2006, 2014); “Nếu được chết thay em” (1989); “Mười ngày và cả mười năm (1997, tái bản 2008); “Thập giá giữa rừng sâu” (2003); “Biết đâu địa ngục thiên đường” (2010, tái bản 2011)... đã làm nên một gia tài lớn của Nguyễn Khắc Phê.^[1]

Đến nay, Nguyễn Khắc Phê đã có 25 cuốn sách được xuất bản, 1.000 bài báo được in trên các báo, giành nhiều giải thưởng báo chí, văn học. Mới đây nhất, ông còn có thêm các quyển: Chuyện cũ nghĩ thêm - trò cười nên bớt (tạp văn - 2021); Những trang sách thức tỉnh con người (tuyển, 2022); Đường đời muôn nẻo (tạp bút, phê bình, 2023).^[4]

Năm 2012, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật với cụm tác phẩm: Đường giáp mặt trận (tiểu thuyết); Những cánh cửa đã mở (tiểu thuyết).^[5]

Tác phẩm chính

• Vì sự sống con đường (tập ký sự, 1968)
• Đường qua làng Hạ (tiểu thuyết, 1976)
• Đường giáp mặt trận (tiểu thuyết, 1976)
• Chỗ đứng người kỹ sư (tiểu thuyết, 1980)
• Miền xa kêu gọi (tiểu thuyết, 1985)
• Những cánh cửa đã mở (tiểu thuyết, 1986)
• Nếu được chết thay em (tiểu thuyết, 1989)
• Lê Văn Miến- người hoạ sĩ đầu tiên, người thầy đầu tiên (tập nghiên cứu, 1995)
• Những chặng đường từ Huế (tập phóng sự, bút ký, 1996)
• Nền móng của những tầng cao (tập ký sự, 1997)
• Đời hoa (tập tản văn, 1999)
• Thập giá giữa rừng sâu (tiểu thuyết, 2003)
• Hiện thực và sáng tạo tác phẩm văn nghệ (tập phê bình, lý luận, chân dung văn nghệ sĩ, 2006)
• Những ngọn lửa xanh (tiểu thuyết, 2008)
• Biết đâu địa ngục thiên đường (tiểu thuyết, 2010)
• Tài danh & Số phận (ký chân dung – 2012)
• Nhà văn & Thời cuộc (tuyển văn chính luận, 2013)
• Trang sách-Cuộc đời-Nhà văn (phê bình-tiểu luận, 2014)
• Nguyễn Khắc Viện Yêu & Mơ (biên soạn, 2015)
• Những người mở đường ngày ấy (ký sự, 2016)
• Số phận không định trước (tự truyện, 2016, 2018)
• Đãi cát lấy vàng (ký-tản văn, 2018)
• Những cột mốc trên đường vô tận (phê bình – 2018)
• Nguyễn Khắc Phê & Những chặng đường văn (tuyển bài phê bình nhiều tác giả – 2019).

Nguồn: ^[2]

• Chuyện cũ nghĩ thêm - trò cười nên bớt (tạp văn - 2021)
• Những trang sách thức tỉnh con người (tuyển, 2022)
• Đường đời muôn nẻo (tạp bút, phê bình, 2023)

Vinh danh

• Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2012.

Giải thưởng văn học ^[2]

• Giải thưởng Văn học đề tài công nhân 5 năm (1975-1980) của Tổng Công đoàn và Hội Nhà văn Việt Nam với tiểu thuyết Chỗ đứng người kỹ sư.
• Giải thưởng Bông sen trắng hạng A của Uỷ ban nhân dân tỉnh Bình Trị Thiên (năm 1993) với tiểu thuyết Những cánh cửa đã mở.
• Tặng thưởng hạng B của Uỷ ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam (năm 1995) với cuốn Lê Văn Miến- người hoạ sĩ đầu tiên, người thầy đầu tiên.
• Giải thưởng Văn học Cố Đô hạng A của Uỷ ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên - Huế với tiểu thuyết Thập giá giữa rừng sâu (2004).
• Giải thưởng cuộc thi tiểu thuyết Hội Nhà văn 2010 và giải Cố Đô hạng A của Thừa Thiên Huế năm 2013 cho tiểu thuyết “Biết đâu địa ngục thiên đường“;
• Giải thưởng Cố Đô hạng B của Thừa Thiên Huế năm 2019 cho Tự truyện “Số phận không định trước“.

Gia đình

Cha ông là Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niêm (1889 - 1954), một quan Đại thần Triều Nguyễn, từng là Tham tri Bộ Hình, Phủ Doãn Thừa Thiên, Quyền Tổng đốc Thanh Hóa. Người anh đầu của ông là bác sĩ, nhà văn, nhà văn hóa Nguyễn Khắc Viện (1913 - 1997), người được Chủ tịch nước tặng Huân chương Độc lập hạng nhất và được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Khoa học Công nghệ vào năm 2000.^[3]

Tham khảo

1. ^ Phạm Quốc Toàn (14 tháng 4 năm 2022). “Nhà văn Nguyễn Khắc Phê: Trang viết từ những cung đường ra trận”. baothuathienhue.vn. Truy cập ngày 4 tháng 1 năm 2025.
2. ^ “Nhà văn Nguyễn Khắc Phê”. baotangvanhoc.vn. Truy cập ngày 3 tháng 1 năm 2025.
3. ^ Ngô Đức Hành (25 tháng 8 năm 2023). “Nhà văn Nguyễn Khắc Phê: Bắt đầu từ một con đường...”. cand.com.vn. Truy cập ngày 3 tháng 1 năm 2025.
4. “"Đường đời muôn nẻo" của nhà văn Nguyễn Khắc Phê”. baothainguyen.vn. 18 tháng 12 năm 2023. Truy cập ngày 4 tháng 1 năm 2025.
5. “Quyết định của Chủ tịch Nước về việc tặng các Danh hiệu vinh dự Nhà nước” (Thông cáo báo chí). Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. 15 tháng 5 năm 2012. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 11 năm 2012. Truy cập ngày 12 tháng 12 năm 2024.

Xem thêm

• Giải thưởng Nhà nước
• Giải thưởng Nhà nước đợt III (2012)