Natri acetat

Natri acetat
	Cấu trúc của natri acetat
Danh pháp IUPAC	Natri acetat
Tên hệ thống	Natri etanoat
Tên khác	Natri etanoat
Nhận dạng
Số CAS	127-09-3
PubChem	517045
Số RTECS	AJ4300010 (khan); AJ4580000
ChemSpider	29105
Thuộc tính
Công thức phân tử	NaC2H3O2
Khối lượng mol	82,03362 g/mol (khan); 136,07946 g/mol (3 nước)
Bề ngoài	bột trắng chảy rữa
Mùi	không mùi
Khối lượng riêng	1,528 g/cm³; 1,45 g/cm³ (3 nước)
Điểm nóng chảy	324 °C (597 K; 615 °F) (khan); 58 °C (136 °F; 331 K) (3 nước)
Điểm sôi	881,4 °C (1.154,5 K; 1.618,5 °F) (khan); 122 °C (252 °F; 395 K) (3 nước)
Độ hòa tan trong nước	36,2 g/100 ml (0 ℃); 46,4 g/100 mL (20 ℃); 139 g/100 mL (60 ℃); 170,15 g/100 mL (100 ℃), xem thêm bảng độ tan
Độ hòa tan	tan trong etanol (5,3 g/100 mL, 3 nước)
Độ bazơ (pKb)	9,25
Chiết suất (nD)	1,464
Cấu trúc
Cấu trúc tinh thể	đơn nghiêng
Các nguy hiểm
MSDS	MSDS ngoài
Nguy hiểm chính	gây kích ứng
NFPA 704	1 0 0
Điểm bắt lửa	250 ℃
Nhiệt độ tự cháy	607 ℃
	Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). kiểm chứng (cái gì ?) Tham khảo hộp thông tin

Natri acetat, (hay natri etanoat) là muối natri của axit acetic có công thức hóa học CH₃COONa Nó là hóa chất rẻ được sản xuất hàng loạt và có nhiều ứng dụng.

Ứng dụng

Công nghiệp

Natri acetat được dùng trong công nghiệp dệt để trung hòa nước thải có chứa axít sunfuric, và như là chất cản màu trong khi dùng thuốc nhuộm anilin. Nó còn là chất tẩy trong nghề thuộc da, và nó giúp làm trì hoãn sự lưu hoá chloropren trong sản xuất cao su nhân tạo.

Thực phẩm

Natri acetat có thể được thêm vào thực phẩm như là một gia vị. Nó cũng có thể được dùng trong dạng natri điacetat — một hợp chất tỉ lệ 1:1 của natri acetat và axit acetic,^[1] với số E E262. Dạng này dùng thường xuyên trong các gói khoai tây chiên ở Mỹ. Nhiều loại hàng Mỹ, kể cả hãng quốc gia Frito Lay, bán những gói khoai tây chiên mà có chứa chất này, cùng với lactose và một tỉ lệ nhỏ các chất khác, thay cho muối và giấm thực sự.^[2]

Dung dịch đệm

Là base liên hợp của một axit yếu, dung dịch natri acetat và axit acetic có thể hoạt động như là một chất đệm để giữ cho độ pH ổn định một cách tương đối. Điều nay thực sự có ích đặc biệt trong các ứng dụng hóa sinh nơi mà các phản ứng phụ thuộc vào độ pH.

Miếng sưởi (heating pad)

Natri acetat còn được dùng trong việc tiêu thụ chất đệm đun nóng, sưởi tay (hand warmer) và trong băng nóng (hot ice). Tinh thể natri acetat ngậm 3 nước (CH₃COONa·3H₂O) tan chảy ở 58 ℃, hòa tan trong nước kết tinh. Khi đun nóng lên 100 ℃, và rồi được làm lạnh, dung dịch trở nên quá bão hòa. Dung dịch này có khả năng làm chậm đông đến nhiệt độ phòng mà không bị kết tinh. Bằng cách cho hai đĩa kim loại va vào nhau trong chất đệm đun nóng, một trung tâm có cấu tạo hạt nhân được hình thành mà làm cho dung dịch kết tinh hóa thành natri acetat ngậm 3 nước dạng rắn một lần nữa. Quá trình liên kết của sự kết tinh có tỏa nhiệt, sau đó nhiệt tỏa ra.^[3]^[4]^[5] Nhiệt tỏa ra của sự nấu chảy vào khoảng 264–289 kJ/kg.^[6] Khác với những chất giữ nhiệt khác mà phụ thuộc vào những phản ứng một chiều, natri acetat dễ dàng nạp lại nhiệt bằng cách đun nóng chảy cho đến khi tất cả các tinh thể bị tan chảy. Vì thế, nó có thể tái chế không ngừng.^[7]

Điều chế

Natri acetat không đắt, cho nên nó được mua thường xuyên từ người cung cấp hóa chất, thay vì phải tổng hợp từ phòng thí nghiệm. Nó thỉnh thoảng được sản xuất trong các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm bởi phản ứng của axit acetic với natri carbonat, natri bicarbonat, hay natri hydroxide. Những phản ứng này tạo ra natri acetat cùng với nước. carbon dioxide được tạo ra trong phản ứng với natri carbonat và bicarbonat, và nó thoát ra khỏi bình phản ứng dưới dạng khí (ngoại trừ có áp suất được giữ ổn định).

CH₃–COOH + Na⁺[HCO₃]^– → CH₃–COO^– Na⁺ + H₂O + CO₂↑

Phản ứng này còn được biết là "phản ứng núi lửa" giữa bột nở và giấm.

Các phản ứng

Natri acetat có thể dùng để điều chế este với một alkyl halide như là brometan:

H₃C–COO^– Na⁺ + Br–CH₂–CH₃ → H₃C–COO–CH₂–CH₃ + NaBr

Trong phản ứng này, natri acetat được thêm vào với caesi để gia tăng tính ưa hạt nhân của gốc carboxylat.

Natri acetat có thể dùng để tạo "phản ứng băng nóng", khi dung dịch siêu bão hòa của natri acetat với nước được làm lạnh dưới nhiệt độ nóng chảy của natri acetat và đóng băng khi đưa một tinh thể natri cetat vào dung dịch.