Natri teluride

Tên khác	Đinatri teluride; muối natri của axit teluhiđric
Nhận dạng
Số CAS	12034-41-2
Thuộc tính
Công thức phân tử	Na2Te
Khối lượng mol	173.58 g/mol
Bề ngoài	bột trắng, hút ẩm
Khối lượng riêng	2.90 g/cm³, dạng rắn
Điểm nóng chảy	953°C
Điểm sôi
Độ hòa tan trong nước	tan rất tốt
Các nguy hiểm
Phân loại của EU	không có trong danh sách
NFPA 704	0 2 1
Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). Y kiểm chứng (cái gì ^YN ?) Tham khảo hộp thông tin

Natri teluride là hợp chất hoá học với công thức Na₂Te. Muối này là axit liên hợp của axit teluhiđric không bền nhiệt, nhưng nó thường được điều chế bằng phản ứng khử giữa teluride và natri. Na₂Te là một chất khó để cầm trên tay vì nó rất nhạy với không khí. Không khí oxi hoá nó ban đầu tạo ra các politeluride, có công thức Na₂Te_x (x > 1), và cuối cùng là Te kim loại. Mẫu vật Na₂Te, không màu khi hoàn toàn tinh khiết, dần dần chuyển màu sang tím hay xám do ảnh hưởng của sự oxi hoá bởi không khí.

Tổng hợp, cấu trúc và đặc tính trong dung dịch

Quá trình tổng hợp được tiến hành đặc trưng bằng phương pháp dùng amonia làm dung môi.

Na₂Te, giống như nhiều hợp chất liên quan khác có công thức M₂X, có cấu trúc antiflorit. Vì thế, trong Na₂Te rắn, mỗi ion Te²⁻ được bao quanh bởi 8 ion Na⁺ ions và mỗi ion Na⁺ lại được bao bởi 4 ion Te²⁻.^[1]

Các muối đơn giản loại M₂X, trong đó X là một anion đơn phân tử, không hoà tan đặc trưng trong bất kì dung môi nào vì chúng có năng lượng mạng lưới cao. Dưới tác dụng của nước - thậm chí là hơi ẩm không khí - hoặc xử lý với cồn, Te²⁻ nhận thêm 1 proton:

Na₂Te + H₂O → NaHTe + NaOH

Vì phản ứng này, nhiều quá trình xảy ra với Na₂Te có thể bao gồm NaHTe (CAS # 65312-92-7), một chất tan tốt hơn và điều chế dễ hơn.

Ứng dụng trong hoá hữu cơ

Na₂Te có ứng dụng trong tổng hợp hữu cơ, vừa làm chất khử trong các phản ứng khử vừa là nguồn Te trong tổng hợp các hợp chất cơ teluride.^[2] Các aryl halide được thay thế tạo thành các điaryl teluride, minh hoạ là phản ứng tổng hợp đinaphtylteluride:

Na₂Te + 2 C₁₀H₇I → (C₁₀H₇)₂Te + 2 NaI

Na₂Te phản ứng với các hợp chất 1,3-điin tạo ra telurophen tương ứng, có cấu trúc tương tự thiophen:

Na₂Te + RC≡C-C≡CR + 2 H₂O → TeC₄R₂H₂ + 2 NaOH

Với tác dụng của một chất khử, Na₂Te chuyển các nhóm nitro thành amin và chia cắt liên kết C-X.^[2]

Chú thích

1. Wells, A.F. (1984) Structural Inorganic Chemistry, Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-855370-6.
2. ^ "Sodium Telluride" Dittmer, D. C. in Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis © 2001. DOI: 10.1002/047084289X.rs103.