| Gia Cát Kiều 諸葛喬 | |
|---|---|
| Tên chữ | Bá Tùng; Trọng Thận |
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | |
Ngày sinh | 199 |
Quê quán | Nghi Nam |
| Mất | 223 |
| Giới tính | nam |
| Gia quyến | |
Thân phụ | Gia Cát Cẩn |
Anh chị em | Gia Cát Dung, Gia Cát Khác |
Hậu duệ | Gia Cát Phàn |
| Nghề nghiệp | chính khách |
| Quốc tịch | Thục Hán, Đông Hán |
Gia Cát Kiều (giản thể: 诸葛乔; phồn thể: 諸葛喬; bính âm: Xiahou Lan; 204 – 228), tự Bá Tùng (伯松), tự cũ là Trọng Thận (仲慎), là quan viên nhà Quý Hán thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc.
Gia Cát Kiều quê ở huyện Dương Đô, quận Lang Gia, Từ Châu[a], là con trai thứ hai của Tả tướng quân Đông Ngô Gia Cát Cẩn, em trai của Gia Cát Khác, anh trai của Gia Cát Dung. Gia Cát Kiều nổi danh cùng với anh trai Gia Cát Khác. Người đương thời nhận định tài năng của Gia Cát Kiều kém hơn anh cả, nhưng phẩm tính lại hơn hẳn.[1]
Khoảng 221–223, Thừa tướng Quý Hán Gia Cát Lượng hơn 40 tuổi mà chưa có con[b], bèn bàn với anh trai Gia Cát Cẩn để xin Gia Cát Kiều làm con nuôi thừa tự. Gia Cát Cẩn bẩm báo lên Ngô vương Tôn Quyền, để Gia Cát Kiều sang đất Thục. Gia Cát Lượng xem Kiều như con ruột của bản thân, đổi lại tên tự để xác định quyền nối dõi[c], quản giáo nghiêm khắc.[1]
Năm 227, Gia Cát Kiều được phong Phò mã Đô úy, theo Gia Cát Lượng đến Hán Trung,[1] cùng Hoắc Dặc tham tán quân vụ.[3] Gia Cát Lượng có gửi thư cho anh trai để nói về việc này:
Năm 228, Gia Cát Kiều qua đời bởi việc nước[d], thọ 25 tuổi.[1] Theo Tam quốc chí thì Gia Cát Kiều mất năm Kiến Hưng nguyên niên (223), nhưng sự kiện Gia Cát Lượng đến Hán Trung diễn ra vào năm 227. Học giả thời Thanh là Hà Trác, Tiền Đại Chiêu đã chỉ ra lỗi này. Hà Trác cho rằng năm Gia Cát Kiều mất là năm Kiến Hưng thứ 6 (228).[5] Các bản Tam quốc chí chú được xuất bản về sau đã sửa lại.[6]
Gia Cát Kiều không xuất hiện trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung.