Tiếng Mảng

Tiếng Mảng
Sử dụng tại	Việt Nam, Trung Quốc
Tổng số người nói	3.165
Dân tộc	Mảng (2007 – 2009 census)
Phân loại	Nam Á Mảng Tiếng Mảng
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	zng
Glottolog	mang1378[1]
ELP	Mang

Tiếng Mảng (tiếng Trung:莽语) là một ngôn ngữ thuộc ngữ hệ Nam Á của Việt Nam, Trung Quốc và Lào. Nó được nói chủ yếu ở tỉnh Lai Châu, Việt Nam và huyện Kim Bình, châu Hồng Hà, Trung Quốc. Nó chỉ được phát hiện gần đây vào năm 1974.

Ở Trung Quốc, người Mảng cũng được gọi là Xa Mãng 岔满, A Bì 阿比, Mãng Ca 孟嘎, Ba Các Nhiên 巴格然 và Mộ 莫 (Gao 2003: 1).

Tại tỉnh Lai Châu, Việt Nam, tiếng Mảng được nói bởi 2.200 người ở các huyện Sìn Hồ, Mường Tè, Phong Thổ và ở các khu vực lân cận khác (Gao 2003: 1), bao gồm cả ở xã Nậm Ban, huyện Nậm Nhùn, Lai Châu^[2][3] và thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên. Tại Trung Quốc, số người nói tiếng Mảng là 606 người vào năm 1999 và được gộp nhóm chung trong nhóm không phân loại. Người Mảng Trung Quốc tuyên bố là đã di cư từ Việt Nam trong thời gian gần đây. Có hàng trăm người khác ở biên giới Lào-Việt ở vùng núi phía Đông Bắc của Lào. Một số người Mảng sử dụng tiếng Việt, Quan thoại Tây Nam hay tiếng Lào

Tiếng Mảng hiện nay đã tiếp nhận từ các ngôn ngữ xung quanh thuộc các nhóm H'mông, nhóm Tạng-Miến, nhóm tiếng Hán hay một số khác.

Người Mảng chưa có hệ chữ viết riêng, tuy nhiên, họ có nền văn học nghệ thuật dân gian khá phong phú (hầu hết là văn học truyền miệng). Một số tác phẩm tiếng Mảng được ghi lại bằng cách dùng bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế.

Từ vựng

Dưới đây là một số từ vựng tiếng Mảng.^[4]

Việt	Mảng	Việt	Mảng	Việt	Mảng	Việt	Mảng
một	mak⁷	hai	ʑɨəj⁴	ba	peː³	bốn	puːn²
năm	han²	sáu	ʑɔm²	bảy	pyː¹	tám	haːm²
chín	θiːn²	mười	ʑiː³, ʑiː³ mɛː⁴	tôi (đại từ)	ʔuː⁴	bạn, mi, mày	miː²
chúng tôi	mɔː⁶ ʔaː¹ɲiːn³	chúng ta	mɔː⁶ ʔaː¹hiː²	chúng nó, họ (quen biết)	mɔː⁶ ʔaː¹ʔiː⁴	chúng nó, họ (không quen)	mɔː⁶ ʔaː¹ɓoː¹
nó, hắn, anh ta, cô ta	ʔaː¹ ʔiːn⁴	người	haː¹	đất	teː⁶	nước, sông	ʑum¹
trời	pliɲ⁶	mưa	maː²	mây	ʔɯŋ¹ tiːp⁷	gió	ʑiː⁴
nhà	ɲua⁶	cửa	naŋ⁶	to, lớn	haː¹ toː⁴	nhỏ, bé	haː⁴
cao	ʑaŋ⁴	thấp	leː⁴	nông	ɗal⁴	sâu	pjuː³
dài	liːŋ³	ngắn	nen²	nặng	ɲan²	nhẹ	cɛː²
nhanh	lɛːn³	chậm	naːn²	rộng	vaːŋ¹	hẹp	ʔɛːp⁷
xa	ɲɛː¹	gần	ɓɔː¹	chó	θɔː¹	mèo	ɲoː²
bò	løː⁶	cá	ʔaː¹	chim	θɤm⁶	chí, chấy	θiː¹
trăn	lan⁶	rắn	han¹	thằn lằn	maː¹ ɓoːl⁴	chuột	ʔoːŋ¹
mắt	mat⁷	tai	laːŋ¹ ŋ² teː⁶	mặt	θan⁶	tay	ʔeːŋ⁶
chân	cuaŋ⁴	vú	ɓuː⁴	tóc, lông	hɔk⁷	óc, não	tɤm⁶
bụng	ɗøː⁶	ruột	pat⁷	mặt	θan⁶	nách	cɯŋ² luaŋ⁶
đi	coː¹	có	ʔeː¹	lấy	toː⁴	nắm	kam¹
ăn	θaː³	uống	ɗak⁷	đứng	taː³	ngủ, nằm	ʔɔŋ³
cho	ʔɔː¹	nhìn, xem, coi	tɔːŋ²	chờ, đợi	ʑɔŋ⁶	hát	ʔɔː¹ θɔːŋ⁶

Tham khảo

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Mang”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. “Archived copy”. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 27 tháng 11 năm 2013.
3. Tạ Văn Thông. 2000. "Loại từ trong tiếng Mảng". In Loại từ trong các ngôn ngữ ở Việt Nam: Tập I, p. 229-244. Hà Nội: Nhà xuất bản khoa học Việt Nam.
4. Từ vựng tiếng Mảng, SEAlang

• Nguyễn Văn Lợi; Nguyễn Hữu Hoành; Tạ Văn Thông. 2009. Tiếng Mảng. Hanoi: Nhà xuất bản khoa học xã hội.
• Nguyễn Hùng Mạnh. 2011. Thơ ca dân gian dân tộc Mảng. Hanoi: Nhà xuất bản văn hóa dân tộc. ISBN 978-604-70-0097-5

Liên kết ngoài

• Gao Yongqi [高永奇]. 2003. A study of Mang [莽语硏究]. Beijing: Ethnic Publishing House [民族出版社].
• http://projekt.ht.lu.se/rwaai RWAAI (Repository and Workspace for Austroasiatic Intangible Heritage)
• http://hdl.handle.net/10050/00-0000-0000-0003-93F7-D@view Mang in RWAAI Digital Archive