Chì(II) oxide

Chì(II) oxide
Danh pháp IUPAC	chì(II) oxide
Tên khác	Plumbous oxide, lead monoxide, massicot, litharge
Nhận dạng
Số CAS	1317-36-8
PubChem	14827
Số EINECS	215-267-0
Số RTECS	OG1750000
ChemSpider	140169
UNII	4IN6FN8492
Thuộc tính
Công thức phân tử	PbO
Khối lượng mol	223,1994 g/mol
Bề ngoài	rắn màu đỏ hoặc vàng
Khối lượng riêng	9,53 g/cm³
Điểm nóng chảy	888 °C (1.161 K; 1.630 °F)
Điểm sôi	1.477 °C (1.750 K; 2.691 °F)
Độ hòa tan trong nước	1,7 mg/100 mL
Các nguy hiểm
Phân loại của EU	Repr. Cat. 1/3 Độc (T) Có hại (Xn) Nguy hiểm cho môi trường (N)
NFPA 704	0 3 0
Chỉ dẫn R	R61, R20/22, R33, R62, R50/53
Chỉ dẫn S	S53, S45, S60, S61
Điểm bắt lửa	không bắt lửa
Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). Tham khảo hộp thông tin

Chì(II) oxide, còn gọi là oxide chì(II) là một hợp chất vô cơ có công thức hóa học PbO. Chì(II) oxide có hai dạng thù hình: đỏ (có cấu trúc tinh thể bốn phương) và vàng (có cấu trúc tinh thể trực thoi). Cả hai dạng thù hình này đều tồn tại trong tự nhiên dưới dạng khoáng chất: dạng đỏ gọi là litharge còn dạng màu vàng gọi là massicot.^[1]

Điều chế và cấu trúc

PbO được điều chế bằng cách nung nóng chì lên 600 ℃. Hoặc người ta có tể dùng nhiệt để phân hủy chì(II) nitrat hoặc chì(II) cacbonat:

2Pb(NO₃)₂ → 2PbO + 4NO₂↑ + O₂

PbCO₃ → PbO + CO₂↑

Bằng phương pháp nhiễu xạ tia X trên tinh thể, người ta khám phá nguyên tử Pb là một tâm phối trí bốn hình chóp. Điều này cho thấy có cặp điện tử không chia hoạt động lập thể.^[2]

Phản ứng

Sự chuyển đổi giữa hai dạng thù hình đỏ và vàng gây ra sự thay đổi nhỏ entanpi: PbO (đỏ) → PbO (vàng) ΔH = 1,6 kJ/mol

PbO là một chất lưỡng tính, có nghĩa là nó có thể tác dụng với cả acid và base. Với acid, nó tạo thành muối Pb²⁺ qua nhóm trung gian oxo như [Pb₆O(OH)₆]⁴⁺. Với base mạnh, PbO hòa tan tạo thành muốn plumbit(II):^[1] PbO + H₂O + OH^- → [Pb(OH)₃]^-

Tham khảo

1. ^ Holleman, A. F.; Wiberg, E. "Inorganic Chemistry" Academic Press: San Diego, 2001. ISBN 0-12-352651-5.
2. Wells, A.F. (1984) Structural Inorganic Chemistry, Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-855370-6.

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Chì(II) oxide.