Phần Dương Thiện Chiếu

Thiền sư

phần dương thiện chiếu 汾陽善昭
Hoạt động tôn giáo
Tôn giáo	Phật giáo
Trường phái	Đại thừa
Tông phái	Thiền tông
Lưu phái	Lâm Tế tông
Sư phụ	Thủ Sơn Tỉnh Niệm
Đệ tử	Thạch Sương Sở Viên
Trước tác	Phần Dương Thiện Chiếu thiền sư ngữ lục
Lục Tổ Lâm Tế tông
Tiền nhiệm	Thủ Sơn Tỉnh Niệm
Kế nhiệm	Thạch Sương Sở Viên
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	947
Nơi sinh	Thái Nguyên, Sơn Tây
Mất
Thụy hiệu	Vô Đức Thiền Sư (無德禪師)
Ngày mất	1024
Nơi mất	Phần Dương, Phần Châu, Sơn Tây
Giới tính	nam
Nghề nghiệp	tì-kheo
Quốc tịch	nhà Tống
Cổng thông tin Phật giáo
x • t • s

Phần Dương Thiện Chiếu (zh: 汾陽善昭, fényáng shànzhāo, ja: hun'yo zen-shō, 947-1024) là Thiền sư Trung Quốc đời Tống. Sư thuộc tông Lâm Tế và là pháp tử của Thiền sư Thủ Sơn Tỉnh Niệm. Đệ tử nối pháp của sư có Thạch Sương Sở Viên Thiền sư.

Tương truyền rằng, sư từng tham vấn rất nhiều Thiền sư đương thời để học hỏi tất cả những tinh hoa của Thiền tông trong thời kì suy tàn. Vì vậy, những nét đặc trưng của những tông Thiền khác đều được tông Lâm Tế hấp thụ và lưu truyền. Sư cũng là một trong những vị Thiền sư đầu tiên phát triển Văn học Thiền thông qua việc trứ tác các bài kệ tụng và thêm lời bình luận của mình vào các công án, pháp ngữ của Thiền sư, cổ đức đời trước.

Cơ duyên và hành trạng

Một phần của loạt bài về
Thiền sư Trung Quốc
Bồ-đề-đạt-ma đến Huệ Năng Bồ-đề-đạt-ma Huệ Khả Tăng Xán Đạo Tín Hoằng Nhẫn, Pháp Dung Huệ Năng, Thần Tú, Huệ An Hành Tư, Hoài Nhượng, Huyền Giác Huệ Trung, Thần Hội
Ngưu Đầu tông Pháp Dung Trí Nham, Tuệ Phương Pháp Trì , Trí Oai Huệ Trung, Huyền Tố Duy Tắc, Đạo Khâm Hội Trí, Ô Khòa Hội Thông
Thiền Bắc Tông Thần Tú Phổ Tịch, Cự Phương, Nghĩa Phúc Đạo Truyền, Hành Biểu
Nhánh Thanh Nguyên Hành Tư Hi Thiên Đạo Ngộ, Duy Nghiễm Bảo Thông, Thiên Nhiên Sùng Tín , Đàm Thịnh Viên Trí, Đức Thành, Vô Học Tuyên Giám, Thiện Hội Khánh Chư, Lương Giới Nghĩa Tồn, Toàn Hoát, Sư Ngạn Văn Yển, Huệ Lăng, Sư Bị
Nhánh Nam Nhạc Hoài Nhượng Đạo Nhất Hoài Hải, Phổ Nguyện, Huệ Hải Pháp Thường , Trí Tạng, Bảo Triệt Tòng Thẩm, Linh Hựu Hi Vận, Vô Ngôn Thông Huệ Tịch, Nghĩa Huyền Trí Nhàn, Chí Cần
Quy Ngưỡng tông Linh Hựu Huệ Tịch, Trí Nhàn, Chí Cần Quang Dũng, Quang Mục, Văn Hỉ Huệ Thanh, Tư Phúc, Thanh Hoá Thanh Nhượng, U Cốc, Trinh Thúy
Lâm Tế tông Nghĩa Huyền Huệ Nhiên, Đại Giác, Tồn Tương Huệ Ngung, Diên Chiểu, Tỉnh Niệm Thiện Chiếu, Quy Tỉnh Sở Viên, Huệ Giác, Pháp Viễn Huệ Nam, Phương Hội
Hoàng Long phái Huệ Nam Tổ Tâm, Khắc Văn, Thường Thông Ngộ Tân, Duy Thanh, Huệ Hồng, Tùng Duyệt Tuệ Phương, Trí Thông, Thủ Trác Thủ Trác, Giới Kham, Đàm Bí Tùng Cẩn, Hoài Sưởng
Dương Kì phái Phương Hội Thủ Đoan, Pháp Diễn Phật Cần, Phật Nhãn, Phật Giám Tông Cảo, Thiệu Long, Huệ Viễn Đức Quang, Đàm Hoa, Đạo Tế Cư Giản, Thiện Trân, Hàm Kiệt Đại Quan, Hành Đoan, Huệ Khai Tổ Tiên, Sùng Nhạc, Đạo Sinh Nguyên Hi, Trí Cập, Huệ Tính Phổ Nham, Đạo Trùng, Sư Phạm Đức Huy, Hành Diễn, Đại Hân Đạo Long, Trí Ngu, Hành Di Diệu Luân, Tổ Khâm, Tổ Nguyên Huệ Đàm, Nhất Ninh, Tông Hâm Tuệ Bảo, Nguyên Diệu, Tịnh Giới Thanh Củng, Minh Bản, Tiên Đổ Duy Tắc, Nguyên Trường, Không Độ Thời Uỷ, Phổ Trì, Huệ Sâm Phổ Từ, Minh Tuyên, Bản Thụy Minh Thông, Pháp Hội Đức Bảo, Đức Thanh Châu Hoằng, Chính Truyền Viên Ngộ, Viên Tu Viên Tín, Nhân Hội Thông Kỳ, Thông Dung, Đạo Mân Thông Tú, Thông Vấn Thủy Nguyệt, Chuyết Chuyết Đạo An, Long Kỳ, Chân Phác Hành Sâm, Hành Trân Siêu Vĩnh, Như Trường, Siêu Cách Tử Dung, Tính Âm Hư Vân, Lai Quả
Tào Động tông Lương Giới Bản Tịch, Đạo Ưng, Cư Độn Huệ Hà, Đạo Phi Quán Chí, Duyên Quán, Cảnh Huyền Nghĩa Thanh, Đạo Khải Tử Thuần, Tự Giác, Pháp Thành Chính Giác, Thanh Liễu, Nhất Biện Huệ Huy, Tông Giác, Tăng Bảo Huệ Tộ, Trí Giám, Tăng Thế Minh Quang, Như Tịnh, Như Mãn Đức Cử, Hành Tú Huệ Nhật, Vân Tụ, Phúc Dụ Vĩnh Dư, Đại Chứng, Văn Thái Phúc Ngộ, Văn Tài, Tử Nghiêm Liễu Cải, Khế Bân, Khả Tùng, Văn Tải Tông Thư, Thường Trung, Thường Thuận Tuệ Kinh, Phương Niệm Nguyên Lai, Nguyên Cảnh Nguyên Hiền, Viên Trừng Đạo Ngân, Đạo Thịnh, Đạo Bái Minh Tuyết, Minh Phương, Minh Vu Hoằng Kế, Đại Văn, Đại Tâm Tịnh Nột, Tịnh Đăng, Tịnh Chu Hưng Kỳ, Hưng Trù, Hưng Long Trí Tiên, Trí Giáo Pháp Hậu, Giới Sơ Nhất Tín, Đỉnh Triệt Hư Vân , Thánh Nghiêm
Vân Môn tông Văn Yển Trừng Viễn, Nhân Úc Đạo Thâm, Thủ Sơ Duyên Mật, Sư Khoan, Hạo Giám Quang Tộ, Huệ Viễn, Phong Tường Lương Nhã, Ứng Chân, Sư Giới Trọng Hiển, Thiện Tiêm Thừa Cổ, Hiểu Thông, Hoài Trừng Nghĩa Hoài, Thảo Đường, Truyền Tông Liễu Nguyên, Khế Tung, Giám Thiều Tông Bản, Pháp Tú Trọng Nguyên, Ứng Phu, Pháp Anh Sùng Tín, Thiện Bản, Thanh Mãn Duy Bạch, Tông Vĩnh, Tông Trách Hoài Thâm, Tự Như Tư Huệ, Tông Diễn Huệ Quang, Văn Tuệ, Đạo Xương Nguyên Diệu, Lương Khánh, Chính Thụ Thâm Tịnh
Pháp Nhãn tông Sư Bị, Quế Sâm, Văn Ích Đức Thiều, Thái Khâm, Khế Trù Diên Thọ, Đạo Nguyên Đạo Tế, Tử Ngưng Văn Thắng
Thiền sư ni Tổng Trì, Liễu Nhiên, Trí Thông, Vô Trước
Không rõ tông phái Phong Can, Hàn Sơn, Thập Đắc, Bố Đại
Cư sĩ Thiền Tông Phó Đại Sĩ, Bạch Cư Dị, Vương Duy Bàng Long Uẩn, Bùi Hưu, Hoàng Đình Kiên Trương Thương Anh, Tô Đông Pha Gia Luật Sở Tài, Ung Chính
Cổng thông tin Phật giáo
x t s

Sư họ Du (兪), quê ở Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây. Từ nhỏ sư đã có tính cách trầm tư ít nói, trí huệ hơn người. Vì cha mẹ mất sớm nên sư xuất gia và du phương.

Sau khi xuất gia, sư đi đến tham học tại nhiều đạo tràng thuộc các phái Thiền khác nhau. Tương truyền sư đã đến tham vấn với 71 vị thiền sư nhưng không hội được yếu chỉ.

Sau, sư đến pháp hội của Thiền Sư Tỉnh Niệm ở Thủ Sơn. Một hôm, sư hỏi: "Bách Trượng cuốn chiếu, ý chỉ thế nào?". Thủ Sơn đáp: "Áo rồng vừa phất toàn thể hiện". Sư hỏi: "Ý thầy thế nào?". Thủ Sơn đáp: "Chỗ voi đi bặt dấu chồn". Nghe câu này, sư đại ngộ.

Sau khi đắc pháp, theo lời thỉnh của tứ chúng, sư về trụ trì và hoằng pháp ở chùa Thái Bình thuộc Phần Dương, Phần Châu, tỉnh Sơn Tây. Sư ở đây ba mươi năm không rời cổng, đức hạnh vang xa.

Có vị quan quen với sư, thỉnh sư trụ trì một ngôi chùa nhưng sư từ chối. Ông lại sai sứ giả đi thỉnh lần nữa, sứ giả nói: "Quyết thỉnh thầy cùng đi, nếu thầy không đi, tôi liều chết thôi". Sư cười bảo: "Bởi nghiệp già không thể xuống núi, giả sử đi phải có trước sau, tại sao lại quyết đồng?". Sư sửa soạn hành lí, hỏi các đệ tử có ai muốn đi theo. Vị đầu ra nói đi theo sư được, sư hỏi: "Một ngày ngươi đi được bao nhiêu dặm?". Vị này trả lời: "Năm mươi dặm". Sư nói không được. Vị thứ hai ra nói 70 dặm, sư cũng nói không được. Thị giả ra nói: "Con đi theo được, chỉ Hoà thượng đi đến đâu con đi đến đó". Sư bảo: "Ngươi đi theo được". Nói xong sư bảo: "Ta đi trước nghe!" và ngồi kiết già an nhiên thị tịch. Thị giả đứng khoanh tay cũng thị tịch theo sư. Sư thọ 78 tuổi, vua ban thụy hiệu là Vô Đức Thiền sư (zh: 無德禪師).

Sư có để lại cuốn Phần Dương Thiện Chiếu Thiền Sư Ngữ Lục.

Tham khảo

• Fo Guang Ta-tz'u-tien 佛光大辭典. Fo Guang Ta-tz'u-tien pien-hsiu wei-yuan-hui 佛光大辭典編修委員會. Taipei: Fo-kuang ch'u-pan-she, 1988. (Phật Quang Đại Từ điển. Phật Quang Đại Từ điển biên tu uỷ viên hội. Đài Bắc: Phật Quang xuất bản xã, 1988.)
• Từ điển Thiền Tông Hán Việt. Hân Mẫn & Thông Thiền biên dịch. TP HCM 2002.
• Dumoulin, Heinrich:

Geschichte des Zen-Buddhismus I. Indien und China, Bern & München 1985.

Geschichte des Zen-Buddhismus II. Japan, Bern & München 1986.

Bảng các chữ viết tắt
bo.: Bod skad བོད་སྐད་, tiếng Tây Tạng | ja.: 日本語 tiếng Nhật | ko.: 한국어, tiếng Triều Tiên | pi.: Pāli, tiếng Pali | sa.: Sanskrit संस्कृतम्, tiếng Phạn | zh.: 中文 chữ Hán