Khabash

Khababash, Khabbash

Một phần của tấm Bia đá của Nastasen đề cập tới (hàng thứ 13) kẻ xâm lược người Ai Cập Kambasuten (nhiều khả năng là Khabash)^[1]

Pharaon

Vương triều

khoảng năm 338 – khoảng năm 335 TCN (Vương triều thứ 31^[2])

Tiên vương

Artaxerxes III

Kế vị

Artaxerxes IV hoặc Darius III

Tên hiệu

Tên ngai (Praenomen)

Senen-setepu-ni-ptah
Snn-stpw-nj-Ptḥ
Hình ảnh [của Tatenen], sự lựa chọn của Ptah^[3]

Tên riêng

Khabbash
Ḫbbš

Khabash, còn là Khababash hoặc Khabbash, cai trị tại Sais thuộc nome thứ Năm của Hạ Ai Cập vào thế kỷ thứ IV TCN. Trong giai đoạn chiếm đóng Ai Cập lần thứ Hai của người Ba Tư (343–332 TCN) ông đã lãnh đạo một cuộc nổi dậy chống lại sự cai trị của người Ba Tư cùng với người con trai cả của mình, từ khoảng năm 338 tới năm 335 TCN, chỉ một vài năm trước khi Alexander Đại đế chinh phục Ai Cập.^[4]

Chúng ta chỉ biết đôi chút về Khabash. Ông được nhắc đến như là "Chúa tể của Hai vùng đất",^[5] hay Vua của Thượng và Hạ Ai Cập, và là "Người Con trai của Ra", một tước hiệu pharaon khác, tên ngôi của ông được ghi lại là Senen-setep-en-Ptah trong một sắc lệnh của Ptolemaios Lagides,^[6] người trở thành vua Ptolemaios I Soter vào năm 305 TCN.

Vào khoảng thập niên năm 330 TCN, một vị vua Ai Cập tên là Kambasuten – người được thừa nhận một cách rộng rãi như là Khabash – đã lãnh đạo một cuộc xâm lược nhằm vào vương quốc Kush nhưng đã bị vua Nastasen đánh bại, sự kiện này đã được ghi lại trên một tấm bia đá ngày nay nằm tại bảo tàng Berlin. Một cỗ quan tài bằng đá dành cho con bò thần Apis mà có khắc tên của ông đã được tìm thấy tại Saqqara^[7] và có niên đại là vào năm trị vì thứ hai của ông.^[8]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

^ Henri Gauthier, Le Livre des rois d'Égypte, IV, (=MIFAO 20), Cairo, 1916, p. 139 (here misinterpreted as Cambyses II).
^ Placed in this dynasty only for chronological reasons, as he was not related to the Achaemenids.
^ Henri Gauthier, op. cit., p. 196.
^ Phiroze Vasunia, The Gift of the Nile: Hellenizing Egypt from Aeschylus to Alexander, University of California Press 2001, p.266
^ Records of the Past Being English Translations of the Assyrian and Egyptian Monuments, Adamant Media Corporation 2001, p.73
^ “The decree of Ptolemaios Lagides”. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2018.
^ Karl Baedeker, Egypt, Adamant Media Corporation 2000. p.130
^ Samuel Birch, Ancient history from the monuments. Egypt from the earliest times to B.C. 300, Society for Promoting Christian Knowledge 1883, p.189

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Các Pharaon Ai Cập cổ đại

Tiền triều đại tới Thời kỳ Chuyển tiếp thứ Nhất (<3150–2040 TCN)

Thời kỳ

Vương triều	Pharaon (nam nữ ♀) không chắc chắn

Tiền Vương triều
(trước năm 3150 TCN)

Hạ	Hedju Hor Ny-Hor Hsekiu Khayu Tiu Thesh Neheb Wazner Mekh Đôi Chim Ưng
Thượng	Bò Cạp I Iry-Hor Ka Bò Cạp II Narmer / Menes

Sơ triều đại
(3150–2686 TCN)

I	Narmer / Menes Hor-Aha Djer Djet Merneith♀ Den Anedjib Semerkhet Qa'a Sneferka Chim Horus
II	Hotepsekhemwy Raneb Nynetjer Ba Nubnefer Horus Sa Weneg-Nebty Wadjenes Senedj Seth-Peribsen Sekhemib-Perenmaat Neferkara I Neferkasokar Hudjefa I Khasekhemwy

Cổ Vương quốc
(2686–2181 TCN)

III	Nebka Djoser Sekhemkhet Sanakht Khaba Qahedjet Huni
IV	Snefru Khufu Djedefre Khafre Bikheris Menkaure Shepseskaf Thamphthis
V	Userkaf Sahure Neferirkare Kakai Neferefre Shepseskare Nyuserre Ini Menkauhor Kaiu Djedkare Isesi Unas
VI	Teti Userkare Pepi I Merenre Nemtyemsaf I Pepi II Merenre Nemtyemsaf II Netjerkare Siptah

Thời kỳ Chuyển tiếp thứ Nhất
(2181–2040 TCN)

VII VIII	Menkare Neferkare II Neferkare III Neby Djedkare Shemai Neferkare IV Khendu Merenhor Neferkamin Nikare Neferkare V Tereru Neferkahor Neferkare VI Pepiseneb Neferkamin Anu Qakare Iby Neferkaure Neferkauhor Neferirkare Wadjkare Khuiqer Khui
IX	Meryibre Khety Neferkare VII Nebkaure Khety Setut
X	Meryhathor Neferkare VIII Wahkare Khety Merykare

Trung Vương quốc và Thời kỳ Chuyển tiếp thứ Hai (2040–1550 TCN)

Thời kỳ

Vương triều	Pharaon (nam nữ ♀) không chắc chắn

Trung Vương quốc
(2040–1802 TCN)

XI	Intef Già Mentuhotep I Intef I Intef II Intef III Mentuhotep II Mentuhotep III Mentuhotep IV
Nubia	Segerseni Qakare Ini Iyibkhentre
XII	Amenemhat I Senusret I Amenemhat II Senusret II Senusret III Amenemhat III Amenemhat IV Sobekneferu♀

Thời kỳ Chuyển tiếp thứ Hai
(1802–1550 TCN)

XIII	Sekhemrekhutawy Sobekhotep Sonbef Nerikare Sekhemkare Amenemhat V Ameny Qemau Hotepibre Iufni Ameny Antef Amenemhet VI Semenkare Nebnuni Sehetepibre Sewadjkare Nedjemibre Khaankhre Sobekhotep Renseneb Hor Sekhemrekhutawy Khabaw Djedkheperew Sebkay Sedjefakare Wegaf Khendjer Imyremeshaw Sehetepkare Intef Seth Meribre Sobekhotep III Neferhotep I Sihathor Sobekhotep IV Merhotepre Sobekhotep Khahotepre Sobekhotep Wahibre Ibiau Merneferre Ay Merhotepre Ini Sankhenre Sewadjtu Mersekhemre Ined Sewadjkare Hori Merkawre Sobekhotep Mershepsesre Ini II Sewahenre Senebmiu Merkheperre Merkare Sewadjare Mentuhotep Seheqenre Sankhptahi
XIV	Yakbim Sekhaenre Ya'ammu Nubwoserre Qareh Khawoserre Ammu Ahotepre Maaibre Sheshi Nehesy Khakherewre Nebefawre Sehebre Merdjefare Sewadjkare III Nebdjefare Webenre Nebsenre Sekheperenre Djedkherewre Bebnum 'Apepi Nuya Wazad Sheneh Shenshek Khamure Yakareb Yaqub-Har
XV	Semqen Aper-Anati Sakir-Har Khyan Apepi Khamudi
XVI	Djehuti Sobekhotep VIII Neferhotep III Mentuhotepi Nebiryraw I Nebiriau II Semenre Bebiankh Sekhemre Shedwast Dedumose I Dedumose II Montuemsaf Merankhre Mentuhotep Senusret IV Pepi III
Abydos	Senebkay Wepwawetemsaf Pantjeny Snaaib
XVII	Rahotep Nebmaatre Sobekemsaf I Sobekemsaf II Sekhemre-Wepmaat Intef Nubkheperre Intef Sekhemre-Heruhirmaat Intef Senakhtenre Ahmose Seqenenre Tao Kamose

Tân Vương Quốc và Thời kỳ Chuyển tiếp thứ Ba (1550–664 TCN)

Thời kỳ

Vương triều	Pharaon (nam nữ ♀) không chắc chắn

Tân Vương quốc
(1550–1070 TCN)

XVIII	Ahmose I Amenhotep I Thutmose I Thutmose II Thutmose III Hatshepsut♀ Amenhotep II Thutmose IV Amenhotep III Akhenaten Smenkhkare Neferneferuaten♀ Tutankhamun Ay Horemheb
XIX	Ramesses I Seti I Ramesses II Merneptah Amenmesses Seti II Siptah Twosret♀
XX	Setnakhte Ramesses III Ramesses IV Ramesses V Ramesses VI Ramesses VII Ramesses VIII Ramesses IX Ramesses X Ramesses XI

Thời kỳ Chuyển tiếp thứ Ba
(1069–664 TCN)

XXI	Smendes Amenemnisu Psusennes I Amenemope Osorkon Già Siamun Psusennes II
XXII	Shoshenq I Osorkon I Shoshenq II Takelot I Osorkon II Shoshenq III Shoshenq IV Pami Shoshenq V Osorkon IV
XXIII	Harsiese A Takelot II Pedubast I Shoshenq VI Osorkon III Takelot III Rudamun Menkheperre Ini
XXIV	Tefnakht Bakenranef
XXV	Piye Shebitku Shabaka Taharqa Tanutamun

Thời kỳ Hậu nguyên và Hy Lạp hóa (664–30 TCN)

Thời kỳ

Vương triều	Pharaon (nam nữ ♀) không chắc chắn

Hậu nguyên
(664–332 TCN)

XXVI	Necho I Psamtik I Necho II Psamtik II Wahibre Ahmose II Psamtik III
XXVII	Cambyses II Petubastis III Darius I Xerxes Artaxerxes I Darius II
XXVIII	Amyrtaeus
XXIX	Nepherites I Hakor Psammuthes Nepherites II
XXX	Nectanebo I Teos Nectanebo II
XXXI	Artaxerxes III Khabash Arses Darius III

Thuộc Hy Lạp
(332–30 TCN)

Argead	Alexandros Đại đế Philippos III Arrhidaeus Alexandros IV
Ptolemaios	Ptolemy I Soter Ptolemy II Philadelphus Ptolemy III Euergetes Ptolemy IV Philopator Ptolemy V Epiphanes Ptolemy VI Philometor Ptolemy VII Neos Philopator Ptolemy VIII Euergetes Ptolemy IX Soter Ptolemy X Alexander I Ptolemy XI Alexander II Ptolemy XII Neos Dionysos Berenice IV Cleopatra VII Ptolemy XV Caesarion

Danh sách các pharaon