Giải vô địch bóng đá Đông Nam Á 2018 (tiếng Anh: 2018 AFF Championship) là mùa giải thứ 12 của Giải vô địch bóng đá Đông Nam Á, giải vô địch bóng đá của các quốc gia thuộc Liên đoàn bóng đá Đông Nam Á (AFF), và lần thứ 6 dưới tên AFF Suzuki Cup.[1] Vòng chung kết diễn ra từ ngày 8 tháng 11 đến ngày 15 tháng 12 năm 2018.[2]
Vào tháng 3 năm 2016, Liên đoàn bóng đá Đông Nam Á (AFF) đã cân nhắc về những thay đổi đối với thể thức của giải đấu do các trận đấu không có đội chủ nhà thi đấu thường có ít khán giả.[7] Sau đó, AFF xác nhận rằng bắt đầu từ giải năm 2018, một thể thức mới sẽ được áp dụng. Chín đội xếp hạng cao nhất sẽ vào thẳng vòng chung kết trong khi các đội xếp thứ 10 và thứ 11 sẽ thi đấu vòng loại hai lượt. 10 đội sẽ được chia thành hai bảng 5 đội và thi đấu vòng tròn một lượt. Mỗi đội tuyển thi đấu hai trận đấu trên sân nhà và hai trận đấu trên sân khách. Một lễ bốc thăm đã được tổ chức để xác định hạt giống trong khi thể thức của vòng đấu loại trực tiếp vẫn không thay đổi.[8]
Chín đội tuyển được đặc cách vào thẳng vòng chung kết Giải vô địch bóng đá Đông Nam Á. Dựa trên bảng xếp hạng của Giải vô địch bóng đá Đông Nam Á 2016, hai đội tuyển có thứ hạng thấp nhất là Brunei và Đông Timor phải thi đấu cặp trận play-off theo thể thức sân nhà-sân khách, được tổ chức vào ngày 1 và 8 tháng 9 năm 2018, để chọn đội cuối cùng lọt vào vòng chung kết.[9]
Úc, một thành viên đầy đủ chính thức của AFF từ năm 2013, đã không tham dự giải đấu lần này.[2]
Lễ bốc thăm cho giải đấu được tổ chức vào ngày 2 tháng 5 năm 2018[10] tại khách sạn Mulia ở Jakarta, Indonesia[11][12] với mỗi nhóm gồm hai đội tuyển, dựa vào thành tích của hai giải đấu trước đó.[13] Tại thời điểm bốc thăm, đội tuyển vượt qua vòng loại chưa xác định (đội tuyển vượt qua vòng loại là Đông Timor).
Mỗi đội tuyển được phép đăng ký đội hình sơ bộ gồm 50 cầu thủ. Đội hình chính thức gồm 23 cầu thủ (ba trong số đó phải là thủ môn) phải được đăng ký một ngày trước trận đấu đầu tiên của giải.[15]
Dưới đây là danh sách trọng tài và trợ lý trọng tài được chọn để làm nhiệm vụ tại giải đấu. Khi trận đấu được phát sóng, trợ lý trọng tài và trọng tài thứ tư không được công bố.
Mỗi quốc gia tham dự giải có một sân nhà và mỗi đội được thi đấu hai trận đấu vòng bảng trên sân nhà. Với thể thức này, Lào và Campuchia sẽ có lần đầu tiên được đăng cai các trận đấu chính thức của một giải đấu AFF Cup.
Đội hình tiêu biểu của giải đấu, do ban tổ chức bình chọn, là đội hình gồm những cầu thủ thi đấu ấn tượng nhất tại các vị trí được chọn lựa trong giải đấu.[21]
Bảng này xếp hạng các đội tuyển trong giải đấu. Ngoại trừ hai vị trí đầu tiên, thứ tự các vị trí tiếp được xác định bằng điểm số với các đội lọt vào cùng một giai đoạn của giải.
Hình ảnh của giải đấu được đổi mới, bao gồm cả biểu trưng, cho Giải vô địch bóng đá Đông Nam Á đã được công bố cho giải năm 2018 trong buổi lễ bốc thăm vào ngày 2 tháng 5 năm 2018. Liên đoàn bóng đá Đông Nam Á đã hợp tác với Lagardère Sports để xây dựng thương hiệu của giải đấu. Năm thuộc tính đã được xác định là "đồng nghĩa" với giải đấu này. Các yếu tố được kết hợp để tạo thành biểu trưng này là một trái tim đang đập, một khung thành và một đôi tay của người hâm mộ giơ cao mang ý nghĩa biểu thị cho "niềm tự hào, lòng trung thành, bóng đá, sự cạnh tranh và niềm đam mê".[22]
Ngoài ra, một bộ màu đã được phát triển cho việc xây dựng thương hiệu. Các màu sắc được tạo ra là màu hồng (niềm đam mê và năng lượng), màu xanh da trời (sự khởi đầu mới mẻ), màu xanh lá cây (độ rung của sân bóng) và màu xanh lam (địa hình của vùng).[22]
Tại Hàn Quốc, SBS là nhà đài đầu tiên phát sóng trực tiếp một giải vô địch Đông Nam Á, với việc mua bản quyền truyền hình các trận đấu của Việt Nam tại AFF Cup 2018.[62] Việc mua bản quyền này diễn ra trong bối cảnh huấn luyện viên Park Hang-seo đang nhận được nhiều sự quan tâm của đông đảo người hâm mộ và truyền thông Hàn Quốc sau những thành tích vượt bậc cùng với các đội tuyển Việt Nam. Sức hút của ông Park đối với quốc gia này lớn đến mức SBS đã phải hoãn chiếu bộ phim Fates & Furies để phát sóng trận đấu chung kết lượt về giữa Việt Nam và Malaysia.[63] Thống kê từ Nielsel trong trận chung kết lượt về cho thấy rating (lượng khán giả theo dõi) của đài này đã đạt 18,1% (thời điểm cao nhất đạt tới 25,3%), mức kỷ lục cho một chương trình thể thao tại Hàn Quốc. Ngoài ra, trận chung kết lượt về cũng được phát sóng đồng thời trên kênh trả phí SBS Sports với mức rating là 3,8%.[64]
Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) đã bị Liên đoàn bóng đá Đông Nam Á (AFF) phạt 10.000 USD (khoảng 220 triệu đồng) vì không cử cầu thủ tham dự buổi họp báo trước trận gặp Lào vào ngày 8 tháng 11 tại Viêng Chăn. Theo quy định của AFF, huấn luyện viên trưởng và một cầu thủ xuất phát của mỗi đội phải có mặt trong cuộc họp báo trước trận đấu diễn ra một ngày.[65]
Trong trận đấu giữa Myanmar và Việt Nam ở bảng A tại Yangon, phía Việt Nam đã tỏ ra không hài lòng về quyết định của trọng tài người Qatar Khamis Al-Marri sau khi bị từ chối hai quả phạt đền và một bàn thắng do trọng tài biên người Thái Lan Phubes Lekpha báo lỗi việt vị dù đoạn băng ghi lại cho thấy cầu thủ Việt Nam đã thực sự không việt vị ở thời điểm đó.[66][67] Một cuộc tranh cãi sau đó đã nổ ra giữa huấn luyện viên Antoine Hey của Myanmar và huấn luyện viên Park Hang-seo của Việt Nam, dẫn đến việc ông Park không bắt tay Hey sau trận đấu.[67][68] Nhiều cổ động viên đã đặt dấu hỏi về sự xuất hiện và tầm quan trọng của trợ lý trọng tài video (VAR) trong giải đấu, như đã từng áp dụng tại FIFA World Cup 2018 trước đó.[69]
Trước trận đấu vòng bảng giữa Malaysia và Việt Nam tại Hà Nội, một số người hâm mộ Việt Nam đợi mua vé qua đêm đã bị nhóm côn đồ địa phương đe dọa và buộc phải rời đi.[70] Lực lượng cảnh sát sau đó đã được điều động để theo dõi các hoạt động của băng nhóm.[71]
Sau khi đội tuyển Việt Nam thắng Malaysia trên sân vận động Quốc gia Mỹ Đình trong lượt trận vòng bảng, nhiều cổ động viên Malaysia đã xông vào khán đài áo đỏ đánh các cổ động viên Việt Nam khiến nhiều người Việt bị thương. Lực lượng an ninh đã phải can thiệp và kịp thời giải quyết được vụ việc này. Sau vụ việc, Hiệp hội bóng đá Malaysia (FAM) đã gửi lời xin lỗi tới các cổ động viên của Việt Nam.
Sau trận thắng của Malaysia trước Myanmar trong lượt trận cuối của vòng bảng, một nhóm 30 cổ động viên Malaysia đã xông vào tấn công 20 cổ động viên Myanmar (trong đó có phụ nữ) đang đợi xe buýt ở Kuala Lumpur.[72][73] Ba cổ động viên Myanmar bị thương nghiêm trọng và chảy máu, nhiều chiếc điện thoại di động của họ cũng bị nhóm cổ động viên Malaysia cướp đi. Sau đó các nạn nhân đã được đội tình nguyện địa phương cứu thoát và được đưa tới bệnh viện điều trị. Tổng thư ký FAM Stuart Michael Ramalingam đã đến gặp đại diện các nạn nhân để xin lỗi, giải thích rằng họ đã đảm bảo các biện pháp an ninh bên trong sân vận động trong trận đấu, nhưng không thể ngăn chặn bất kỳ sự cố không đáng có nào xảy ra bên ngoài sân.[74] Tuy nhiên, Liên đoàn bóng đá Myanmar (MFF) đã gửi thư tới AFF để yêu cầu các biện pháp chống lại nước chủ nhà vì nước này đã nhiều lần xảy ra các vụ bạo lực tương tự trong những năm gần đây, kêu gọi chấm dứt những hành vi bạo lực như vậy đối với các cổ động viên trong bất kỳ trận đấu nào trong tương lai do Malaysia tổ chức, cũng như sẽ đưa ra án phạt nặng cho họ nếu để tình trạng này tiếp tục tái diễn.[75]
Hiệp hội bóng đá Indonesia (PSSI) đã bị AFF phạt 116 triệu Rp (8.000 USD) sau khi một cầu thủ của họ bị phát hiện sử dụng áo có logo nhà tài trợ trong buổi tập trước trận đấu với Đông Timor. Theo quy định của AFF, các đội không được in logo của nhà tài trợ trong hoặc ngoài sân vận động trong thời gian tập luyện chính thức, các trận đấu và tại các cuộc họp báo.[76] Một khoản tiền phạt 73 triệu Rp (5.000 USD) cũng được đưa ra cho đội bóng này sau khi họ quên dán logo của giải trên áo đấu trong trận gặp Đông Timor.[77]
Việc huấn luyện viên Bima Sakti tố cáo đội tuyển Philippines sử dụng nhiều "cầu thủ nhập tịch" khiến nhiều cổ động viên bóng đá Philippines tức giận.[78] Tiền vệ Stephan Schröck, một người Đức gốc Philippines, cũng bày tỏ sự tức giận của mình qua mạng xã hội về vấn đề này.[79]
Trong buổi họp báo trước trận chung kết lượt đi tại Malaysia, một cuộc tranh cãi đã xảy ra giữa các phóng viên ảnh Malaysia và Việt Nam khi phóng viên người Việt làm ảnh hưởng tầm nhìn của nhiếp ảnh gia Malaysia đang đứng phía sau để chụp ảnh cả hai đội, dẫn đến phản ứng dữ dội. Một nhiếp ảnh gia Malaysia khác mặc áo đen tiến lại phía nhiếp ảnh gia Việt Nam nhưng đã được các nhân viên phòng họp báo cũng như hai huấn luyện viên can thiệp, yêu cầu giữ bình tĩnh.[80]
Sau khi các cổ động viên Việt Nam mới đặt chân xuống sân bay Kuala Lumpur để cổ vũ cho đội tuyển Việt Nam trong trận chung kết lượt đi, nhóm cổ động viên Ultras Malaysia đã xông vào đánh các cổ động viên Việt Nam. Lực lượng an ninh của Kuala Lumpur cũng đã có mặt để can thiệp, nhiều cổ động viên Malaysia bị bắt giữ và bị điều tra. Do lực lượng an ninh đảm bảo nên nhiều cổ động viên Việt Nam đã thoát ly kịp thời khỏi nhóm cổ động viên nước chủ nhà.
^“2018 AFF Suzuki Cup Best XI”. 2018 AFF Suzuki Cup. ngày 18 tháng 12 năm 2018. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 19 tháng 12 năm 2018.
^ abc“Vietnam Television earns broadcast rights for AFF Suzuki Cup 2018”. Nhân Dân. Vietnam Net. ngày 3 tháng 9 năm 2018. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 9 năm 2018. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2018. Lagardère Sports, the official football supplier of the 2018 AFF Suzuki Cup, agreed to sell the broadcast rights to VTV, Lao National Television (TV Lao) and the Radio Television Brunei (RTB).
^“RTM penyiar rasmi Piala AFF Suzuki 2018” [RTM official broadcasters of AFF Suzuki Cup 2018]. Utusan Borneo (bằng tiếng Mã Lai). PressReader. ngày 3 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2018.
^“'박항서 매직'에 '동남아 월드컵' 스즈키컵, 사상 첫 국내 생중계” [SBS Sports will broadcast the main events of the 2018 AFF Championship] (bằng tiếng Hàn). Goal.com (Korea). ngày 1 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 1 tháng 11 năm 2018.
^Mohamad Firdaus Abdullah (26 tháng 11 năm 2018). “FAM tetap peka biarpun tiada laporan polis” [FAM remains alert despite no police reports] (bằng tiếng Mã Lai). Kosmo!. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 11 năm 2018. Truy cập ngày 26 tháng 11 năm 2018.
^Eris Eka Jaya; Nungki Nugroho (23 tháng 11 năm 2018). “Selain Gugur di Piala AFF 2018, Timnas Indonesia Pun Kena Denda” [Besides being knocked out in the 2018 AFF Cup, the Indonesian national team was also fined]. BolaSport.com (bằng tiếng Indonesia). Kompas. Truy cập ngày 25 tháng 11 năm 2018.